Kỳ 1- Chính sách dân tộc tạo động lực phát triển cho miền núi

VHO - Những năm qua, tỉnh Cao Bằng tích cực triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Thông qua các hoạt động như hỗ trợ phát triển sinh kế, đầu tư hạ tầng thiết yếu và nâng cao năng lực cho người dân đã giảm đáng kể tỷ lệ hộ nghèo, cải thiện thu nhập, phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Hạ tầng khởi sắc, sinh kế bền vững

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (gọi tắt là Chương trình) được triển khai trên toàn tỉnh, phù hợp đặc thù của Cao Bằng với đa số người dân là đồng bào dân tộc thiểu số.

Trọng tâm của chương trình là ưu tiên đầu tư cho các địa bàn đặc biệt khó khăn, chiếm trên 80% tổng số xã, thôn của tỉnh.

Giai đoạn 2021 - 2025, trong bối cảnh chịu tác động nặng nề sau đại dịch COVID-19, Cao Bằng vẫn nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều chính sách dân tộc, hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 94% dân số toàn tỉnh.

Với sự hỗ trợ của Trung ương và sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, diện mạo các xã vùng sâu, vùng xa đã có những chuyển biến rõ rệt về kinh tế, hạ tầng và đời sống xã hội.

Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân toàn tỉnh đạt 4,46%/năm; riêng năm 2025 dự kiến đạt 8%, mức tăng cao nhất trong nhiều năm gần đây. GRDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 50,73 triệu đồng/năm, tăng 1,4 lần so với năm 2020.

Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 4,24%/năm, đạt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh đề ra; trên 19.000 hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ nhà ở từ Chương trình thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Đến nay, các xã vùng sâu, vùng xa, những ngôi nhà tạm bợ dần được thay thế bằng mái tôn, mái pro chắc chắn, những con đường đất lầy lội đã trở thành đường bê tông phẳng phiu, giúp người dân đi lại thuận tiện quanh năm.

Hệ thống điện, nước sinh hoạt, trạm y tế và trường học được đầu tư đồng bộ với 913 công trình; hơn 98% dân số toàn tỉnh có bảo hiểm y tế, 88.000 lượt người được thụ hưởng chính sách trợ giúp xã hội.

Chia sẻ với phóng viên, anh Phùng Văn Hin, xóm Ca Dằm, xã Xuân Trường, tỉnh Cao Bằng cho biết: Từ năm 2023, gia đình anh được Đảng và Nhà nước hỗ trợ giống cây Trúc sào.

Đến nay, vườn Trúc phát triển xanh tốt, mở ra hướng sản xuất ổn định. Nhờ nguồn hỗ trợ này, kinh tế gia đình từng bước được cải thiện và tăng thu nhập.

Thực hiện Chương trình, hàng trăm dự án, mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững được triển khai, mang lại sinh kế thiết thực cho người dân, hơn 46.981 lượt hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo tham gia các mô hình trồng trọt, chăn nuôi, phát triển dược liệu và nông sản đặc hữu;

Gần 6.000 học viên là người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được đào tạo nghề. Nhiều sản phẩm đặc trưng như: hạt dẻ Trùng Khánh, miến dong Phja Đén, quế, hồi, rượu men lá, dược liệu bản địa... đang từng bước khẳng định chỗ đứng trên thị trường, góp phần quảng bá các sản vật đặc hữu của Cao Bằng.

Ông Sùng Văn Chi, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Trường, tỉnh Cao Bằng cho biết: Những năm qua, xã Xuân Trường nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước thông qua nhiều chương trình hỗ trợ, đặc biệt là các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Địa phương được hỗ trợ cây giống, bò sinh sản và chăn nuôi lợn thương phẩm. Dựa trên nhu cầu, điều kiện tự nhiên của mỗi vùng, xã đã triển khai đến từng hộ gia đình, thực hiện hỗ trợ bò cái sinh sản, ngô thương phẩm và lợn thương phẩm.

Nhờ sự đồng thuận của nhân dân, các mô hình bước đầu cho thấy hiệu quả tích cực và đang phát triển rất tốt.

Trong lĩnh vực y tế, mạng lưới trạm y tế cơ sở được củng cố, đội ngũ y bác sĩ không ngừng nâng cao trình độ. Hơn 100 cán bộ trạm y tế được đào tạo bác sỹ y học gia đình; các cô đỡ thôn bản được hỗ trợ phụ cấp; triển khai 63 mô hình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời tại các xã vùng III.

