Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông

HUY AN
Chia sẻ

VHO - Bánh dày là món ăn không thể thiếu vào dịp lễ, Tết của người Mông. Vào những ngày giáp Tết, ở những bản người Mông lại rộn vang tiếng chày, tiếng cối giã bánh dày đón mừng năm mới.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 1
Gần Tết, các bản của người Mông lại rộn ràng tiếng chày giã bánh dày

Bánh dày giữ vị trí đặc biệt trong đời sống tâm linh của người Mông. Với đồng bào Mông, chiếc bánh dày được tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời, môi trường sống và cả tâm hồn của đồng bào.

Chính vì thế, mỗi dịp Tết đến, xuân về, nhà người Mông nào cũng phải có bánh dày. Gần Tết, các bản của người Mông lại rộn ràng tiếng chày cùng tiếng cười rộn vang khắp bản.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 2
Những hạt nếp nương được phụ nữ Mông chọn lựa, chuẩn bị kỹ lưỡng và đồ trong chiếc chõ truyền thống

Người Mông quan niệm bánh dày tròn là tượng trưng cho mặt trăng,mặt trời, là nguồn gốc sinh ra con người và muôn loài.

Những ước nguyện một năm mới đủ đầy, mọi người sức khỏe dồi dào, con cháu ngoan hiền, gia đình hành phúc được gửi gắm trong chiếc bánh dày tròn dâng cúng tổ tiên.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 3
Trước khi giã bánh, chày và cối giã được xoa lớp dầu để chống dính

Chiếc bánh dày đồng thời cũng là biểu tượng cho tình yêu, sự thủy chung son sắt của trai, gái người Mông.

Chính vì thế, giã bánh dày và tạo nên những chiếc bánh dày dẻo thơm, tròn trịa không chỉ là đôi tay khéo léo của người phụ nữ mà còn cần cả sức khỏe của người đàn ông.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 4
Xôi vừa đồ chín được cho ngay vào cối và giã liên tục để bánh dẻo và mịn

Chiếc bánh dày được tạo ra dâng cúng tổ tiên là sự đóng góp công sức của tất cả các thành viên trong gia đình với sự phối hợp nhịp nhàng.

Nguyên liệu làm bánh dày được làm từ những hạt gạo nếp nương thơm dẻo từ chính mảnh ruộng của các gia đình sau một năm lao động vất vả.

Các gia đình khi làm bánh dày đều phải chọn lựa gạo rất kỹ càng. Sau khi chọn được gạo, người Mông ngâm bằng nước ấm khoảng 12 giờ,sau đó vớt ra để ráo rồi cho vào chõ đồ.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 5
Giã bánh dày cần có sự phối hợp nhịp nhàng, có sự chung tay của cả đàn ông, phụ nữ trong gia đình người Mông

Chõ để đồ xôi làm bằng gỗ để khi xôi chín không bị mất hương thơm của nếp nương, hạt xôi dẻo mà không bị nát.

Trong tiết trời lạnh giá, mọi người trong gia đình ngồi quay quần bên bếp lửa chờ nồi xôi chín, kể những câu chuyện đã làm được trong năm cũ và ước vọng trong năm mới.

Trong lúc chờ xôi chín, công việc chuẩn bị cối và chày cũng được tiến hành cẩn thận.

Cối giã bánh dày của người Mông được làm bằng thân cây gỗ chắc, thớ mịn, có mùi thơm và khoét rỗng ruột. Chày giã bánh cũng được làm bằng loại gỗ cứng và nặng.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 6
Sau khi giã xong, những người phụ nữ nhanh tay đưa bột nếp ra khỏi cối và chuẩn bị nặn bánh

Trước khi giã bánh, người Mông xoa một lớp dầu lên trên bề mặt cối và chày để chống dính.

Sau khi xôi chín, mọi người nhanh chóng đưa ngay vào cối để giã ngay khi xôi còn nóng. Điều này giúp cho xôi nhanh mềm, mịn hơn. Để có được chiếc bánh dẻo, mịn, cần giã nhanh, dứt khoát và liên tục.  

Vì vậy, thực hiện việc giã bánh bao giờ cũng là những thanh niên khỏe mạnh, dẻo dai. Mỗi lượt giã sẽ có 2 người đứng hai đầu cối, khi mệt thì lại chuyển cho 2 người khác giã thay.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 7
Những chiếc bánh được nặn và xếp lên lá chuối rừng

Trong lúc giã bánh, những người phụ nữ cũng đã chuẩn bị sẵn vật dụng cho công đoạn nặn bánh gồm mẹt, lá dong hoặc lá chuối rừng.

Khi xôi được giã xong, những người phụ nữ nhanh tay lấy bánh ra khỏi cối và khéo léo nặn thành những chiếc bánh dày tròn trịa.

Những chiếc bánh được nặn có bề rộng, bề dày đều nhau,được đặt vào lá dong hoặc lá chuối rừng.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 8
Những chiếc bánh đẹp, to tròn, đầy đặn sẽ được đem dâng cúng tổ tiên

Bánh dày không chỉ là món ăn dâng cúng tổ tiên ngày Tết mà còn đưa ra đãi khách, làm quà cho khách khi đến thăm nhà.

Chiếc bánh dày thơm ngon, dẻo mịn là sự tự hào của mỗi gia chủ khi đem ra đãi khách, bởi nó thể hiện sự khéo léo, sự đồng lòng, đoàn kết của mỗi gia đình người Mông.

Rộn vang tiếng chày giã bánh dày mừng năm mới của người Mông - ảnh 9
Làm bánh dày là nét văn hóa độc đáo, được gìn giữ và truyền dạy cho các thế hệ sau của đồng bào Mông

Trải qua bao năm tháng, truyền thống làm bánh dày vẫn là nét văn hóa được gìn giữ và truyền dạy cho các thế hệ sau của đồng bào Mông mỗi khi Tết đến, xuân về.

Chỉ là chiếc bánh dày, nhưng trong đó gói ghém về nhân sinh, về văn hóa cội nguồn, về sự đoàn kết, về hạnh phúc gia đình cùng những ước vọng đủ đầy trong năm mới của người Mông.