Thẻ tín dụng - công cụ tài chính của người trẻ

VHO - Chỉ cần một cú chạm điện thoại hay một lần quẹt thẻ, bữa cà phê sáng, đơn hàng mua sắm trực tuyến hay chuyến du lịch ngắn ngày đã được thanh toán gọn gàng. Với nhiều người trẻ, đặc biệt là Millennials và Gen Z, thẻ tín dụng đang trở thành một phần quen thuộc của đời sống đô thị hiện đại.

Từ xa lạ đến phổ biến

Cách đây hơn một thập kỷ, thẻ tín dụng thường gắn với hình ảnh người có thu nhập cao, doanh nhân hoặc nhân viên cấp quản lý.

Ngày nay, đối tượng sở hữu thẻ đã mở rộng đáng kể. Sinh viên mới ra trường, người đi làm 1–2 năm, thậm chí người làm việc tự do cũng có thể dễ dàng tiếp cận các gói thẻ với hạn mức thấp, thủ tục mở đơn giản.

Các ngân hàng và tổ chức tài chính đẩy mạnh ưu đãi hoàn tiền, trả góp 0%, tích điểm đổi quà, trong khi thương mại điện tử, gọi xe công nghệ, giao đồ ăn… gần như mặc định ưu tiên thanh toán không tiền mặt. Sự kết hợp này khiến thẻ tín dụng nhanh chóng “bước vào” đời sống của giới trẻ như một lựa chọn hiển nhiên.

Vì sao người trẻ chuộng thẻ tín dụng?

Lý do đầu tiên là sự tiện lợi. Không cần mang theo tiền mặt, không lo thiếu tiền lẻ, mọi giao dịch đều được ghi nhận rõ ràng trên ứng dụng ngân hàng. Với người trẻ quen dùng công nghệ, thẻ tín dụng là phần mở rộng tự nhiên của ví điện tử và tài khoản số.

Bên cạnh đó là yếu tố linh hoạt tài chính. Thời gian miễn lãi 45–55 ngày giúp người dùng “xoay vòng” dòng tiền ngắn hạn, đặc biệt trong những thời điểm chi tiêu nhiều như cuối năm, du lịch hay mua sắm lớn.

Cuối cùng là yếu tố tâm lý và lối sống. Trong bối cảnh mạng xã hội lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh tiêu dùng, trải nghiệm và tận hưởng, thẻ tín dụng trở thành công cụ giúp người trẻ tiếp cận nhanh hơn với những nhu cầu cá nhân mang tính hưởng thụ.

Những hình ảnh check-in, du lịch, ăn uống hay sở hữu món đồ “hot trend” tạo ra áp lực vô hình phải theo kịp nhịp sống xung quanh. Trong bối cảnh đó, thẻ tín dụng đóng vai trò như “đòn bẩy” giúp hiện thực hóa mong muốn trước khi kịp cân nhắc khả năng chi trả.

Công cụ quản lý hay cái bẫy “mua trước – trả sau”?

Ở chiều tích cực, nhiều người trẻ xem thẻ tín dụng như công cụ quản lý tài chính. Sao kê chi tiết theo từng danh mục giúp họ theo dõi thói quen chi tiêu, từ đó điều chỉnh ngân sách hợp lý.

Một số người chủ động dùng thẻ cho các khoản chi cố định như mua sắm online, vé máy bay, bảo hiểm, rồi thanh toán đầy đủ mỗi tháng để tránh lãi.

Tuy nhiên, không ít trường hợp lại rơi vào vòng xoáy chi tiêu vượt khả năng. Việc không phải trả tiền ngay khiến cảm giác “đắt – rẻ” trở nên mờ nhạt. Một bữa ăn, một món đồ nhỏ có thể không đáng kể, nhưng khi cộng dồn qua nhiều giao dịch, số tiền cuối kỳ sao kê dễ vượt xa dự tính ban đầu.

Lãi suất cao khi trả chậm, phí phạt và tâm lý trì hoãn thanh toán có thể nhanh chóng biến thẻ tín dụng từ công cụ hỗ trợ thành gánh nặng tài chính kéo dài.

Theo các chuyên gia, rủi ro lớn nhất không nằm ở bản thân thẻ tín dụng, mà ở khoảng trống kiến thức tài chính của người trẻ. Không hiểu rõ cách tính lãi, không nắm ngày sao kê, ngày thanh toán, hoặc xem hạn mức thẻ như “tiền sẵn có” là những sai lầm phổ biến.

Trong khi đó, giáo dục tài chính cá nhân vẫn chưa được trang bị đầy đủ từ sớm, khiến nhiều người chỉ học cách quản lý tiền sau khi đã vấp phải áp lực nợ.

Dùng thẻ tín dụng thế nào cho bền vững?

Các chuyên gia khuyến nghị, người trẻ chỉ nên xem thẻ tín dụng là công cụ thanh toán, không phải nguồn tiền bổ sung. Nguyên tắc cơ bản là chỉ chi tiêu trong phạm vi có thể trả đủ 100% dư nợ mỗi tháng, ưu tiên dùng thẻ cho các khoản chi cố định hoặc đã được lên kế hoạch.

Bên cạnh đó, việc theo dõi sao kê thường xuyên, đặt nhắc nhở ngày thanh toán và hiểu rõ các điều khoản lãi suất, phí dịch vụ là điều bắt buộc.

Với người mới đi làm, hạn mức thấp không phải là bất lợi, mà là “hàng rào an toàn” giúp tránh rủi ro tài chính sớm.

Trong một xã hội ngày càng số hóa, khả năng quản lý tài chính cá nhân, bắt đầu từ những chiếc thẻ nhỏ gọn trong ví sẽ quyết định việc thẻ tín dụng trở thành trợ thủ đắc lực hay gánh nặng âm thầm trong hành trình trưởng thành của mỗi người trẻ.