Gia Lai tái định cư cho dân nhưng vẫn phải ở nhà tạm...

VHO - Sau hàng chục năm sống trong cảnh “bốn không”: Không điện, không đường, không trường, không trạm, tháng 9.2023, gần 40 hộ dân ở cụm dân cư suối Cạn, xã Ia Sol, huyện Phú Thiện (Gia Lai) được di dời tái định cư nơi ở mới.

 Những tưởng, khi chuyển về nơi ở mới cuộc sống người dân sẽ dần ổn định hơn nơi ở cũ, nhưng đến nay chỉ mới có hai hộ được hỗ trợ xây dựng nhà, số còn lại hiện đang sống trong những căn nhà tạm bợ.

Ngôi làng “bốn không”

Cụm dân cư suối Cạn, xã Ia Sol nằm cách UBND huyện Phú Thiện khoảng 4 km, thế nhưng hàng chục năm nay, 38 hộ dân với hơn 150 nhân khẩu phải sống trong tình trạng không điện, đường, trường, trạm và không có đất sản xuất, không có nước sạch sinh hoạt.

Theo UBND xã Ia Sol, gần 100% người dân ở cụm dân cư này thuộc diện hộ ng­hèo, họ sống trong những căn nhà tạm bợ, xiêu vẹo, bốn bề được che chắn bằng những tấm tôn cũ nát.

Cụm dân cư nằm giữa thung lũng, bên cạnh dòng suối và bốn bề là nương rẫy nên cuộc sống của bà con bị biệt lập với bên ngoài. Thi thoảng vào mùa mưa, nước suối dâng cao, người dân bị cô lập cục bộ. Ngoài chính quyền địa phương thì rất ít người biết đến sự tồn tại của họ.

Do vậy, ở đây từ già đến trẻ, số người biết đến con chữ chỉ đếm trên đầu ngón tay. Trò chuyện với chúng tôi, chị Ksor Bế (sinh năm 1982) chia sẻ: “Nhà mình có năm người con nhưng không đứa nào biết chữ. Phần vì cuộc sống khó khăn không có điều kiện để cho con cái đi học, phần vì trước đây sinh sống ở làng cũ, đường sá lầy lội, nước lớn nên các cháu không thể đến trường thường xuyên. Vì cuộc sống khó khăn lại không có đất sản xuất nên chồng phải đi làm ăn xa, còn mình ở làng làm thuê, làm mướn để trông các con”.

Tương tự, gia đình chị Rcom Preo (sinh năm 1986) có sáu người con, trong đó hai đứa biết mặt chữ nhưng cũng không thông thạo vì nghỉ học sớm. “Mình sinh ra và lớn lên ở suối Cạn. Ở đây nhà ai cũng khó khăn, không có đất sản xuất và đều phải đi làm thuê cho người ta.Những đứa trẻ trong làng muốn đi học phải ra điểm trường cách làng 4-5 km. Thế nhưng, mùa nắng còn đỡ chứ mưa đến đường lầy lội, nước suối dâng cao chia cắt làng khiến bọn trẻ chẳng thể đến trường. Việc học cứ thế bị gián đoạn và rồi các con cũng nghỉ học ở nhà phụ giúp bố mẹ, trông em”, chị Rcom Preo bộc bạch.

Tái định cư… vẫn phải ở nhà tạm

Thấy được tình trạng khó khăn ở điểm dân cư suối Cạn, tháng 4.2023 HĐND tỉnh Gia Lai đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án bố trí, ổn định dân cư vùng thiên tai suối Cạn, thôn Thắng Lợi 3, xã Ia Sol, với mục tiêu di dời 38 hộ tại cụm dân cư nơi đây đến nơi ở mới để ổn định cuộc sống.

Tháng 9.2023, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phú Thiện được giao triển khai dự án với diện tích 3,8 ha, tổng mức đầu tư dự kiến hơn 21 tỉ đồng từ nguồn vốn Trung ương và ngân sách tỉnh. Theo dự án, cụm dân cư suối Cạn sẽ được chuyển về thôn Thắng Lợi 3, xã Ia Sol, cách nơi ở cũ khoảng hơn 2 km.

