Hà Nội cần học cách “sống chung với mưa lớn” như mô hình chống ngập của Tokyo và Singapore

VHO - Hà Nội có lẽ đã đến lúc cần học cách “sống chung với mưa lớn” bằng việc xây bể chứa nước ngầm, giống như cách các thành phố hiện đại ở Nhật Bản hay Singapore đang làm.

Hà Nội “bó tay” trước mưa lớn

Sau mỗi trận mưa lớn, nhiều tuyến phố Hà Nội lại ngập đã trở thành nỗi ám ảnh trong năm qua, bất chấp hàng loạt dự án thoát nước được đầu tư hàng nghìn tỷ đồng.

Nhiều nguyên nhân đã được các chuyên gia chỉ ra, đô thị hoá cao lại chưa đồng bộ, hệ thống thoát nước quá tải, việc cải tạo chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế…

Một số cá nhân cùng tự tìm giải pháp chống nước ngập tại Hà Nội như vách ngăn nước, có tác dụng trong việc bảo vệ nhà cửa, tầng hầm, khu vực nhỏ. Tuy nhiên đây cũng chỉ là giải pháp tạm thời. Nếu nước ngập sâu và kéo dài, vách ngăn không thể chống chịu lâu, áp lực nước có thể làm rò rỉ hoặc tràn qua mép trên. Cách làm này cũng không thể thay thế giải pháp tổng thể về thoát nước, hồ điều hòa…

Các giải pháp như việc cải tạo, mở rộng hệ thống thoát nước hay xây thêm trạm bơm… dù cần thiết nhưng không thể theo kịp tốc độ phát triển đô thị và biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan hiện nay.

Do đó, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng Hà Nội cần xây dựng bể chứa nước ngầm tại công viên, vườn hoa, đất công, kết hợp trạm bơm chuyển bậc, mô hình nhiều thành phố lớn đã áp dụng để giảm ngập khi mưa lớn.

Khi biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, thay vì chỉ cố gắng “chống ngập”, Hà Nội có lẽ đã đến lúc cần học cách “sống chung với mưa lớn” bằng việc xây bể chứa nước ngầm, giống như cách các thành phố hiện đại ở Nhật Bản hay Singapore đang làm.

Cập nhật tình hình ngập úng các tuyến đường tại Hà Nội ngày 1.10

VHO - Sáng ngày 1.10, dù trời đã hửng nắng, một số tuyến đường nội đô đã rút nước, nhưng vẫn nhiều tuyết đường tại Hà Nội bị ngập sâu.

Như vậy, thay vì chỉ tập trung tiêu nước, cần học cách giữ nước và sử dụng nước mưa một cách thông minh.

Ý kiến chuyên gia cũng cho biết, nếu xây bể chứa nước ngầm này vừa “tiêu nước” trên mặt đất trong trước mắt còn có thể tái sử dụng nước tích trữ với mục đích tưới cây, rửa đường… hoặc điều tiết cho những nơi khô hạn.

“Sống chung với mưa lớn” không có nghĩa là chấp nhận ngập, mà là tìm ra cách thích ứng thông minh, bền vững. Khi Hà Nội biết giữ lại từng giọt nước mưa thay vì chỉ tìm cách “đẩy đi”, thành phố sẽ không còn bị động mỗi khi trời đổ mưa, mà có thể chủ động biến thử thách thành cơ hội, vừa giảm ngập, vừa góp phần bảo vệ môi trường và tiết kiệm tài nguyên.

Những mô hình thành công từ Nhật Bản, Singapore

Tại Nhật Bản, hệ thống thoát nước ngầm dưới thành phố Kasukabe, có thể chứa lượng nước lũ tương đương 268 bể bơi Olympic được mệnh danh bể chứa "lớn nhất thế giới".

Đây là một bể chứa nước lũ khổng lồ dưới lòng đất nhằm bảo vệ Tokyo khỏi thiên tai. Với tên gọi “Kênh thoát nước ngầm” bên ngoài khu vực đô thị, cơ sở này kéo dài hơn 6 km dưới thành phố Kasukabe thuộc tỉnh Saitama, cách Tokyo khoảng 40 km về phía bắc.

Cách Tokyo gần 40km, hệ thống hút nước ngập từ các con sông nhỏ và vừa, thoát nước vào sông Edo của Tokyo thông qua hệ thống đường hầm dài 6,3km, đồng thời sử dụng các trục và máy bơm.

"Cơ sở này đã giúp ngăn chặn thiệt hại lên tới 150 tỷ yên (1 tỷ đô la Mỹ) do lũ lụt kể từ khi bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2006" - Yoshio Miyazaki, người đứng đầu hệ thống thoát nước ngầm dưới thành phố Kasukabe cho biết.

Còn Singapore đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng thoát nước và các công trình cải thiện hệ thống thoát nước thường xuyên để ứng phó với các cơn bão cường độ cao. Để cải thiện cơ sở hạ tầng thoát nước, chính phủ cũng đã đầu tư 2 tỷ đô la Singapore (khoảng 1,49 tỷ đô la Mỹ) trong thập kỷ qua và thêm 1,4 tỷ đô la Singapore nữa từ năm 2021 đến năm 2025.

Singapore cũng phát triển mạng lưới cống thoát nước ngầm với quy mô bao phủ toàn bộ đảo. Hệ thống này hiện dài hơn 8.000 km, liên kết chặt chẽ từ cống hộ gia đình, đường phố đến các tuyến cống chính. Mọi dòng chảy mưa đều được dẫn nhanh ra kênh tiêu, hồ chứa hoặc trạm bơm, giảm thiểu tối đa tình trạng nước đọng.

Nhờ đó, Singapore đã giảm diện tích dễ bị ngập lụt từ khoảng 3.000 ha vào những năm 1970 xuống còn khoảng 30 ha hiện nay.

Một trong những nỗ lực của Cơ quan Quản lý Nước Quốc gia Singapore (PUB) là quy hoạch tổng thể về thoát nước, xác định các đoạn cống cần được nâng cấp. PUB cũng cho biết hiện đang triển khai 8 dự án kênh đào lớn và 20 dự án hệ thống thoát nước ven đường.

Singapore cũng có hệ thống thu gom và tái chế nước mưa rất hiệu quả. Các khu đô thị mới được thiết kế với mặt đường thấm nước, công viên có hồ điều hòa làm nơi “tạm trú” cho nước mưa. Họ không tìm cách “xua đuổi” nước mà biến nước mưa thành nguồn tài nguyên quý giá phục vụ đời sống.

Từ cách làm của Nhật Bản và Singapore đã nhìn thấy rõ hiệu quả trong việc chống ngập nước ở đô thị. Bên cạnh đó nước được tạm trữ, sau đó bơm ra sông hoặc tái sử dụng cho tưới cây, rửa đường…

Bên cạnh đó, tại Nhật Bản, hệ thống thoát nước ngầm còn trở thành không gian độc đáo thu hút du khách tới tham quan và tạo cảm hứng cho nhiều nhà làm phim chọn làm bối cảnh.