Thế giới ứng phó hiệu quả với bão lũ dồn dập

VHO - Liên tiếp những bão lũ trong tháng 9 đã gây ra tác động tàn khốc đến người dân và tài sản của nhiều quốc gia trên thế giới. Trước diễn biến khó lường của thiên tai, kinh nghiệm đi trước từ các nước, cùng với biện pháp ứng phó linh hoạt và kịp thời sẽ là bài học quý giá để thế giới vượt qua bão lũ dồn dập.

Tháng 9 năm nay trở thành tâm điểm của mùa bão lũ trên toàn cầu, khi liên tục xuất hiện nhiều cơn bão mạnh, từ siêu bão Ragasa càn quét trực tiếp ở Đông Á, bão Gabrielle đe dọa quần đảo Azores (Bồ Đào Nha), đến bão Narda tăng cường ngoài khơi Mexico.

Tại châu Á, “vua bão” Ragasa đã gây thiệt hại nghiêm trọng đến người dân và tài sản tại các khu vực ở Philippines và Trung Quốc… Ngay sau Ragasa, bão Bualoi tiếp tục đổ bộ, gây mưa lớn và lũ quét tại các khu vực bị ảnh hưởng. Những cơn bão lớn nối tiếp nhau đã gây tổn hại nặng nề ở nhiều quốc gia. Sau mỗi trận bão, mưa lớn gây lũ lụt và sạt lở, công tác cứu hộ, khắc phục hậu quả và tìm kiếm người mất tích được triển khai trong điều kiện khó khăn.

Trong khi đó, bên kia bán cầu, bão Gabrielle cũng ảnh hưởng trực tiếp đến quần đảo Azores (Bồ Đào Nha). Tại bờ Đông Bắc Mỹ, Gabrielle gây sóng biển dâng cao, làm gián đoạn vận tải biển và tạo sóng cuộn nguy hiểm cho các bãi biển từ New Jersey tới Massachusetts. Các nhà khí tượng cảnh báo quần đảo Azores liên tiếp phải hứng chịu mưa lớn, gió giật mạnh và sóng cao.

Ở Mexico trong tháng 9, bão Narda cũng hoạt động mạnh dần ngoài khơi bán đảo Baja California. Sóng lớn, mưa rào và lũ cục bộ đã ảnh hưởng trực tiếp tới các bang ven biển Guerrero, Michoacán và Baja California Sur.

Theo các chuyên gia, hiện tượng xuất hiện đồng loạt nhiều xoáy thuận nhiệt đới trên các đại dương không phải hiếm trong mùa bão, đặc biệt vào thời gian cao điểm tháng 9. Tuy nhiên, năm 2025 đang chứng kiến sự bùng phát đồng thời với cường độ mạnh bất thường, khiến giới khí tượng toàn cầu phải đặc biệt chú ý.

Các chuyên gia cho rằng đây là kết quả của một loạt điều kiện khí tượng và đại dương cùng hội tụ, tạo ra “môi trường lý tưởng” để các cơn bão hình thành, tăng cường và tồn tại lâu hơn bình thường. Bên cạnh đó, năm 2025 được dự báo chuyển sang trạng thái La Nina nhẹ, vốn thường liên quan đến hoạt động bão gia tăng ở Tây Thái Bình Dương và Đại Tây Dương. Chính sự cộng hưởng của nhiều yếu tố khí tượng và đại dương, khiến thế giới cùng lúc xuất hiện nhiều cơn bão.

Diễn biến của bão lũ luôn gây ra hậu quả khó lường và tổn thất nặng nề. Vì vậy, các quốc gia, dù giàu hay nghèo, đều dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, công tác ứng phó với thiên tai nói chung và bão lũ nói riêng là nhiệm vụ cần thiết và quan trọng hơn bao giờ hết.

Singapore từ lâu đã xây nhiều hồ trữ nước để vừa có thể chống lụt, chống nước dâng, vừa có nguồn nước ngọt cho người dân. Công trình tiêu biểu là hồ chứa và đập Marina Barrage dài 350m với chi phí 135 triệu USD.

Với truyền thống phòng chống lũ lụt tại Nhật Bản, chính quyền Thủ đô Tokyo có kênh xả nước ngầm khu vực đô thị (MAOUDC) nằm ở độ sâu 22m dưới lòng đất, được mệnh danh là “ngôi đền chống ngập”. Hay ở Anh, công trình chống ngập Thames Barrier vắt ngang sông Thames ở đoạn Woolwich, phía đông Thủ đô London đã giúp thủ đô vượt qua những trận lũ lụt do bão từ Biển Bắc.

Ngoài ra, Hồng Kông (Trung Quốc) cũng có nhiều kinh nghiệm chống chọi với bão lũ từ hệ thống phát cảnh báo sớm cho người dân từ Cơ quan khí tượng Hồng Kông. “Với siêu bão Ragasa, cảnh báo sớm đã đạt hiệu quả”, giáo sư Johnny Chan, Trung tâm Nghiên cứu bão châu Á - Thái Bình Dương nhấn mạnh.

Còn tại Việt Nam, hệ thống cảnh báo thiên tai sớm cũng luôn được ưu tiên để người dân nắm bắt thông tin kịp thời. Từ nhiều năm nay, “cảnh báo sớm để hành động sớm” đã trở thành phương châm hành động của ngành khí tượng thủy văn quốc gia, không chỉ trong các tình huống thiên tai cụ thể mà xuyên suốt tất cả các ngày trong năm. Điều này có ý nghĩa quan trọng để phòng ngừa, sẵn sàng và ứng phó với thời tiết, khí hậu, đồng thời góp phần bảo vệ cuộc sống và sinh kế bền vững cho người dân.