Mộc Châu, Vân Hồ được biết đến bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ, khí hậu trong lành mát mẻ, có nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, người dân thân thiện và mến khách. Những giá trị đó đã trở thành tiềm năng, lợi thế lớn để phát triển du lịch.

Trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam, Khu du lịch quốc gia Mộc Châu được đánh giá là một trong những Khu du lịch quốc gia quan trọng nhất trên hành lang du lịch “Qua miền Tây Bắc”.

Với mục tiêu đặt ra là phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu trở thành khu vực động lực phát triển du lịch của tỉnh Sơn La nói riêng, vùng du lịch Trung du miền núi Bắc Bộ nói chung, Khu du lịch hình thành 3 trung tâm du lịch trọng điểm gồm: Trung tâm nghỉ dưỡng; Trung tâm du lịch sinh thái và Trung tâm vui chơi giải trí.

Trong những năm qua, Khu du lịch quốc gia Mộc Châu đã và đang phát triển có trọng tâm, trọng điểm theo hướng nhanh - xanh - bền vững. Hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch ngày càng được đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện.

Môi trường du lịch từng bước được cải thiện, chất lượng dịch vụ du được nâng cao, đáp ứng nhu cầu khách du lịch trong nước và quốc tế, tạo ra nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người dân và doanh nghiệp, góp phần quan trọng vào xóa đói giảm nghèo bền vững.

Năm 2023, Khu du lịch quốc gia Mộc Châu đã đón 2,5 triệu lượt khách (chiếm hơn 53,7% khách du lịch đến tỉnh Sơn La), tốc độ tăng trưởng bình quân khách du lịch 16%/năm. Tổng thu du lịch đạt hơn 3.000 tỉ đồng (chiếm 60% tổng thu từ du lịch của tỉnh), tốc độ tăng trưởng đạt 27,8%/năm, tạo việc làm cho 5.100 lao động trực tiếp và đông đảo lao động gián tiếp ngoài xã hội. 

Sự tăng trưởng của ngành Du lịch đã tác động lan tỏa đến nhiều ngành, lĩnh vực khác; tạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế đẩy mạnh xuất khẩu, góp phần quan trọng vào xóa đói giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống cho người dân. Đặc biệt, hai năm liên tiếp (2022 - 2023) Khu du lịch quốc gia Mộc Châu được Tổ chức giải thưởng Du lịch Thế giới (World Travel Awards) bình chọn, vinh danh là “Điểm đến thiên nhiên khu vực hàng đầu thế giới”.

Ngày 22.4.2024, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định số 1077/QĐ-BVHTTDL về việc công nhận Khu du lịch quốc gia Mộc Châu. Việc được công nhận là Khu du lịch quốc gia được kỳ vọng sẽ tạo động lực quan trọng để tỉnh Sơn La nói chung, hai huyện Mộc Châu, Vân Hồ nói riêng tiếp tục quyết tâm đưa du lịch nơi đây ngày càng phát triển, khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch thế giới, xứng tầm là Khu du lịch quốc gia.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sơn La Tráng Thị Xuân nhấn mạnh: “Để Khu du lịch quốc gia Mộc Châu ngày càng phát triển xứng tầm khu du lịch quốc gia, khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới, tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục tập trung nguồn lực đầu tư hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ du lịch”.

Bên cạnh đó, Sơn La sẽ hoàn thiện, nâng cao các tiêu chí đã đạt được của khu du lịch quốc gia; đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển ứng dụng du lịch thông minh; tăng cường các hoạt động xúc tiến, quảng bá, phát huy thương hiệu du lịch “Điểm đến thiên nhiên khu vực hàng đầu thế giới.

“Đồng thời, phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu phù hợp với chiến lược phát triển du lịch Việt Nam, trở thành một trong những khu du lịch hàng đầu của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ và trở thành một trong những Khu du lịch quốc gia trọng điểm của cả nước”, bà Tráng Thị Xuân khẳng định.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2025 khách du lịch đến Sơn La đạt 5,2 triệu lượt, tổng doanh thu đạt 5.800 tỉ đồng.

Mộc Châu có điều kiện khí hậu lý tưởng cho du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe, sinh thái, nông nghiệp. Nằm ở độ cao trung bình hơn 1.000m cùng với lượng mưa tương đối lớn, nằm giữa sông Đà (phía Đông Bắc) và sông Mã (phía Tây Nam) như hai hệ thống điều hòa không khí tự nhiên, làm cho nhiệt độ của Mộc Châu quanh năm mát mẻ, nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng 18 - 20oC.

Miền đất trù phú này có thể phát triển các loại hình sản phẩm du lịch như: du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp, du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe... Chính vì thế, Mộc Châu hình thành hệ thống các điểm du lịch nổi bật như: đỉnh núi Pha Luông, Đồi chè trái tim 86, đồng cỏ Windows, Cầu kính Bạch Long, Làng chè 69 Mộc Châu, du lịch sinh thái chè Olong Mộc Sương, Trang trại bò sữa Mộc Châu…

Sở hữu cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ và thơ mộng, Mộc Châu là vùng thảo nguyên rộng lớn, kỳ vĩ và xinh đẹp với những cánh đồng cỏ rộng 1.600 ha, bên cạnh là những đỉnh núi cao, hang động, suối, thác nước,... còn được du lịch yêu thích với các điểm tham quan nổi tiếng như: Động Sơn Mộc Hương (Hang Dơi), Ngũ động bản Ôn, khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha, thác Dải Yếm, thác Nàng Tiên, thác Tạt Nàng...