Đáng chú ý, tỉnh đẩy mạnh các hoạt động thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp, thu hút đầu tư. 

Trong cả giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh tổ chức 23 chương trình, hội chợ, phiên chợ quảng bá sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; tổ chức 62 lớp tập huấn về thương mại điện tử và phát triển nguồn nhân lực thương mại, từng bước ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và điều hành công tác dân tộc, tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi số trong công tác dân tộc.

Giữ gìn bản sắc, vun đắp niềm tin

Song song với phát triển kinh tế, tỉnh Cao Bằng chú trọng bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, coi đó là nền tảng tinh thần cho phát triển bền vững.

Các làn điệu then, sli, lượn, lễ hội Lồng Tồng, Nàng Hai… được khôi phục và duy trì thường xuyên, những bản làng khang trang, đường làng sáng đèn, trẻ em đến trường đều đặn, người dân yên tâm sản xuất, du lịch cộng đồng phát triển ở nhiều địa phương như Phúc Sen, Khuổi Ky, Bản Giốc… mở ra hướng đi mới, vừa gìn giữ văn hóa, vừa tạo sinh kế bền vững.

Tỉnh đã đầu tư xây dựng 75 nhà văn hóa cộng đồng, tổ chức hàng chục lớp truyền dạy đàn tính, dân ca Tày, Nùng, Dao, Mông; duy trì 17 câu lạc bộ hát then, đàn tính và 23 đội văn nghệ truyền thống.

Nhiều nghệ nhân được vinh danh, trong đó có 1 Nghệ nhân Nhân dân và 19 Nghệ nhân Ưu tú, góp phần bảo tồn di sản phi vật thể quý giá của các dân tộc.

Công tác bình đẳng giới và giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống đạt kết quả tích cực: đến nay, toàn tỉnh chỉ còn 34 cặp tảo hôn, giảm hơn 227 cặp so với năm 2021, không còn trường hợp hôn nhân cận huyết.

Gìn giữ, phát huy ngôn ngữ dân tộc trong giới trẻ vùng non nước Cao Bằng

VHO - Sở VHTTDL Cao Bằng vừa phối hợp với Sở GD&ĐT Cao Bằng tổ chức cuộc thi “Bảo tồn tiếng dân tộc Tày, Nùng cho học sinh THCS và THPT trong vùng Công viên địa chất Non nước Cao Bằng” nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, quảng bá hình ảnh du lịch Cao Bằng đến du khách trong và ngoài nước.

Duy trì 746 tổ truyền thông cộng đồng; thành lập 74 địa chỉ tin cậy cộng đồng, hàng chục nghìn người dân được tuyên truyền về bình đẳng giới, quyền phụ nữ, phòng chống bạo lực gia đình.

Ông Triệu Giào Trình, Trưởng xóm Đoàn Kết, xã Thanh Long, tỉnh Cao Bằng cho biết: trước đây trong cộng đồng người Dao ở xóm Đoàn Kết vẫn còn tồn tại tình trạng lấy vợ, lấy chồng sớm.

Những năm gần đây, nhờ công tác tuyên truyền hiệu quả, tình trạng hôn nhân cận huyết thống hầu như không còn, tình trạng tảo hôn giảm mạnh qua từng năm; đến nay xóm không còn tình trạng tảo hôn, con cháu được đi học đầy đủ, nhiều cháu đi học các trường đại học. Người dân đoàn kết, hỗ trợ nhau phát triển kinh tế, đời sống ngày càng ổn định và nâng cao.

An ninh, quốc phòng vùng biên được giữ vững. Các mô hình tự quản, cụm an toàn, phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” phát huy hiệu quả. Hơn 1.462 người có uy tín trong cộng đồng tiếp tục là lực lượng nòng cốt trong vận động nhân dân chấp hành pháp luật, đoàn kết xây dựng thôn bản bình yên.

Trong giai đoạn phát triển mới, tỉnh vẫn còn không ít khó khăn, song những thành quả đạt được trong thực hiện chính sách dân tộc là nền tảng quan trọng để Cao Bằng bước tiếp.

Giai đoạn 2026 - 2030, tỉnh xác định tiếp tục lấy người dân làm trung tâm của quá trình phát triển, phát huy nội lực, đồng thời huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội, gắn kết ba chương trình mục tiêu quốc gia: về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững thành sức mạnh tổng hợp.