Mùa hè khắc nghiệt khiến châu Âu thiệt hại hơn 43 tỷ euro

VHO - Theo ước tính sơ bộ của Liên minh châu Âu (EU), các hiện tượng thời tiết cực đoan trong mùa hè năm nay đã gây ra thiệt hại kinh tế ngắn hạn ít nhất 43 tỷ euro. Con số này dự kiến có thể tăng lên 126 tỷ euro vào năm 2029 nếu xu hướng biến đổi khí hậu tiếp diễn.

Phân tích do nhóm nhà kinh tế thuộc Đại học Mannheim (Đức) và Ngân hàng Trung ương châu Âu thực hiện cho thấy, nắng nóng kéo dài, hạn hán và lũ lụt đã làm suy giảm 0,26% sản lượng kinh tế của toàn EU trong năm 2024.

Những thiệt hại nặng nề nhất tập trung ở Síp, Hy Lạp, Malta và Bulgaria, mỗi quốc gia chịu tổn thất trên 1% giá trị gia tăng gộp (GVA) - thước đo tương tự GDP. Các nước Địa Trung Hải khác như Tây Ban Nha, Itali và Bồ Đào Nha cũng bị ảnh hưởng đáng kể.

Các tác giả nghiên cứu nhấn mạnh đây mới chỉ là những con số “thận trọng”. Ước tính chưa bao gồm thiệt hại từ các vụ cháy rừng kỷ lục tại miền nam châu Âu hồi tháng trước, cũng như các tác động cộng hưởng từ nhiều hiện tượng cực đoan xảy ra cùng lúc.

Bà Sehrish Usman, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết những “ước tính kịp thời” này có thể giúp các nhà hoạch định chính sách xác định ưu tiên hỗ trợ, trong bối cảnh dữ liệu chính thức thường đến muộn.

“Chi phí thực sự của thời tiết cực đoan xuất hiện dần dần, bởi các hiện tượng này tác động đến cuộc sống và sinh kế qua nhiều kênh, vượt xa những thiệt hại trực tiếp,” bà nhấn mạnh.

Giới khoa học đang gấp rút tìm hiểu mức độ mà biến đổi khí hậu toàn cầu đã làm trầm trọng thêm thời tiết khắc nghiệt mùa hè này. Nhiều nghiên cứu cho thấy xác suất xảy ra cháy rừng dữ dội tại Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã tăng gấp 40 lần, tại Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ tăng gấp 10 lần.

Riêng đợt nắng nóng hồi tháng 6 được cho là đã làm số ca tử vong tại 12 thành phố lớn ở châu Âu tăng gấp 3 lần, trong bối cảnh ô nhiễm không khí khiến nền nhiệt đô thị tăng cao.

Khác với các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào tổn thất trực tiếp như hư hỏng tài sản hoặc chi phí bảo hiểm, nhóm tác giả lần này sử dụng mối quan hệ lịch sử giữa thời tiết và tăng trưởng kinh tế để đánh giá cả các tác động gián tiếp.

Chẳng hạn, nắng nóng làm giảm năng suất lao động trong ngành xây dựng, hay lũ lụt gây gián đoạn giao thông đường sắt và chuỗi cung ứng.

Ông Stéphane Hallegatte, chuyên gia kinh tế trưởng về khí hậu tại Ngân hàng Thế giới cho biết, nghiên cứu đã khẳng định rằng thiệt hại kinh tế do thời tiết cực đoan thường rộng lớn và kéo dài hơn những gì số liệu trực tiếp phản ánh.

“Chúng ta cần dịch chuyển trọng tâm từ việc chỉ tính toán tổn thất trực tiếp sang nắm bắt đầy đủ tác động lan tỏa, và nghiên cứu này đi đúng hướng đó,” ông nói.

Tuy nhiên, ông Hallegatte cũng lưu ý rằng chỉ số GVA là “đại diện chưa hoàn hảo”, có thể dẫn đến đánh giá thấp chi phí thực sự. Ông cho rằng con số này không phản ánh hết những tổn thất mà người dân và doanh nghiệp phải gánh chịu, đặc biệt là các cộng đồng nghèo vốn dễ bị tổn thương. “Đôi khi tác động lên GVA có thể nhỏ, nhưng với người dân nghèo thì đó là gánh nặng khổng lồ,” ông nhấn mạnh.

Còn nhà kinh tế tại Ngân hàng Quốc gia Bỉ Gert Bijnens bổ sung rằng sự gián đoạn chuỗi cung ứng thường là “chi phí ẩn” đáng kể nhất nhưng ít khi được tính đến.

Ông Bijnens dẫn ví dụ từ nghiên cứu về trận lũ lụt năm 2021 ở Bỉ, khi nhiều doanh nghiệp sản xuất nằm ngoài vùng ngập lụt vẫn chịu sụt giảm doanh số do các nhà cung ứng lâu năm bị thiệt hại. Theo ông, việc bỏ qua những tác động như vậy có thể khiến mức thiệt hại thực tế bị đánh giá thấp tới 30%.

“Dù còn nhiều bất định vì dựa trên dữ liệu trung bình lịch sử, thông điệp chính vẫn rất rõ: thời tiết cực đoan đã và đang gây ra những hệ quả kinh tế sâu rộng. Các tác động gián tiếp có thể không kém phần nặng nề so với thiệt hại trực tiếp,” ông Bijnens khẳng định.

Theo Guardian