Tìm kiếm sự kiến tạo môi trường, cơ sở y tế không khói thuốc lá

VHO - Ngày 17.9 tại trụ sở Bộ Y tế đã diễn ra Lễ phát động cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc lá” lần thứ I. Sự kiện nhằm phát huy tinh thần chủ động, tích cực của các cơ sở y tế trên toàn quốc trong việc xây dựng một môi trường khám chữa bệnh trong lành, an toàn, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cuộc thi do Báo Sức khỏe và Đời sống tổ chức với sự phối hợp cùng Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá; được triển khai trên phạm vi toàn quốc với đối tượng tham gia là các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa công lập tuyến tỉnh, thành phố, tuyến Trung ương và địa phương ...

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ phát động, Thầy thuốc ưu tú, GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Thuốc lá là một trong những tác nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu liên quan tới các bệnh lý như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, cũng như nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm thuốc lá cướp đi khoảng 8 triệu sinh mạng trên toàn cầu, tương đương gần 22 nghìn người mỗi ngày. Ở Việt Nam, gánh nặng ước khoảng 84.500 ca tử vong/năm, tức hơn 230 ca mỗi ngày, và cùng với đó là hàng chục nghìn người phải chịu đựng hậu quả nghiêm trọng từ việc hút thuốc thụ động.

“Việc hút thuốc lá thụ động, đặc biệt là trong môi trường bệnh viện – nơi điều trị bệnh nhân sẽ mang đến nhiều nguy cơ trực tiếp với người bệnh, thầy thuốc và cộng đồng. Do đó, cơ sở y tế không khói thuốc không chỉ là yêu cầu bắt buộc; mà đó là tiêu chuẩn nghề nghiệp, là thước đo văn hóa của bệnh viện, là cam kết đạo đức của người thầy thuốc.

Bệnh viện phải là nơi niềm tin được bảo vệ, nơi không một lợi ích nào có thể đánh đổi sức khỏe và sự an toàn của người bệnh. Xây dựng môi trường không khói thuốc chính là xây dựng nếp sống chuyên nghiệp trong bệnh viện, là bảo vệ chính đội ngũ của chúng ta trước những nguy cơ âm thầm nhưng dai dẳng”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Theo ông Thuấn, cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc lá” là chất xúc tác mạnh mẽ để các đơn vị so tài bằng chất lượng quản trị và sự tử tế trong phục vụ. Từ đây, sẽ phát hiện, tôn vinh và nhân rộng những mô hình điển hình, các “bệnh viện thân thiện không khói thuốc”, những “khuôn viên xanh” an toàn, những câu chuyện đổi thay từ chính người bệnh và nhân viên y tế.

Từ năm 2012, Quốc hội đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, trong đó quy định cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong khuôn viên cơ sở y tế. Mặc dù công tác này trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, việc thực thi vẫn còn chưa hiệu quả ở một số nơi.

Ban tổ chức cho biết, cuộc thi nhằm tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, đồng thời phát hiện, tôn vinh và nhân rộng những mô hình, sáng kiến hiệu quả trong việc xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc trên toàn quốc.

Về phong trào xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc trên phạm vi toàn quốc, TS.BS Hà Anh Đức - Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) thông tin: Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Y tế, ngày càng nhiều bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế xã phường thực hiện nghiêm quy định không hút thuốc trong khuôn viên, gắn biển cấm hút thuốc, tổ chức tuyên truyền cho bệnh nhân, người nhà và cán bộ y tế”.

TS.BS Hà Anh Đức cho hay, theo kết quả báo cáo sau 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tỉ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm công cộng trong đó tại cơ sở y tế đã giảm từ 23,6% (năm 2010) xuống 21,3% (năm 2023). Tỉ lệ người dân đến cơ sở y tế được cán bộ y tế tư vấn bỏ thuốc tăng từ 40,5% năm 2015 lên 90%  năm 2023.

Thời gian qua, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã hỗ trợ đào tạo, tập huấn về tư vấn, điều trị cai nghiện thuốc lá cho cơ sở y tế trên cả nước, cung cấp dịch vụ tư vấn cai nghiện thuốc lá miễn phí qua tổng đài 1800 6606 (Bệnh viện Bạch Mai) cùng với hệ thống phòng tư vấn trực tiếp tại 10 bệnh viện tuyến trung ương và địa phương đã giúp hàng nghìn người bỏ thuốc. Tính từ năm 2017 – 2024, hơn 3.100 người đã cai thuốc thành công thông qua hệ thống này.

Là đơn vị được giao nhiệm vụ tổ chức, nhà báo Trần Tuấn Linh, Tổng Biên tập Báo Sức khỏe và Đời sống, đồng Trưởng Ban Tổ chức chia sẻ, cuộc thi sẽ tạo động lực thi đua lành mạnh, biến việc thực thi quy định thành mục tiêu để phấn đấu và sáng tạo.

Mục đích cốt lõi là kiến tạo được một văn hóa không khói thuốc, tôn vinh và nhân rộng những cách làm hay, những mô hình hiệu quả từ chính thực tiễn cơ sở.

Theo nhà báo Trần Tuấn Linh, mặc dù đối tượng dự thi là các cơ sở y tế trên quy mô toàn quốc những việc chấm thi rất chặt chẽ với 2 giai đoạn Sơ khảo và Chung khảo, gồm 3 phần chấm điểm chính là: Phần thi trắc nghiệm, Phần thi hồ sơ, Phần thi video. Ban Tổ chức còn thiết kế một phần bình chọn trực tuyến để chính cộng đồng, người bệnh và người nhà bệnh nhân có thể bày tỏ sự ủng hộ của mình với cơ sở y tế.

Ngoài ra, Ban Tổ chức và Hội đồng Giám khảo, với các chuyên gia hàng đầu trong ngành thậm chí sẽ có những chuyến khảo sát, đánh giá thực tế tại cơ sở nếu cần thiết, để đảm bảo mỗi giải thưởng được trao đi đều hoàn toàn xứng đáng.

Theo Ban tổ chức, lễ trao giải dự kiến được tổ chức vào tháng 12.2025 tại Hà Nội. Tổng số có  20 giải thưởng được trao, bao gồm: 1 Giải Nhất: trị giá 20 triệu đồng; 2 Giải Nhì: mỗi giải 15 triệu đồng; 4 Giải Ba: mỗi giải 10 triệu đồng; 13 Giải Khuyến khích: mỗi giải 5 triệu đồng; các hình thức khen thưởng khác: Chứng nhận và cúp lưu niệm của Ban Tổ chức.