Khai thác “mỏ vàng lịch sử” ở Điện Biên

VHO - Điện Biên - vùng đất linh thiêng gắn với chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” đang sở hữu nhiều tiềm năng và đứng trước cơ hội để vươn mình trở thành điểm đến du lịch đặc sắc hàng đầu khu vực Tây Bắc.

Nhưng để quá khứ hào hùng thực sự trở thành lực hút trong hiện tại, Điện Biên cần vượt qua những điểm nghẽn cố hữu và kiến tạo giá trị mới trên nền tảng di sản.

Di tích lịch sử vô giá - Lợi thế cạnh tranh không thể sao chép

Không phải địa phương nào cũng sở hữu một “thương hiệu di sản” mang tầm quốc tế như: Chiến thắng Điện Biên Phủ. Quần thể di tích chiến trường xưa, từ đồi A1, hầm Đờ Cát, cầu Mường Thanh đến các cứ điểm Him Lam, Độc Lập, sân bay Mường Thanh… là những “cột mốc ký ức” có sức lay động mạnh mẽ với nhiều thế hệ trong và ngoài nước.

Năm 2021, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ được hoàn thành với điểm nhấn là bức tranh Panorama sơn dầu 3.250m², một công trình nghệ thuật độc đáo tái hiện trọn vẹn chiến dịch 56 ngày đêm lịch sử.

Đây là bảo tàng lịch sử chiến tranh hiện đại hoành tráng nhất châu Á, là điểm nhấn không thể thiếu trong mọi hành trình về nguồn.

Tuy nhiên, sức hấp dẫn của du lịch không chỉ nằm ở giá trị di tích mà còn ở cách kể chuyện. Nếu chỉ dừng lại ở những tấm biển giới thiệu và các bản thuyết minh khô cứng, thì ngay cả kho báu lịch sử cũng có thể bị quên lãng trong cuộc cạnh tranh khốc liệt của ngành Du lịch hiện đại.

Điểm nghẽn phát triển: Có phải chỉ là khoảng cách địa lý?

Trở ngại lớn nhất khiến Điện Biên chưa thể bứt phá không nằm ở tài nguyên, mà ở cách thức khai thác và kết nối.

Thứ nhất, kết nối giao thông vẫn là thách thức. Dù sân bay Điện Biên đã mở lại và có đường bay đến Hà Nội, TP.HCM, nhưng tần suất còn hạn chế, giá vé cao và phụ thuộc vào điều kiện thời tiết khiến hành trình đến với Điện Biên chưa thực sự thuận tiện.

Đường bộ dù đã được cải thiện song vẫn mất nhiều thời gian di chuyển từ các trung tâm lớn như: Hà Nội, Lào Cai, Sơn La.

Thứ hai, sản phẩm du lịch nhìn chung còn đơn điệu, thiếu chiều sâu trải nghiệm. Nhiều tour về Điện Biên vẫn mang tính “tham quan di tích - chụp hình - về ngay”.

Du khách khó cảm nhận trọn vẹn không khí của chiến trường xưa nếu thiếu những trải nghiệm sống động như: Tái hiện trận đánh, tour đêm trong hầm ngầm, trò chơi nhập vai cho thế hệ trẻ, hay hành trình trekking theo lộ trình tiếp vận lịch sử.

Thứ ba, nguồn nhân lực và năng lực phục vụ du lịch còn yếu. Đội ngũ hướng dẫn viên am hiểu lịch sử, có khả năng kể chuyện hấp dẫn còn ít.

Dịch vụ lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí chưa đủ sức giữ chân du khách lâu hơn 1 -2 ngày. Các khu nghỉ dưỡng, khách sạn cao cấp, mô hình du lịch kết hợp chăm sóc sức khỏe vẫn còn thiếu vắng.

Giải pháp bứt phá: Kiến tạo từ tầm nhìn chiến lược

Để Điện Biên chuyển mình thành trung tâm du lịch vùng Tây Bắc, cần một chiến lược tổng thể, dài hơi và đột phá.

Muốn thế, du lịch Điện Biên không thể chỉ dựa vào những gì đã có, mà cần kiến tạo một hệ sinh thái trải nghiệm mới mẻ, hấp dẫn, có khả năng chạm tới cảm xúc của du khách trong kỷ nguyên công nghệ và cá nhân hóa hành trình.

Trước hết là việc làm mới loại hình du lịch văn hóa - lịch sử, lợi thế cạnh tranh cốt lõi bằng cách áp dụng công nghệ và ngôn ngữ sáng tạo đương đại.

Các bảo tàng, điểm di tích không đơn thuần lưu giữ hiện vật, mà cần trở thành không gian trải nghiệm tương tác sống động.

