Lễ hội trỉa lúa của người Bru-Vân Kiều giữa đại ngàn

VHO - Lễ hội trỉa lúa của người Bru - Vân Kiều với ý nghĩa cầu mong thần lúa, thần trời, thần nước, thần rừng, thần núi giữ gìn, bảo hộ cho sự sinh sôi nảy nở, chắc hạt, nặng bông để đồng bào thu hoạch mùa màng bội thu.

Đồng bào Bru - Vân Kiều ở bản Khe Cát, xã Trường Sơn tổ chức Lễ hội trỉa lúa

Hằng năm vào dịp rằm tháng 7 âm lịch, đồng bào dân tộc Bru - Vân Kiều ở xã Trường Sơn (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) tổ chức Lễ hội trỉa lúa (hay còn gọi là Lễ hội lấp lỗ) nhằm cầu mong vụ mùa bội thu, mang lại ấm no, hạnh phúc cho đồng bào…

Với tập tục chặt, đốt, cốt, trỉa trước đây đã hình thành nên những nét sinh hoạt văn hóa truyền thống riêng của người Vân Kiều. Lễ hội trỉa lúa diễn ra ở các bản trên địa bàn xã Trường Sơn, trong đó ở bản Khe Cát tổ chức có quy mô nhất với nhiều giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn và lưu giữ đến ngày nay. Đây là hoạt động tín ngưỡng của đồng bào nhằm cầu mong thần trời, thần nước, thần rừng, thần núi giữ gìn bảo hộ cho sự sinh sôi nảy nở chắc hạt, nặng bông có ngày thu hoạch. 

Già làng Hồ Ai (người tóc dài) tổ chức phần nghi lễ

Theo già làng Hồ Ai, ở bản Khe Cát (xã Trường Sơn), lễ hội diễn ra ở nơi gò cao của núi Chồng, nơi có 3 ngọn núi cao vút. Khám thờ được dựng bằng tre nứa, đặt tựa lưng vào hướng núi Chồng, mặt hướng qua Vợ. Khi mặt trời chiếu xuống vùng đất lễ, bà con dân bản đã tập trung đông đủ để làm lễ tế sống (hiến sinh) lợn trắng tuyền.

Các lễ vật sau khi hiến sinh được nấu chín xếp vào mâm bưng đặt lên hai tầng của khám thờ. Tầng trên thờ thần trời, thần núi, tầng dưới thờ thần đất, thần sông. Hai bên khám thờ không có lư hương, chỉ thắp hak ngọn đèn bằng thứ sáp ong. Hai bên khám thờ treo hai chiếc gươm đẽo bằng gỗ tạo nên vẻ oai linh.

Những người già có uy tín trong bản tham gia phần lễ

Sau phần lễ, bà con dân bản hòa mình vào không gian của phần hội với các trò chơi dân gian như chơi xà hùa, chi cà da, bóng má, cháy xà rì… Trong phần hội còn có nhiều giọng hát của các nghệ nhân là những chàng trai cô gái như hát tỏ tình khi đi sim với lời hát rất tình tứ, giai điệu ngọt ngào, ý nghĩa. 

Lễ hội trỉa lúa là lễ hội quan trọng nhất trong đời sống tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng người Bru - Vân Kiều để cầu xin thần linh ban cho cuộc sống ấm no, mùa màng tốt tươi, con chim, con chuột không phá hoại cây lúa, cây ngô của dân làng.

Tại phần hội, đồng bào Bru - Vân Kiều tham gia hát múa

Nhằm lưu giữ và phát huy nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào Bru - Vân Kiều, góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, ngày 3.2.2021, Bộ VHTTDL đã công bố danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội trỉa lúa của người Bru - Vân Kiều xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh thuộc loại hình lễ hội truyền thống.

TÂN BÌNH