Bảo tồn nghệ thuật hát Then, đàn Tính, múa Chầu dân tộc Tày, Nùng

VHO - Nghệ thuật diễn xướng hát Then, đàn Tính, múa Chầu là nét sinh hoạt văn hoá tiêu biểu không chỉ của người Tày, Nùng xã Quốc Việt, tỉnh Lạng Sơn, mà còn là sinh hoạt văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân tộc Tày, Nùng trong cả nước.

Then là hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống lâu đời của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng sinh sống tại Lạng Sơn và một số tỉnh miền núi phía Bắc. Loại hình diễn xướng dân gian này là tổng hòa của nhiều loại hình nghệ thuật như: Thơ, hát, múa, hội họa, âm nhạc qua đó làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc.

Nghệ thuật diễn xướng hát Then, đàn Tính, múa Chầu là nét sinh hoạt văn hoá tiêu biểu không chỉ của người Tày, Nùng xã Quốc Việt, tỉnh Lạng Sơn, mà còn là sinh hoạt văn hóa đặc sắc của cộng đồng Tày, Nùng trong cả nước.

Triển khai Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”, thời gian qua, Then văn nghệ được đưa vào phục vụ du lịch trên địa bàn Lạng Sơn bước đầu mang lại hiệu quả.

Trong đó, hoạt động liên hoan, hội thi, ngày hội, lễ hội về hát Then, đàn Tính đã góp phần đưa những làn điệu Then đưa người nghe đến với cảnh sắc miền núi tươi đẹp và cuốn hút khiến nhiều du khách say mê, thích thú. Những hoạt động này từng bước đưa bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc Tày, Nùng trở thành sản phẩm du lịch cộng đồng hấp dẫn du khách gần xa.

Tuy nhiên, hiện nay công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản nói chung, Then nói riêng gắn với phát triển kinh tế, xã hội, du lịch một cách bền vững còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Tỉnh Lạng Sơn định hướng từng bước đưa di sản Then lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng, tiến tới xây dựng thành sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo, phấn đấu đến hết năm 2025 có 50% thôn, bản trên địa bàn có CLB, đội văn hóa, văn nghệ góp phần nâng tầm di sản Then và các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch trên địa bàn trong thời gian tới.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn, mới đây Sở VHTTDL Lạng Sơn đã phối hợp với xã Quốc Việt tổ chức lớp truyền dạy hát Then, đàn Tính, múa Chầu năm 2025. Tham gia lớp tập huấn là các học viên là dân tộc Tày, Nùng đang sinh sống tại các thôn, bản thuộc xã Quốc Việt.

Các hoạt động tại lớp tập huấn góp phần tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của thế hệ trẻ trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc. Đặc biệt là loại hình nghệ thuật hát Then, đàn Tính, múa Chầu dân tộc Tày, Nùng gắn với phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn xã Quốc Việt. 

Tham gia lớp tập huấn, các học viên được các chuyên gia, nghệ nhân am hiểu văn hóa dân gian phổ biến, truyền dạy những nốt nhạc cơ bản trên đàn Tính, cách  sử dụng ngón tay khi đánh đàn và xướng âm. Được học những làn điệu hát Then, đàn Tính phổ thông của Lạng Sơn và nghệ thuật diễn xướng múa Chầu...

Với những nét độc đáo, đặc sắc, diễn xướng hát Then, đàn Tính, múa Chầu dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn đang được quan tâm gìn giữ và phát huy giá trị. Tỉnh Lạng Sơn định hướng đưa di sản Then trở thành sản phẩm du lịch tại các điểm du lịch cộng đồng phục vụ nhu cầu thưởng thức của du khách trong và ngoài nước.

Bằng các hoạt động cụ thể trong việc gìn giữ, trao truyền, lan tỏa không gian văn hóa Then trong đời sống, Sở VHTTDL Lạng Sơn, các cấp chính quyền, cùng cộng đồng đã và đang góp phần nâng cao lòng tự hào của đồng bào các dân tộc, đặc biệt là thế hệ trẻ về ý nghĩa, trách nhiệm trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản Then trên địa bàn Lạng Sơn ngày càng cách mạnh mẽ.