Việc phát triển bản đồ số du lịch tích hợp trí tuệ nhân tạo, ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR/AR) giúp du khách “tái hiện trận đánh” ngay tại chỗ, chính là cách khơi dậy cảm xúc mạnh mẽ.

Từ sân bay, khách sạn, đến các điểm tham quan cần được tổ chức như một hệ sinh thái kể chuyện liền mạch, nơi mỗi chi tiết nhỏ đều nói chung một “ngôn ngữ lịch sử”, gợi mở hành trình cảm xúc và suy ngẫm cho du khách.

Đồng thời, việc hợp tác với các nhà làm phim tài liệu, các ê-kíp sáng tạo nội dung số nhằm kể lại câu chuyện Điện Biên dưới góc nhìn mới, bằng hình ảnh và cảm xúc thời đại, sẽ giúp truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ trẻ.

Song hành với đổi mới nội dung, việc mở rộng không gian du lịch theo hướng liên kết vùng và xuyên biên giới là điều kiện tất yếu để tạo ra sức bật bền vững.

Với vị trí đặc biệt, tiếp giáp Lào và Trung Quốc, Điện Biên có thể trở thành “trạm trung chuyển cảm xúc” trong hành trình xuyên Á, nơi kết nối chuỗi du lịch “chiến trường xưa - khám phá núi rừng - giao lưu biên giới”.

Sự phối hợp với các tỉnh Sơn La, Lai Châu, Lào Cai để hình thành tuyến du lịch Tây Bắc đặc sắc, kết hợp tour caravan quốc tế qua các cửa khẩu như: Tây Trang, A Pa Chải, sẽ góp phần đa dạng hóa thị trường và kéo dài thời gian lưu trú.

Tuy nhiên, không thể có phát triển du lịch đột phá nếu thiếu một hệ thống hạ tầng xứng tầm. Đầu tư có trọng điểm vào các khách sạn, khu nghỉ dưỡng, trung tâm thương mại du lịch tại Điện Biên sẽ tạo ra cực hút mới cho dịch vụ cao cấp.

Việc đề xuất và triển khai các đường bay thẳng từ Điện Biên đến Lào, Thái Lan, Trung Quốc không chỉ gia tăng khả năng kết nối mà còn mở ra cánh cửa thu hút du khách quốc tế.

Cùng với đó, cần ưu tiên hoàn thiện mạng lưới giao thông đường bộ đến các cụm di tích trọng điểm, đảm bảo hành trình tham quan được thuận tiện, liền mạch, an toàn.

Để mỗi chuyến đi đến Điện Biên thực sự là một trải nghiệm khác biệt, sản phẩm du lịch cần mang đậm dấu ấn bản địa và cảm xúc con người.

Việc kết hợp tham quan di tích với trải nghiệm văn hóa như: Lưu trú tại bản người Thái, H’Mông; thưởng thức ẩm thực địa phương; nghe tiếng khèn, tiếng hát dân ca hay cùng người dân chế tác đồ thủ công truyền thống… sẽ biến mỗi chuyến đi thành một hành trình gắn bó và thấu hiểu.

Bên cạnh đó, cần phát triển mạnh các sản phẩm du lịch nông nghiệp như: Trải nghiệm làm nương, thu hoạch mắc ca, chế biến dược liệu… sẽ mang lại sinh kế cho người dân và đáp ứng xu hướng du lịch xanh, du lịch giáo dục đang ngày càng được ưa chuộng.

Đặc biệt, tiềm năng du lịch chăm sóc sức khỏe của Điện Biên với những nguồn suối khoáng nóng quý như: U Va, Hua Pe cần được khai thác một cách bài bản, hướng tới xây dựng các khu nghỉ dưỡng sinh thái và chăm sóc sức khỏe theo tiêu chuẩn quốc tế.

Với tư duy mới, cách tiếp cận mới và chiến lược hành động rõ ràng, Điện Biên hoàn toàn có thể “đánh thức ký ức”, chuyển hóa quá khứ thành hiện tại sống động, và tương lai phát triển đầy kỳ vọng.

Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là dấu mốc chói lọi trong lịch sử dân tộc mà còn là thương hiệu di sản tầm quốc tế. Để khai thác xứng tầm, Điện Biên không thể đi theo lối mòn của “bảo tồn thụ động” hay “làm du lịch theo kiểu cũ”.

Đây là lúc cần một “nhạc trưởng” chiến lược để khai thác, phát triển dựa trên giá trị lịch sử - bản sắc - hiện đại, giữa đầu tư - sáng tạo - kết nối.

Nếu làm được điều đó, Điện Biên sẽ không chỉ là “chiến trường xưa” mà sẽ trở thành “hành trình cảm xúc”, nơi mỗi du khách đến để lắng nghe lịch sử bằng trái tim, và mang về những trải nghiệm không thể lặp lại ở bất cứ nơi nào khác.