Theo kế hoạch, dự án sẽ hoàn thành vào tháng 5.2024. Tuy nhiên, đến nay dự án chỉ mới hoàn thành xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, đường, công trình cấp nước sinh hoạt từ nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ (khoảng 10 tỉ đồng). Các hạng mục còn lại như nhà ở, công trình giao thông kết nối vùng dự án và hạ tầng kỹ thuật vẫn chưa được thực hiện.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Văn Vinh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phú Thiện cho biết: Sau khi được giao phụ trách dự án, đơn vị đã nhanh chóng triển khai các hạng mục.

Hiện tại đã triển khai xong giai đoạn một, tuy nhiên việc đầu tư các hạng mục còn lại ở giai đoạn hai với mức đầu tư dự kiến khoảng 8,4 tỉ đồng còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. “Khó khăn nhất là việc thiếu nguồn vốn để tiếp tục đầu tư. Ngoài ra, hiện vẫn chưa có cơ chế, chính sách và hướng dẫn cụ thể về việc hỗ trợ cho người dân di dời, xây dựng nhà ở tại khu tái định cư”, ông Vinh nói.

Theo ghi nhận, hiện tất cả 38 hộ dân ở cụm dân cư suối Cạn đã di dời ra nơi ở mới. Tuy nhiên, vì chưa được hỗ trợ xây dựng nhà nên họ đành phải tận dụng những vật liệu ở nhà cũ làm chỗ trú tạm để che nắng, che mưa.

Chị Rcom Thí kiến nghị: “Sau nhiều năm kỳ vọng, đến tháng 8.2024, chúng tôi rất vui vì được chuyển đến nơi ở mới thuận lợi hơn, có đầy đủ điện, nước, đặc biệt là đường đến trường của các con cũng đã gần hơn, thuận tiện hơn. Nhưng, hiện chúng tôi vẫn đang phải chờ hướng dẫn để xây dựng nhà mới. Ngoài ra, bà con cũng gặp nhiều khó khăn vì đã bước vào mùa mưa, đường đến khu sản xuất rất lầy lội. Hy vọng chính quyền sẽ sớm đẩy nhanh tiến độ xây dựng để mọi người sớm ổn định cuộc sống”.

Nhằm sớm giải quyết những khó khăn, vướng mắc trên, Chủ tịch UBND huyện Phú Thiện Trịnh Văn Sang vừa ký văn bản số 1635 gửi UBND tỉnh Gia Lai và các Sở, ngành về việc giải quyết khó khăn, vướng mắc trong thực hiện di dời, xây dựng nhà ở cho 38 hộ dân thuộc dự án “Bố trí, ổn định dân cư vùng thiên tai suối Cạn, thôn Thắng Lợi 3, xã Ia Sol”.

Ông Trịnh Văn Sang cho biết: Hiện nay tổng nhu cầu nguồn vốn để đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng giai đoạn hai khoảng 8,4 tỉ đồng. Trong đó 6,92 tỉ đồng là kinh phí hoàn thiện cơ sở hạ tầng và 1,5 tỉ đồng là kinh phí hỗ trợ nhà ở cho các hộ dân theo định mức 44 triệu đồng/1 hộ/1 căn. Hiện tại địa phương đang chờ UBND tỉnh và các Sở, ngành trình HĐND tỉnh thông qua và cấp kinh phí hỗ trợ cho người dân. Theo khảo sát, dự kiến chi phí xây dựng mỗi căn nhà có diện tích 48m2 và một công trình vệ sinh 5m2 dao động từ 75 - 80 triệu đồng. Trong đó, định mức hỗ trợ khoảng 44 triệu đồng/căn, số tiền còn lại (khoảng 35 - 40 triệu đồng/ căn) hiện nay Ban Thường vụ Huyện ủy đang có chủ trương kêu gọi xã hội hóa để hỗ trợ thêm giúp người dân xây dựng hoàn thiện nhà ở.

“Trong lúc chờ cấp trên phê duyệt kinh phí tiếp tục đầu tư giai đoạn hai và phê duyệt định mức hỗ trợ, Ban Thường vụ Huyện ủy đang huy động cả hệ thống chính trị kêu gọi xã hội hóa để có thêm nguồn lực đầu tư hoàn thiện 38 căn nhà tái định cư cho các hộ dân. Hiện nay đã huy động xã hội hóa kinh phí để giúp 6 hộ dân triển khai xây dựng nhà. Dự kiến từ nay đến trước Tết Nguyên đán 2025 sẽ hoàn thành để bà con sớm ổn định cuộc sống”, Chủ tịch UBND huyện Phú Thiện thông tin.