Kiến tạo an sinh cho người dân trên vùng dự án điện hạt nhân

VHO - Ngay khi chủ trương xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được thông qua, mảnh đất gió cát này đã lập tức hành động. Tỉnh Ninh Thuận hiểu rằng, bên cạnh tiềm năng năng lượng khổng lồ, dự án mang trong mình trách nhiệm lớn lao về đảm bảo cuộc sống ổn định, tương lai bền vững cho người dân vùng ảnh hưởng.

 Sự đồng thuận, ủng hộ của người dân chính là nền tảng vững chắc cho thành công của dự án mang tầm quốc gia này.

Quyết tâm hành động, lộ trình cụ thể

Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận Trần Quốc Nam cho biết tỉnh đã thể hiện quyết tâm cao độ bằng việc vạch ra một lộ trình chi tiết, phân công nhiệm vụ cụ thể theo từng tháng, quý trong năm 2025.

Với khối lượng công việc đồ sộ, Ninh Thuận xác định rõ ưu tiên hàng đầu là công tác tuyên truyền sâu rộng, lắng nghe và thấu hiểu mọi tâm tư, nguyện vọng của người dân.

Từ đó, tỉnh sẽ chủ động đề xuất các giải pháp phát triển kinh tế, xã hội toàn diện, song hành cùng những chính sách an sinh thiết thực, hiệu quả, bảo đảm quyền lợi tối đa cho cộng đồng dân cư chịu tác động bởi dự án.

Song song với công tác dân vận, bộ máy chỉ đạo, điều hành dự án các cấp đang được Ninh Thuận khẩn trương kiện toàn, từ Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc đến Ban Quản lý dự án. Công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư và cập nhật, điều chỉnh các quy hoạch liên quan cũng được triển khai gấp rút, đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong từng bước đi của dự án.

Những tháng đầu năm 2025 chúng tôi chứng kiến sự vào cuộc quyết liệt của Ninh Thuận, như tiến hành cắm mốc, xác định ranh giới thu hồi đất đã hoàn tất, công tác đo đạc được thực hiện tỉ mỉ, và thông báo thu hồi đất vùng dự án đã được ban hành, thể hiện sự minh bạch và quyết đoán của chính quyền địa phương.

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Quốc Nam đã trực tiếp giao nhiệm vụ cho hai huyện trọng điểm Thuận Nam và Ninh Hải, yêu cầu khẩn trương rà soát, thống kê chính xác và toàn diện mọi thông tin liên quan đến đất đai, nhà ở, công trình, sinh kế, cây trồng, vật nuôi của người dân trong khu vực xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân.

Sự cẩn trọng trong thu thập dữ liệu ban đầu này là tiền đề then chốt để xây dựng các phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư công bằng, hợp lý, đặt quyền lợi của người dân lên hàng đầu.

Ngày 19.3 vừa qua, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất tỉnh Ninh Thuận Phạm Minh Tân, công bố việc đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với tư vấn để rà soát, điều chỉnh quy hoạch các khu tái định cư cho nhà máy điện hạt nhân 1 và 2 theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Quy mô các khu tái định cư đã được điều chỉnh tăng đáng kể so với phê duyệt ban đầu, minh chứng cho sự lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu thực tế của người dân. Khu tái định cư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 tại xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam, được mở rộng lên 64,84 ha (tăng 21,17 ha), quy hoạch thành 605 lô đất ở với diện tích 300m²/lô.

Khu tái định cư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 tại xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, có diện tích 54,39 ha (tăng 10,74 ha), được phân thành 629 lô đất ở với diện tích 200m²/lô. Việc tăng diện tích và quy hoạch các lô đất rộng rãi hơn không chỉ đảm bảo chỗ ở mà còn hướng đến xây dựng một môi trường sống chất lượng, ổn định và phát triển lâu dài cho người dân.

Dự thảo phương án giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã cơ bản hoàn thành và đang được gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng hai huyện Thuận Nam và Ninh Hải để lấy ý kiến đóng góp, đảm bảo tính khách quan, toàn diện và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Theo tính toán sơ bộ, tổng kinh phí cho công tác giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư ước tính hơn 12.391 tỉ đồng. Tỉnh Ninh Thuận đã báo cáo và đề nghị Bộ Tài chính bố trí nguồn vốn kịp thời, thể hiện sự chủ động và trách nhiệm cao trong việc đảm bảo nguồn lực tài chính cho dự án.

Lịch trình triển khai các công việc chuẩn bị được Ninh Thuận đặt ra một cách khẩn trương và đồng bộ. Dự kiến đến cuối tháng 12.2025, hàng loạt nhiệm vụ quan trọng sẽ được hoàn thành, bao gồm lập và điều chỉnh quy hoạch chi tiết (1/500) các khu tái định cư; thẩm định và phê duyệt đánh giá tác động môi trường; lập, thẩm định và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi tổng dự án di dân tái định cư; tổ chức lựa chọn nhà thầu thi công, tư vấn và triển khai xây dựng.

Bên cạnh đó, công tác khảo sát, kiểm tra các mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh cũng được Ban Quản lý dự án phối hợp với các Sở, ngành liên quan triển khai tích cực, đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng ổn định cho dự án.

Đồng thời, tỉnh cũng tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị tư vấn của EVN và PVN khảo sát, khoanh định các khu vực vật liệu tiềm năng, đẩy nhanh quá trình phê duyệt hồ sơ đầu tư và cấp phép khai thác.

Đề xuất cơ chế đặc thù, kiến tạo tương lai

Nhận thức rõ nhu cầu đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội giai đoạn 2026 - 2030 ước tính khoảng 25.000 tỉ đồng, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận Trần Quốc Nam đã mạnh dạn đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù lên Trung ương.

Ninh Thuận kiến nghị ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu hằng năm cho ngân sách tỉnh 70% nguồn tăng thu từ dự án điện hạt nhân (thuế GTGT, xuất nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt...).

Đồng thời, đề xuất nâng mức dư nợ vay của ngân sách tỉnh lên 90%, dự kiến giai đoạn 2026-2030 được vay khoảng 9.000 tỉ đồng, đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội trọng yếu.

Để đẩy nhanh tiến độ công tác di dân, tái định cư trong năm 2025, Ninh Thuận đề xuất áp dụng chỉ định thầu tư vấn, thi công các gói thầu đền bù, tái định cư. Tỉnh cũng kiến nghị Chính phủ hỗ trợ 100% ngân sách Trung ương ưu tiên đầu tư hạ tầng khung kết nối trọng điểm giai đoạn 2026-2030, bao gồm 4 dự án giao thông huyết mạch.

Cùng với các chính sách bồi thường, tái định cư, Ninh Thuận đặc biệt quan tâm đến an sinh xã hội, kiến nghị Chính phủ thống nhất việc thụ hưởng chính sách đối với các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2030, đồng thời bổ sung nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ an sinh xã hội hằng năm.

Ninh Thuận đang viết nên một chương mới đầy kỳ vọng. Với sự chuẩn bị chu đáo, quyết tâm cao độ và sự đồng thuận của người dân, dự án điện hạt nhân không chỉ là nguồn năng lượng mà còn là động lực mạnh mẽ để Ninh Thuận vươn mình, kiến tạo một tương lai an lành, thịnh vượng và bền vững.