Liên tiếp trẻ nhập viện do hóc dị vật: Người lớn cần có kỹ năng sơ cứu đúng cách

VHO - Hóc dị vật đường thở là một tai nạn nguy hiểm ở trẻ em, nếu không xử trí đúng cách có thể gây ra những di chứng rất nặng nề, thậm chí nguy hiểm tính mạng.

Cảnh báo trẻ bị hóc dị vật trong lúc chơi đùa

Những ngày vừa qua, trên mạng xã hội lan truyền clip của chị Trương Thị Vân (ở huyện Ứng Hòa, Hà Nội) về việc con trai (12 tuổi) ở nhà trông 4 em, bỗng nhiên cô em gái bị hóc dị vật, ho, nghẹn, tiến gần đến người anh cầu cứu.

Ngay lập tức người anh đã xốc em gái lên, liên tục vỗ vào lưng, sau khoảng 1 – 2 phút dị vật bắn ra ngoài và nhờ vậy cô bé đã được cứu kịp thời. Theo chia sẻ của chị Vân, lúc đó là tối ngày 21.12, vợ chồng chị có việc ra ngoài và dặn anh cả ở nhà trông em. Bé gái bị hóc dị vật đồ chơi mới 3,5 tuổi, rất may mắn đã được anh trai kịp thời sơ cứu.

“Nếu tôi có nhà hôm đó cũng khó giữ bình tĩnh để xử lý, còn con trai nói đã học cách sơ cứu trên mạng. Sau sự việc, vợ chồng tôi rút kinh nghiệm, không để các con ở nhà không có người lớn trông coi, tăng cường quan tâm, sát sao các con hơn. Sau vụ tai nạn thót tim với con gái, tôi đã đăng tải đoạn video lên mạng xã hội để cảnh báo các phụ huynh”, chị Vân cho hay.

Còn tại Bệnh viện Nhi Trung ương vừa qua cũng liên tiếp tiếp nhận trẻ bị hóc dị vật được gia đình đưa đến cấp cứu. Hai trường hợp điển hình là bé gái T.L (23 tháng tuổi, ở Thái Nguyên) hóc hạt lạc dẫn đến ho sặc sụa, tím tái và bé P.A (nữ, 15 tháng tuổi, ở Ninh Bình) hóc hạt lạc vào phế quản do vừa ăn vừa khóc.

May mắn, cả hai bé đều được mẹ kịp thời sơ cứu bằng cách vỗ lưng, giúp một phần hạt lạc rơi ra ngoài và nhanh chóng được đưa đến bệnh viện gần nhất. Sau đó, trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp tục theo dõi và điều trị. Trẻ được theo dõi chặt chẽ và được hội chẩn với các chuyên gia của Trung tâm Hô hấp – Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ ít ngày sau các bé hồi phục tốt và được ra viện.

Không may mắn như các trường hợp trên, bé V.A (7 tuổi, ở Bắc Kạn) ngậm nắp bút vào miệng khi đang học trong lớp và vô tình nuốt đầu bút vào đường thở. Sau đó trẻ ho, khó thở và đau ngực. Ngay lập tức, trẻ được giáo viên đưa đến phòng y tế của trường để sơ cứu ban đầu, sau đó chuyển đến trung tâm y tế địa phương.

Trên đường đi, trẻ xuất hiện ngừng thở, ngừng tim, phải cấp cứu hồi sinh tim phổi liên tục trên đường chuyển đến Bệnh viện tuyến tỉnh. Tại đây, trẻ tiếp tục được cấp cứu ngừng tuần hoàn. Tuy nhiên do tổn thương não vì tình trạng thiếu oxy, trẻ xuất hiện nhiều cơn co giật liên tục, nên các bác sĩ đã nhanh chóng chuyển trẻ đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Khi trẻ bị hóc dị vật, người chăm sóc cần bình tĩnh

BSCKII. Nguyễn Tân Hùng – Phó Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc cho biết: “Bé V.A  vào viện trong tình trạng hết sức nguy kịch. Bé được bóp bóng qua nội khí quản, duy trì thuốc trợ tim liên tục để đảm bảo nhịp tim và huyết áp, hôn mê sâu, co giật liên tục”.

