Hướng tới chiến lược khai thác bền vững tài nguyên vùng cao

VHO - Sáng 16.10, tại Hà Nội, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (Bộ VHTTDL) tổ chức Hội thảo khoa học “Phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi tại Việt Nam” với sự tham dự của các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch trong cả nước.

Thực trạng và tiềm năng lớn của du lịch nghỉ dưỡng núi

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh nhu cầu du lịch nghỉ dưỡng gắn với thiên nhiên, khí hậu vùng cao nguyên, miền núi ngày càng gia tăng, đòi hỏi những giải pháp phát triển phù hợp, bền vững và có bản sắc.

Phát biểu khai mạc, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh: “Du lịch nghỉ dưỡng núi không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa bản địa và lối sống hài hòa với thiên nhiên. Tuy nhiên, để phát triển bền vững cần có tầm nhìn chiến lược, gắn kết giữa bảo tồn và khai thác”.

Trong phát biểu đề dẫn, ThS. Nguyễn Thị Lan Hương (Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch) cho biết: “Hội thảo này được tổ chức với mục đích tạo ra một diễn đàn khoa học, nơi các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng cùng trao đổi, thảo luận, đề xuất giải pháp nhằm khai thác, phát huy lợi thế du lịch nghỉ dưỡng núi”.

Đồng thời, đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hoá và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Hội thảo đã tập trung thảo luận 4 nhóm chủ đề: Tiềm năng và nguồn lực phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi; Xu hướng và các điển hình tốt; Định hướng chiến lược và cơ chế chính sách; Giải pháp phát triển bền vững.

Trong phiên tham luận đầu tiên, PGS.TS. Phạm Trung Lương, Liên Chi hội Đào tạo Du lịch Việt Nam (VITEA), trình bày tham luận “Phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi ở Việt Nam: Thực trạng và những vấn đề đặt ra”.

Ông cho biết, Việt Nam có hơn ¾ diện tích là đồi núi với hàng loạt điểm đến có khí hậu mát mẻ, cảnh quan độc đáo như Sa Pa (Lào Cai), Mộc Châu (Sơn La), Bà Nà Hills (Đà Nẵng), Tam Đảo (Vĩnh Phúc)... Tuy nhiên, hạ tầng chưa đồng bộ, quy hoạch còn chồng chéo và thiếu sản phẩm đặc thù khiến du lịch nghỉ dưỡng núi chưa khai thác hết tiềm năng.

Nhân tố thúc đẩy phát triển sản phẩm mới

Ở góc nhìn doanh nghiệp, ThS. Nguyễn Hoài Nam, Công ty Du lịch Bàn Chân Việt - Vietfoot Travel, chia sẻ kinh nghiệm tham gia phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi thông qua các mô hình hợp tác công - tư.

Ông cho rằng sự vào cuộc của doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để tạo ra sản phẩm mới, đầu tư vào dịch vụ lưu trú, chăm sóc sức khỏe, spa, thiền, trải nghiệm văn hóa bản địa.

“Chúng tôi nhận thấy du lịch nghỉ dưỡng núi đang chuyển hướng mạnh sang xu hướng wellness tourism - nghỉ dưỡng kết hợp trị liệu tự nhiên, giúp du khách tái tạo năng lượng tinh thần và thể chất”, ông Nam nói.

Tiếp nối, Trung tâm Nghiên cứu, Tư vấn và Đào tạo về phát triển địa phương STG, đại diện là ThS. Hoàng Thị Vượng, trình bày tham luận “Du lịch nghỉ dưỡng núi kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa tại Khu du lịch quốc gia Sa Pa”.

Bà Vượng nhấn mạnh, khi cộng đồng địa phương được trao quyền và hưởng lợi, du lịch không chỉ là “ngành kinh tế xanh” mà còn là “ngành văn hóa sống”.

Sa Pa hiện là hình mẫu của việc kết hợp giữa nghỉ dưỡng cao cấp và trải nghiệm văn hóa dân tộc H’Mông, Dao, Tày…, mở ra hướng phát triển bền vững cho các vùng núi khác.

Từ quy hoạch đến định hình bản sắc du lịch nghỉ dưỡng núi

Tham luận chuyên sâu về quy hoạch và chiến lược phát triển, TS. Phạm Hoài Chung, Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải, trình bày báo cáo “Chiến lược phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi trong bối cảnh địa giới hành chính và quy hoạch hạ tầng mới”.

Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải tích hợp quy hoạch giao thông với quy hoạch du lịch, bảo đảm kết nối thuận tiện từ đô thị lớn đến vùng núi, đồng thời giữ gìn cân bằng sinh thái và cảnh quan tự nhiên.

Ở góc độ văn hóa, ThS. Hoàng Đạo Bảo Cầm, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam chia sẻ tham luận “Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi ở Việt Nam”.

Ông Cầm cho rằng văn hóa là linh hồn của sản phẩm nghỉ dưỡng núi, từ kiến trúc khu nghỉ, ẩm thực đến nghệ thuật trình diễn dân gian đều góp phần tạo nên dấu ấn riêng cho từng điểm đến. “Du lịch nghỉ dưỡng núi không thể sao chép mô hình quốc tế, mà phải kể câu chuyện của chính vùng đất mình”, ông nhấn mạnh.

Đối thoại cởi mở - Hướng tới tầm nhìn dài hạn

Phần thảo luận mở diễn ra sôi nổi với sự tham gia của các chuyên gia, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp. Nhiều ý kiến đề xuất cần sớm xây dựng “Chiến lược phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi Việt Nam xanh, an toàn, khác biệt và bền vững”, xác định rõ các vùng trọng điểm, cơ chế đầu tư, đào tạo nhân lực và quy chuẩn về bảo vệ môi trường.

Các đại biểu cũng cho rằng Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng núi hàng đầu Đông Nam Á, nếu biết kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên, văn hóa dân tộc và xu hướng tiêu dùng xanh của thế giới.

Phát biểu tổng kết, đại diện Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam khẳng định: Kết quả hội thảo sẽ là cơ sở khoa học và thực tiễn để Bộ VHTTDL tham mưu các chính sách phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi trong thời gian tới.

Sự kiện là bước khởi đầu cho những hợp tác mới giữa giới nghiên cứu, quản lý và doanh nghiệp, cùng hướng tới mục tiêu đưa du lịch nghỉ dưỡng núi trở thành sản phẩm hấp dẫn, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển ngành Du lịch Việt Nam xanh, bền vững và nhân văn.