Giữ lửa di sản Bru – Vân Kiều từ lớp tập huấn giữa đại ngàn Trường Sơn

VHO - Đối với đồng bào Bru – Vân Kiều ở bản Hang Chuồn – Nà Lâm (xã Trường Sơn, tỉnh Quảng Trị), lễ hội mừng cơm mới là một di sản có ý nghĩa linh thiêng trong đời sống của đồng bào, chính vì vậy khi được tập huấn xây dựng mô hình di sản phục vụ phát triển du lịch được bà con rất háo hức chờ đợi…

Học để giữ “hồn bản”, tiếp nối di sản Bru – Vân Kiều

Ghi nhận của PV báo Văn hoá cho thấy, trong những ngày diễn ra lớp tập huấn xây dựng mô hình di sản kết nối gắn với các hành trình du lịch di sản. Với sự tham gia đông đảo của nghệ nhân, già làng, học viên trẻ và sự đồng hành của ngành Văn hóa, lớp học đang mở ra một hành trình mới: giữ hồn văn hóa Bru – Vân Kiều để phát triển du lịch cộng đồng bền vững.

Trong những ngày này, đồng bào đồng bào Bru – Vân Kiều được hoà mình vào tiếng chiêng trống của lễ hội và những làn điệu dân gian của mình. Mọi người háo hức như đi hội, bởi đây là lần đầu tiên địa phương có một khóa tập huấn bài bản nhằm bảo tồn lễ hội và xây dựng mô hình di sản phục vụ phát triển du lịch.

Già làng Hồ Đào, xúc động chia sẻ: Lớp học được tổ chức bà con mừng lắm. mình già rồi nhưng còn được thực hành lễ hội, còn được dạy con cháu cách làm lễ, cách múa, cách đánh chiêng… Rứa là giữ được cái hồn của ông bà.

Kết nối di sản hướng phát triển du lịch cho đồng bào Bru – Vân Kiều

VHO - Lớp tập huấn “Xây dựng mô hình di sản kết nối gắn với các hành trình du lịch di sản để phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số có di sản tương đồng” do Bảo tàng tỉnh Quảng Trị phối hợp với Sở VHTTDL tỉnh Quảng Trị tổ chức đã mang đến làn gió mới cho công tác bảo tồn văn hóa vùng cao.

Trong lớp học, từng động tác múa Xa Nát, từng nhịp trống Giang đã được truyền dạy lại tỉ mỉ. Nhiều nghệ nhân mang theo bộ trang phục đẹp nhất, những chiếc khèn tre tự tay làm để cùng trao đổi. Không chỉ thế hệ lớn tuổi, giới trẻ trong bản cũng tham gia đông đảo, thể hiện tinh thần ham học và lòng tự hào văn hóa.

Hồ Nương, một học viên trẻ, chia sẻ: Mình muốn đứng trình bày lễ hội cho du khách, để họ biết người Bru – Vân Kiều mình có nhiều thứ đẹp lắm. Học để giữ di sản, để sau này bản mình làm du lịch tốt hơn.

Lớp học không chỉ chuyên về thực hành lễ hội mà còn trang bị kỹ năng thuyết minh, trình diễn, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng và cách tổ chức các hoạt động trong mạng lưới di sản tương đồng. Với nhiều học viên, đây là lần đầu họ được tiếp cận những kiến thức hiện đại nhưng gắn chặt với bản sắc truyền thống của mình.

Giữ di sản mở lối du lịch – hướng đi bền vững cho cộng đồng

Phát biểu tại lớp tập huấn, bà Trang Thị Hồng Thuý, Phó giám đốc Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh: Di sản phải được trao lại cho cộng đồng và do chính người dân giữ gìn. Tập huấn không chỉ để học kỹ năng, mà quan trọng hơn là để bà con tự tin làm chủ di sản của mình, biến giá trị văn hóa thành nguồn lực cho phát triển du lịch bền vững.

Theo kế hoạch, Lễ hội mừng cơm mới – một di sản có ý nghĩa linh thiêng trong đời sống người Bru – Vân Kiều – sẽ được chọn làm trung tâm của mô hình “di sản kết nối”. Không chỉ phục dựng, lớp học còn hướng dẫn cách xây dựng câu chuyện văn hóa, cách trưng bày, cách trình diễn nhằm tạo điểm nhấn thu hút du khách.

Trưởng bản Hồ Mên cho biết: Du lịch muốn phát triển thì phải giữ được cái bản sắc của mình. Bản mình nghèo nhưng di sản thì giàu. Giữ được lễ hội, tiếng hát, điệu múa… là giữ cái gốc để làm du lịch lâu dài.

Việc gắn bảo tồn với du lịch cũng mở ra kỳ vọng về sinh kế bền vững: từ những lễ hội truyền thống có thể hình thành các sản phẩm trải nghiệm; từ những câu chuyện văn hóa có thể tạo nên tour tham quan; và từ chính nghệ nhân, già làng có thể trở thành người hướng dẫn, người kể chuyện cho du khách.

Lớp tập huấn kết thúc bằng hoạt động thực hành – trình diễn mô hình tại bản Hang Chuồn – Nà Lâm. Đây là cơ hội để bà con cùng kiểm nghiệm kỹ năng và tự đánh giá những gì mình đã học. Không khí buổi trình diễn dự kiến sẽ trở thành điểm nhấn, khẳng định sự tự tin của cộng đồng trong hành trình gìn giữ và lan tỏa di sản.