Kinh nghiệm phát triển từ Mạng lưới Làng du lịch tốt nhất của UN Tourism

VHO - Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam vừa có văn bản gửi các Sở Du lịch, Sở VHTTDL các tỉnh, thành phố về việc mời tham dự Hội thảo trực tuyến chia sẻ kinh nghiệm từ Mạng lưới Làng du lịch tốt nhất của UN Tourism.

Hướng tới tương lai bền vững từ những câu chuyện thực tiễn

Khi du lịch toàn cầu đang đứng trước thách thức kép, vừa phải phục hồi sau đại dịch, vừa thích ứng với biến đổi khí hậu và yêu cầu phát triển bền vững, những mô hình thành công từ các làng du lịch trên thế giới đã trở thành nguồn cảm hứng quý giá.

Chương trình “Village Talks” - Câu chuyện của làng, do UN Tourism tổ chức ngày 31.7.2025 với chủ đề Du lịch vì thiên nhiên: Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên thông qua phát triển nông thôn bền vững sẽ một lần nữa khẳng định giá trị cốt lõi của du lịch nông thôn trong chiến lược bảo tồn, phát triển và tái thiết cộng đồng.

Không gian thử nghiệm cho phát triển bền vững

Thông qua các phiên chia sẻ đến từ những đại diện xuất sắc trong Mạng lưới Làng du lịch tốt nhất (Best Tourism Villages by UN Tourism Network), Hội thảo sẽ làm rõ vai trò của du lịch trong bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, nâng cao sinh kế, gìn giữ văn hóa và tăng cường năng lực cộng đồng.

Khác với những mô hình phát triển quy mô lớn, các làng du lịch tiêu biểu như: Sauris Zahre (Ý), Pissouri (Síp) hay Mindo (Ecuador) đã chứng minh rằng: Chính những cộng đồng nhỏ, với tư duy bản địa và sự linh hoạt, mới là nơi dễ dàng tạo ra những chuyển đổi sâu sắc và bền vững nhất.

Bảo tồn thông qua du lịch miền núi

Từ vùng núi Friuli-Venezia Giulia của Ý, câu chuyện về làng Sauris Zahre cho thấy sự hồi sinh của một cộng đồng nằm ở độ cao 1.400m, nơi từng bị cô lập và dần mai một văn hóa.

Bằng cách kết hợp du lịch sinh thái với bảo tồn di sản văn hóa vùng núi (ngôn ngữ, ẩm thực, kiến trúc gỗ cổ truyền), Sauris Zahre đã chuyển mình thành điểm đến hấp dẫn của du khách tìm kiếm trải nghiệm độc đáo và thân thiện với thiên nhiên.

Hệ thống nhà nghỉ sinh thái, tuyến đi bộ trên núi, lễ hội truyền thống… không chỉ thu hút khách mà còn tạo công ăn việc làm và khôi phục lòng tự hào bản địa.

Làng ven biển gìn giữ cân bằng sinh thái

Từ một làng chài nhỏ bên bờ Địa Trung Hải, Pissouri (Síp) đã lựa chọn hướng đi phát triển du lịch bền vững, lấy yếu tố môi trường làm trung tâm.

Làng Pissouri đã khéo léo kết hợp hoạt động du lịch với bảo vệ bờ biển, khôi phục thảm thực vật bản địa và kiểm soát năng lực tiếp nhận.

Các sáng kiến như “du lịch không nhựa”, phân loại rác tại nguồn, sử dụng năng lượng tái tạo trong dịch vụ lưu trú… đã cải thiện chất lượng môi trường sống và tạo bản sắc riêng cho điểm đến.

Khách du lịch đến Pissouri vừa được nghỉ dưỡng vừa được tham gia vào hành trình “sống xanh” cùng cộng đồng.

Du lịch vì thiên nhiên, vì cộng đồng

Là một trong những điểm nóng về đa dạng sinh học trên thế giới, Mindo (Ecuador) đối diện áp lực lớn từ khai thác tài nguyên và đô thị hóa.

Tuy nhiên, theo ông Fernando Arias, Chủ tịch GAD Parroquial de Mindo, nhờ định hướng du lịch dựa vào thiên nhiên (nature-based tourism), địa phương đã lật ngược thế cờ.

Với trọng tâm là các tour quan sát chim, đi bộ xuyên rừng, nông trại hữu cơ và giáo dục môi trường, Mindo không chỉ thu hút lượng lớn du khách quốc tế mà còn giữ nguyên vẻ hoang sơ của rừng mây và hệ sinh thái quý hiếm.

Thu nhập từ du lịch được tái đầu tư vào hệ thống giáo dục, y tế và bảo tồn, biến du lịch thành “bệ đỡ” phát triển toàn diện.

Bài học cho Việt Nam và các nước đang phát triển

Thông điệp xuyên suốt chương trình Village Talks là chia sẻ kinh nghiệm phát triển và nhấn mạnh tính thích ứng, khả năng mở rộng mô hình.

Với hơn 70 quốc gia và hàng trăm cộng đồng đã và đang tham gia Mạng lưới Làng du lịch tốt nhất, UN Tourism tạo ra không gian kết nối thực tiễn, nơi mỗi làng là một “phòng thí nghiệm” sáng tạo.

Những mô hình này không chỉ áp dụng tại các nước phát triển mà hoàn toàn phù hợp với điều kiện của nhiều làng du lịch Việt Nam, nơi có bản sắc phong phú, tài nguyên thiên nhiên đa dạng và cộng đồng đang tìm kiếm hướng phát triển mới hậu đại dịch.

Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi từ các mô hình như: Sauris Zahre, Pissouri hay Mindo để xây dựng chiến lược phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên, nâng cao chất lượng sống và gìn giữ văn hóa bản địa.

Điều quan trọng là cần thay đổi tư duy, đặt người dân và môi trường làm trung tâm, thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng ngay từ đầu và duy trì đối thoại liên tục giữa các bên liên quan.