Mạch nguồn nuôi dưỡng tâm hồn Việt

VHO - Từ những “bông hoa trong bùn” ở Tuyên Quang trong trận lụt lịch sử mới đây đến “ATM gạo” thời Covid-19, “Chợ Tết 0 đồng” khắp ba miền mỗi năm, lòng nhân ái của người Việt vẫn nở rộ, lặng lẽ mà kiên cường, nuôi dưỡng tâm hồn dân tộc qua bao bão giông, thăng trầm.

Trận lụt lịch sử ở phường Hà Giang 1, Hà Giang 2, khu vực thành phố Hà Giang cũ (Tuyên Quang) những ngày cuối tháng 9, đầu tháng 10 vừa qua đã gây thiệt hại vô cùng nặng nề về người và của. Lũ lớn tràn về trong đêm, khiến toàn bộ khu vực ngập sâu, giao thông tê liệt, nhiều nơi bị cô lập, chia cắt và mất điện. Nhiều hộ dân sống ven sông Lô bị ngập sâu từ 2-3m.

Những lúc đất trời giận dữ, bão lũ ập về cuốn trôi bao mái nhà, vườn tược, của cải nhưng không thể cuốn đi được lòng người. Giữa bùn đất ngổn ngang, giữa giông gió nghiệt ngã, những bàn tay vẫn giơ ra, những ánh mắt vẫn sáng lên. Đó là hoa của lòng nhân ái, biểu tượng đẹp nhất của người Việt Nam, “thương người như thể thương thân”. Ta có thể bắt gặp, trong những ngày mưa lũ dữ dội ở Tuyên Quang, hình ảnh người dân, chiến sĩ, thầy cô, đoàn viên… lặng lẽ dọn bùn, chia cơm, dựng lại mái nhà khiến bao trái tim rung động. 

Khi dòng nước đục ngầu tràn qua bản làng, tưởng chỉ còn lại hoang tàn và nước mắt. Nhưng giữa dòng lũ ấy, vẫn có những bàn tay giơ lên, bàn tay của những con người không chịu khuất phục. Đó là các chiến sĩ công an, bộ đội, dân quân ngâm mình trong nước lũ cứu người, chạy tài sản giúp dân; là bà mẹ nghèo chia đôi mấy gói mì tôm; là đứa trẻ gọi bạn vào đi chung chiếc áo mưa duy nhất. Cả vùng dân cư của tỉnh Tuyên Quang gặp lũ dữ như một “vườn hoa kỳ lạ” giữa bùn đất. Mỗi việc tốt, mỗi hành động sẻ chia, dù nhỏ bé, đều là một đóa hoa, nở lặng lẽ mà kiêu hãnh. “Hoa nở trong bùn”, câu chuyện nói về tình người ở một vùng đất sau bão, là biểu tượng cho bản lĩnh và lòng nhân ái của người Việt Nam hôm nay. 

Truyền thống nhân ái, “thương người như thể thương thân” ấy là một lời răn dạy đạo đức và là mạch nguồn văn hóa xuyên suốt hàng nghìn năm. Người Việt luôn coi lòng nhân ái là thước đo của nhân cách, là “căn cước văn hóa” của dân tộc. Tinh thần nhân ái đã hằn sâu trong tâm thức dân tộc Việt, tình cảm ruột thịt, gắn bó, cùng một cội nguồn. Lòng nhân ái là nét đặc trưng trên tấm “căn cước văn hóa” của người Việt, một di sản tinh thần cần được gìn giữ, phát huy trong xã hội hiện đại. Khi đại dịch Covid-19 lan rộng, những “ATM gạo” mọc lên khắp các thành phố. Hàng nghìn người được giúp đỡ trong thinh lặng mà không cần nói lời cầu xin. Trong dịp Tết, chương trình “Tết Nhân ái” do Hội Chữ thập đỏ phát động lan tỏa khắp ba miền, giúp hơn 1,2 triệu người có hoàn cảnh khó khăn. Nhiều nơi tổ chức các “Chợ Tết 0 đồng” để ai cũng có thể tự tay chọn món quà Tết cho mình. Những mô hình giản dị mà sâu sắc đó đã làm sống dậy đạo lý “lá lành đùm lá rách” trong thời đại công nghệ. Mỗi suất quà, mỗi nụ cười, là một bông hoa nhân ái nở trong cuộc đời.

Theo báo cáo của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, năm 2024, tổng giá trị vận động đạt hơn 1.175 tỉ đồng, hỗ trợ hơn 2,6 triệu lượt người nghèo, gấp 2,6 lần chỉ tiêu đề ra. Ở TP.HCM, chương trình “Tết Nhân ái” đã hỗ trợ hơn 2.000 hộ dân nghèo; ở Quảng Trị, “Nối vòng tay nhân ái” suốt 20 năm chưa dừng lại. Lòng nhân ái không chỉ là cảm xúc, mà còn là hành động bền bỉ, lan tỏa, nhân lên niềm tin con người. Ngày nay, khi tốc độ sống cuốn con người vào vòng xoáy vật chất, chủ nghĩa cá nhân dễ khiến ta quên mất tiếng gọi của lòng trắc ẩn. Nhưng chính trong nhịp sống ấy, từng nghĩa cử yêu thương vẫn khiến trái tim xã hội ấm lại. Một suất cơm cho người vô gia cư, một bàn tay đỡ người ngã giữa đường, một dòng tin nhắn hỏi thăm người xa lạ, đều là cách để nhân ái còn chỗ đứng trong đời.

Những phong trào thiện nguyện của giới trẻ như “Đi để yêu thương”, “Đông ấm vùng cao”, hay các chiến dịch hiến máu “Hành trình đỏ” đã thổi làn gió mới vào lòng nhân ái Việt. Giá trị ấy, nếu được vun bồi từ gia đình, nhà trường, truyền thông, sẽ trở thành vaccine tinh thần chống lại sự vô cảm, thứ dịch bệnh âm thầm của thời hiện đại. Lòng nhân ái không phải là di sản để trưng bày, mà là hành động sống mỗi ngày, là cách con người nhìn nhau và đối xử với nhau. Một buổi chiều cuối năm, giữa phiên chợ quê, người đàn ông lặng lẽ gói bánh tét gửi tặng hàng xóm neo đơn; đứa trẻ nhường phần quà trung thu cho bạn khó khăn hơn; người đi đường dừng xe, cúi xuống giúp cụ già qua phố. Những điều tưởng nhỏ bé ấy chính là “hoa nhân ái” đang nở, âm thầm nhưng rực rỡ. Lòng nhân ái không cần được hô hào, nó chỉ cần được sống. Mỗi người chỉ cần làm một điều tốt nhỏ mỗi ngày, cả xã hội sẽ sáng hơn, ấm hơn. Khi ta giúp một người khác vượt qua khó khăn, là khi ta cũng đang cứu lấy chính tâm hồn mình.

Và khi cả dân tộc cùng nuôi dưỡng mạch nguồn yêu thương ấy, thì dẫu bão tố có đến, “hoa vẫn nở trong bùn”, như cách mà người Việt ta, bao đời nay, vẫn đi qua khổ đau để gieo lại những “mùa nhân hậu”.