Đánh thức “nàng tiên” du lịch Hang Kia - Pà Cò

VHO - Từng một thời là "điểm nóng" đầy ám ảnh về ma túy, vùng đất Hang Kia - Pà Cò nay đã lột xác, trở thành thiên đường săn mây và điểm đến du lịch cộng đồng giàu bản sắc hàng đầu của vùng rẻo cao Phú Thọ.

Nằm gọn trong vòng tay ôm của dải núi đá vôi Xà Lĩnh hùng vĩ, thung lũng Hang Kia - Pà Cò hiện lên như một bức tranh thủy mặc với mây luồn dưới chân và những nếp nhà gỗ cổ kính.

Pà Cò và Hang Kia trước kia là hai xã thuộc huyện Mai Châu (tỉnh Hòa Bình cũ). Sau sắp xếp địa giới hành chính, nay cả hai cùng thuộc xã Pà Cò (tỉnh Phú Thọ). Nơi đây là địa bàn cư trú chủ yếu của đồng bào dân tộc Mông.

Từng một thời là "điểm nóng" đầy ám ảnh, vùng đất này nay đã lột xác, trở thành thiên đường săn mây và điểm đến du lịch cộng đồng giàu bản sắc hàng đầu của vùng rẻo cao. 

Cách đây hơn mười năm, nhắc đến Hang Kia - Pà Cò, nhiều người vẫn chưa thôi e ngại bởi cái danh "thủ phủ ma túy" khét tiếng Tây Bắc. Những băng đảng tội phạm và tệ nạn từng phủ bóng đen lên cuộc sống bình yên của người dân nơi đây.

Thế nhưng, kể từ khi các lực lượng chức năng quyết liệt quét sạch bóng ma ma túy, đặc biệt là dấu mốc được đưa ra khỏi danh sách các xã phức tạp về an ninh trật tự vào năm 2022, vùng đất này đã thực sự "vượt cạn" thành công.   

Sự hồi sinh của Hang Kia - Pà Cò bắt đầu từ chính nếp nghĩ của người dân. Tiên phong là chị Sùng Y Múa, một nữ đảng viên người Mông. Chị không chỉ là người đầu tiên làm homestay tại địa phương mà còn là người truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ từ bỏ hủ tục, quay lại gìn giữ những giá trị văn hóa đang dần mai một.

Với chị, mỗi nếp nhà cổ, mỗi hoa văn sáp ong hay hương vị ẩm thực dân dã chính là "vàng ròng" để thu hút du khách, tạo nên sinh kế bền vững.

Với độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển, Hang Kia - Pà Cò sở hữu khí hậu mát mẻ quanh năm và hình thái thời tiết vô cùng thú vị. Điểm nhấn lớn nhất khiến du khách sẵn sàng vượt cung đường hơn 150km từ Hà Nội chính là trải nghiệm ngắm bình minh trên đỉnh Hang Kia.

Mùa săn mây kéo dài từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Trong khoảng thời gian từ 5h đến 10h sáng, du khách sẽ được đắm mình trong biển mây trắng muốt, lãng đãng trôi như cõi tiên cảnh.

Khi những tia nắng đầu tiên nhuộm màu hồng cam lên lớp mây xốp, phía dưới là thung lũng với những thửa ruộng bậc thang uốn lượn và mái nhà người Mông hiện ra mờ ảo, tạo nên một khung cảnh say đắm lòng người.

Bên cạnh vẻ đẹp của mây ngàn, khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò với diện tích hơn 5.000 ha còn là nơi lưu giữ hệ sinh thái đa dạng với hơn 300 loài thực vật quý hiếm như thông, cọ, vạn niên thanh... Đây là nền tảng vững chắc để phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái chất lượng cao.

Sau khi chính thức sáp nhập về tỉnh Phú Thọ vào tháng 7.2025, du lịch Hang Kia - Pà Cò như được chắp thêm đôi cánh với những định hướng phát triển bài bản.

Sức hút của vùng đất này không chỉ nằm ở cảnh sắc thiên nhiên mà còn ở sự chân thành, hiền hòa của cộng đồng hơn 10.000 người Mông đang sinh sống tại đây.

Đến với bản Chà Đáy hay khu Tà Xông A, du khách sẽ bắt gặp hình ảnh những nghệ nhân miệt mài bên khung dệt, vẽ sáp ong hay nhuộm chàm. Người Mông nơi đây đã khéo léo biến các nghề truyền thống gắn với đời sống như rèn, làm giấy dó, thêu thổ cẩm trở thành những trải nghiệm du lịch hấp dẫn.

Điểm nhấn mới mẻ và hấp dẫn nữa là phiên chợ đêm Pà Cò. Giữa không gian núi rừng âm vang tiếng khèn, du khách sẽ được hòa mình vào những điệu múa, thưởng thức bánh dày nóng hổi và cảm nhận nhịp sống hiện đại khi bà con vừa mặc trang phục truyền thống vừa thành thạo các phương thức thanh toán điện tử.

Những bạn trẻ người Mông tại đây đang trở thành những "đại sứ văn hóa", vừa làm kinh tế giỏi, vừa lan tỏa giá trị dân tộc mình với người dân trong nước và du khách quốc tế.

Cộng đồng người Mông tại Pà Cò chính là nền tảng cốt lõi để hình thành các tour du lịch đặc trưng. Chính nhờ sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, việc phát triển du lịch tại đây luôn song hành với công tác bảo tồn, đảm bảo giữ nguyên vẹn sự hoang sơ và bình dị vốn có.

Từ sự quan tâm đồng bộ về chính sách, đến các hoạt động an sinh xã hội như khám chữa bệnh miễn phí cho bà con, Pà Cò hôm nay không chỉ là một địa danh hành chính mà đã trở thành minh chứng cho một hành trình đổi thay kỳ diệu: đi từ bóng tối của tệ nạn đến ánh sáng của sinh kế và niềm tự hào di sản.

Hiện xã Pà Cò có hơn 10 hộ gia đình phát triển mô hình homestay, tạo việc làm và sinh kế cho hàng trăm lao động địa phương. Các homestay được đầu tư phù hợp điều kiện thực tế, đồng thời chú trọng gìn giữ kiến trúc, sinh hoạt truyền thống của người Mông, yếu tố cốt lõi tạo nên sức hấp dẫn lâu dài.

Giữa biển mây bồng bềnh của Hang Kia, tiếng cười của những cô gái Mông lanh lảnh dưới tán mận, tán chè chính là lời mời gọi chân thành nhất gửi đến du khách phương xa.

Hang Kia - Pà Cò - "nàng tiên" về du lịch đã thực sự thức giấc, kiêu sa và rạng rỡ giữa đại ngàn xanh.