Bệnh nhi được các bác sĩ điều trị tích cực bằng nhiều biện pháp và đã được nội soi cấp cứu tại giường, gắp dị vật đường thở. “Dị vật được gắp ra là đầu bút bi màu đen, có kích thước khoảng 0,5 x 0,8 cm, che lấp 70% phế quản gốc phải...” – ThS.BS Vũ Tùng Lâm, Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp – Trung tâm Hô hấp chia sẻ.

Rất đáng tiếc, dù đã được các bác sĩ nỗ lực điều trị tích cực, nhưng do thời gian ngừng tim, ngừng thở quá lâu, tổn thương não không hồi phục, bệnh nhi đã tử vong sau 4 ngày điều trị.

Bác sĩ Nguyễn Tân Hùng cho biết, khi phát hiện trẻ bị hóc dị vật, cần bình tĩnh và quan sát tình trạng của trẻ. Nếu trẻ còn hồng hào, khóc được, nói được, ho có hiệu quả, không ảnh hưởng đến các chức năng sống thì khuyến khích trẻ ho, tiếp tục theo dõi, đánh giá và nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được sơ cấp cứu.

Nếu trẻ tím tái, không khóc hoặc khóc yếu, ho không hiệu quả. Nhanh chóng gọi cấp cứu và thực hiện các thủ thuật sơ cứu: Nếu trẻ còn tỉnh, đối với trẻ nhỏ, đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp, dọc theo cánh tay một bên, bàn tay đỡ vùng ngực xương hàm dưới của trẻ.

Dùng gót bàn tay còn lại vỗ 5 cái vào lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai theo hướng xuống dưới và ra phía trước. Nếu vẫn chưa bật được dị vật ra tiến hành lật ngửa trẻ vẫn để dọc cánh tay, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái (tần suất 1 lần/ 1 giây).

Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.

Đối với trẻ lớn, ngoài sử dụng biện pháp vỗ lưng ấn ngực trẻ lớn, người cấp cứu có thể sử dụng nghiệm pháp Heimlich với trẻ ở tư thế đứng hoặc ngồi. Dùng hai tay ấn mạnh lên bụng, ấn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6 – 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc, la được.

Các bác sĩ lưu ý, phụ huynh tuyệt đối không dùng tay móc dị vật, không gây nôn hoặc cho ăn uống. Nếu trẻ vẫn tỉnh, ho có hiệu quả cần động viên trẻ ho. Ho tự nhiên có hiệu quả hơn bất kì biện pháp can thiệp vật lí nào khác.

Các biện pháp vật lí (vỗ lưng, ấn ngực, Heimlich) chỉ được thực hiện khi trẻ không ho được, ho không hiệu quả và khó thở tăng dần.

Để phòng tránh tai nạn hóc dị vật cho trẻ, người lớn phải thường xuyên để mắt tới trẻ nhỏ, khi trông giữ trẻ người lớn không nên chủ quan, phải giám sát chặt chẽ. Để xa tầm với của trẻ nhỏ tất cả các vật dụng, đồ chơi có kích thước nhỏ, tròn, trơn hoặc đầu nhọn như: đinh, ốc vít, bút, đồng xu, pin, kim, tăm… Hướng dẫn cho trẻ không cho các vật và đồ chơi vào miệng ngậm, mút

Không ép trẻ ăn, uống khi đang khóc và không nên nô đùa trong khi ăn, đặc biệt khi trẻ có thức ăn trong miệng. Không cho trẻ ăn thức ăn dễ hóc như lạc, thạch, nhãn, hướng dương, chôm chôm, Đồng thời tập cho trẻ kỹ năng nhai kỹ, nuốt chậm.