Báo động tình trạng gian lận thi cử bằng AI tại Anh

VHO - Gần 7.000 sinh viên tại Anh bị phát hiện gian lận bằng trí tuệ nhân tạo trong năm học 2023–2024, các chuyên gia cảnh báo con số thực tế có thể cao hơn nhiều lần.

Hàng loạt trường đại học tại Anh đang đối mặt với làn sóng gian lận học thuật mới: sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT để làm bài tập và thi cử. Theo một thống kê, gần 7.000 trường hợp vi phạm đã được xác minh trong năm học 2023–2024, tăng gấp hơn ba lần so với năm trước.

Đáng chú ý, các chuyên gia giáo dục nhận định những con số này chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”. Trong khi đó, “đạo văn” (hình thức gian lận học thuật phổ biến trước đây) lại đang có xu hướng giảm mạnh.

AI thay đổi bản chất gian lận học đường

Trước khi các công cụ AI trở nên phổ biến, đạo văn từng chiếm tới hai phần ba trong số các hành vi sai phạm tại đại học Anh. Tuy nhiên, khi ChatGPT và các nền tảng hỗ trợ viết ngày càng tinh vi và dễ truy cập, bản chất của gian lận học thuật đã thay đổi.

AI không chỉ giúp sinh viên “viết hộ” bài luận mà còn gợi ý cấu trúc, tài liệu tham khảo và cả cách diễn đạt “tự nhiên” hơn để vượt qua các hệ thống phát hiện gian lận.

Theo thống kê đến tháng 5.2024, tỷ lệ vi phạm học thuật liên quan đến AI đã tăng lên mức 7,5/1.000 sinh viên, trong khi đạo văn truyền thống giảm xuống chỉ còn khoảng 8,5/1.000. Sự đảo chiều này đang khiến các trường đại học gặp khó trong việc phát hiện và xử lý vi phạm.

Một khảo sát nội bộ của Viện Chính sách Giáo dục Đại học Anh cho thấy có tới 88% sinh viên thừa nhận sử dụng AI để hỗ trợ học tập và làm bài. Trong một thử nghiệm tại Đại học Reading, các bài luận do AI tạo ra có thể vượt qua hệ thống kiểm tra với tỷ lệ lên tới 94%.

Tiến sĩ Peter Scarfe, giảng viên tâm lý học tại Đại học Reading, cảnh báo việc phát hiện nội dung do AI tạo ra gần như bất khả thi nếu người dùng biết cách chỉnh sửa.

“Khác với đạo văn, nơi bạn có thể so sánh văn bản đã sao chép, các công cụ AI tạo ra nội dung mới, khó kiểm chứng. Trừ khi sinh viên thừa nhận, còn không, rất khó để buộc tội họ,” ông Peter Scarfe nói.

Nhiều sinh viên thậm chí coi việc dùng AI như một phần không thể thiếu trong học tập. Một sinh viên ngành quản trị kinh doanh thừa nhận anh thường dùng ChatGPT để lên ý tưởng và tìm tài liệu tham khảo, và rằng “ai cũng dùng nó ở mức độ nào đó”.

Chuyên gia học thuật Thomas Lancaster từ Imperial College London nhận định: “AI không xấu nếu được sử dụng đúng cách. Nhưng rõ ràng, nhiều sinh viên đang vượt quá ranh giới này.”

Hướng đi nào cho giáo dục đại học?

Dù số lượng vi phạm tăng nhanh, hơn 27% các trường đại học tại Anh vẫn chưa xếp việc sử dụng sai AI vào danh mục hành vi sai trái riêng biệt. Điều này khiến việc thống kê, giám sát và xử lý vi phạm trở nên rối rắm.

Trong khi đó, trên các nền tảng như TikTok, hàng loạt video hướng dẫn sinh viên “lách luật” đang lan truyền: từ cách dùng phần mềm diễn giải lại nội dung AI tạo ra, đến mẹo vượt qua các bộ lọc phát hiện nội dung không tự nhiên. Các công cụ này giúp “nhân bản hóa” bài viết, khiến chúng giống như được viết bởi con người.

Không chỉ sinh viên, các công ty công nghệ cũng nhận thấy tiềm năng từ nhóm người dùng này. Google đang tặng gói nâng cấp công cụ Gemini miễn phí cho sinh viên trong 15 tháng, trong khi OpenAI cung cấp mức giá ưu đãi cho sinh viên tại Mỹ và Canada.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Anh Peter Kyle gần đây khẳng định AI nên được tận dụng để hỗ trợ học sinh, nhất là những em có khó khăn trong học tập. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh việc tích hợp AI vào giảng dạy, học tập và đánh giá cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh lạm dụng.