Nhiều khu nghỉ dưỡng, khách sạn, homestay được đầu tư xây dựng thời gian qua, đáp ứng nhu cầu du lịch ngày cao cao của du khách như: Mộc Châu Eco Garden Resort 14 bungalow, Phoenix Resort; Thảo Nguyên Resort, Vân Hồ Ecolodge, Mộc Châu Arena Village, Le Chalet du Lac Mộc Châu, Moc Chau Hobbiton, du lịch nghỉ dưỡng tại Công ty Hoa cảnh Cao Nguyên, khu du lịch Foenix Mộc Châu - Rừng thông bản Áng...

Giống như Đà Lạt ở miền Bắc, Mộc Châu còn thơ mộng với hoa nở bốn mùa: Mùa xuân với sắc trắng tinh khôi của hoa mận, đỏ thắm hoa đào; mùa hè nổi bật với sắc xanh của cây cỏ, cánh đồng lúa, những đồi chè trải dài ngút mắt, với hoa ban, hoa sưa; mùa thu về với những cánh đồng hoa cải vàng, cải trắng trải rộng đến tận chân trời, hướng dương vàng rực; mùa đông, sắc vàng của dã quỳ, sắc đỏ của hoa trạng nguyên vươn lên đón nắng…

Đến Mộc Châu, du khách thường mê mải với những đồi hoa, vườn hoa bốn mùa ở Happy Land Mộc Châu, thung lũng mận Nà Ka, thung lũng hoa mơ Mộc Châu, những đồng hoa cải dọc các tuyến đường Mộc Châu, Vân Hồ...

Khí hậu mát mẻ, trong lành quanh năm ở Mộc Châu cũng đã tạo ra nhiều loại sản vật có giá trị, khác biệt so với các điểm đến khác như: sữa Mộc Châu, chè, ngô, cây ăn quả nhiệt đới, ôn đới, cá tầm, cá hồi… các sản vật từ rừng núi như thuốc nam, mật ong, măng rừng…

Du khách đến với Mộc Châu có thể tham quan trải nghiệm tại Phố chợ đêm Mộc Châu với các không gian bán sản vật, quà tặng đặc trưng các dân tộc Mộc Châu, không gian bảo tàng văn hoá Thái, trình diễn văn hoá các dân tộc và không gian ẩm thực; chợ phiên Chiềng Đi 1, Chiềng Đi 2 (huyện Vân Hồ) thưởng thức ẩm thực Tây Bắc và chơi các trò chơi truyền thống của các dân tộc.

Khu du lịch quốc gia Mộc Châu có quy mô 206.150ha (bao gồm địa giới hành chính của 2 huyện Mộc Châu và Vân Hồ), là cửa ngõ kết nối Sơn La và các tỉnh vùng Tây Bắc với Hà Nội và vùng đồng bằng sông Hồng, kết nối cửa khẩu quốc tế Lóng Sập với tỉnh Hủa Phăn và tỉnh Luang Phrabang (Lào).

Vùng này có tài nguyên văn hóa đặc sắc, nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc như: Thái, Mường, Mông, Dao, Xinh Mun, Khơ Mú..., hệ thống di tích lịch sử văn hóa đa dạng, độc đáo như: Di tích điểm lưu niệm trung đoàn 52 Tây Tiến, Đồn Mộc Lỵ, Bia lưu niệm Đoàn 82 quân tình nguyện Việt Nam tại Lào, nơi Bác Hồ nói chuyện với nhân dân Mộc Châu, Di tích hang mộ táng treo Tạng Mè, di tích Đền Hang Miếng...

Tỉnh Sơn La cũng tích cực duy trì tổ chức các lễ hội, hoạt động văn hóa - du lịch để thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, nâng cao đời sống tinh thần của người dân, bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá truyền thống như: Lễ hội Hết Chá, Lễ hội Cầu Mưa, Ngày hội văn hóa các dân tộc Mộc Châu, Ngày hội hái quả, Hội thi hoa hậu bò sữa, Hội Trà cao nguyên Mộc Châu, Lễ hội Hoa Đào, Lễ hội Hoa Ban ở Vân Hồ…

Tổ chức nhiều sự kiện thể thao kết hợp du lịch như: Lễ hội khinh khí cầu, Giải marathon đường mòn Việt Nam, leo núi Pha Luông, đạp xe quanh đồi chè, đua xe địa hình ở Vân Hồ… nhằm góp phần thu hút khách du lịch, nhất là du khách quốc tế, thúc đẩy chi tiêu của khách tại Sơn La.

Đẩy mạnh phát triển các sản phẩm du lịch nông nghiệp tương hỗ cho phát triển du lịch như: Xây dựng mô hình tham quan du lịch nông nghiệp với các mô hình tham quan bò sữa, đồi chè; khuyến khích người nông dân trồng, khai thác dịch vụ tham quan hoa cải, hoa tam giác mạch, trồng đào, mận; khuyến khích cơ sở kinh tế xây dựng các mô hình mẫu cho phát triển du lịch như: mô hình tham quan du lịch các trang trại trồng trọt, chăn nuôi; mô hình sản xuất rau, hoa chất lượng cao…

Tỉnh Sơn La xác định phát triển du lịch theo hướng xanh, bền vững, đa dạng hóa sản phẩm; phấn đấu đến năm 2030 trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với đóng góp 10% - 13% GRDP.