Nhiều điểm mới của Luật Báo chí (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua

VHO - Luật Báo chí (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua có nhiều điểm mới với tinh thần thông thoáng nhưng chặt chẽ nhằm kiến tạo cho báo chí phát triển trong giai đoạn mới.

Sáng 10.12, với 437/440 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Báo chí (sửa đổi).

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Quy định mới về cơ quan báo chí chủ lực

Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương, 51 điều, đã bám sát các mục tiêu, quan điểm, chính sách lớn được Quốc hội thông qua, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác quản lý và phát triển báo chí trong giai đoạn hiện nay.

Về các loại hình báo chí, tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo, chỉnh lý tên gọi loại hình “báo nói, báo hình” thành “phát thanh, truyền hình”.

Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện (Điều 15), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo, chỉnh lý cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật.

Về việc thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Thủ đô Hà Nội và TP.HCM, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết hiện Chính phủ đã chỉ đạo Bộ VHTTDL  tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của Quy hoạch và bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TP.HCM được thành lập Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ VHTTDL sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.

Theo khoản 4 Điều 26, lãnh đạo cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện được kiêm nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo một hoặc các cơ quan báo chí trực thuộc. Khoản 7 Điều 15 giao Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, phù hợp với mức độ tự chủ.

Ngoài ra, Luật cũng làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy; văn phòng đại diện, phóng viên thường trú.

Bảo đảm nguồn lực, có chính sách ưu đãi để báo chí phát triển

Về các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí tại Điều 9, Điều 20, Điều 23 dự thảo Luật.

Theo Điều 9 Luật Báo chí (sửa đổi), Nhà nước có chính sách đầu tư phát triển báo chí, tập trung trọng tâm, trọng điểm trong việc đào tạo, bồi dưỡng nhân lực về chuyên môn, nghiệp vụ, phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số báo chí và quản lý hoạt động báo chí, nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại cho các cơ quan báo chí; nền tảng số báo chí quốc gia; hạ tầng dữ liệu báo chí số; công cụ số để thực hiện giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Nhà nước cũng có chính sách giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ; có chính sách ưu đãi thuế theo quy định của pháp luật.

Ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Theo đó, báo chí được hưởng mức thuế suất là 10%. Trước đây, chỉ có báo chí in được hưởng mức thuế suất là 10%, các loại hình báo chí khác phải chịu mức thuế suất là 20%.

Hoạt động báo chí trên không gian mạng

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 29), tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý Điều 29 dự thảo Luật theo hướng quy định các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng bảo đảm tính chặt chẽ tương tự như đối với các loại hình báo chí truyền thống, đồng thời tích hợp dịch vụ trực tuyến, bảo đảm nguyên vẹn nội dung thông tin đã đăng, phát trên nền tảng số báo chí quốc gia.

Đồng thời, rà soát, bổ sung các quy định liên quan tới sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí tại Điều 39 và các điều có liên quan; giao Chính phủ quy định chi tiết về trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo.

Kiến tạo để báo chí phát triển trong giai đoạn mới

VHO - Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng 10.12, với 437/440 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Báo chí (sửa đổi). Luật gồm 4 Chương, 51 Điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2026.

Trách nhiệm pháp lý với nội dung thông tin

Luật quy định cụ thể về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý với nội dung thông tin; quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng.

Về cải chính trên báo chí (Điều 34), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, bổ sung 1 điều mới quy định về gỡ bỏ thông tin vi phạm, thu hồi sản phẩm báo chí in tại Điều 35 dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.

Cấp thẻ nhà báo lần đầu phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, đạo đức

Luật quy định trường hợp cấp thẻ nhà báo lần đầu phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp.

Với lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ VHTTDL có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này.

Về đối tượng được cấp thẻ nhà báo, luật loại trừ trường hợp người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học.

Nhìn chung, so với luật hiện hành, Luật Báo chí (sửa đổi) có nhiều điểm mới đáng chú ý nhằm tạo hành lang pháp lý thông thoáng nhưng chặt chẽ, kiến tạo cho báo chí phát triển trong giai đoạn mới.

Theo đó, xác định cụ thể các loại hình báo chí; bổ sung các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, từ cơ chế tài chính đến đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế theo hướng khả thi hơn; làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy, thẻ nhà báo và trách nhiệm pháp lý; mở rộng quy định đối với hoạt động báo chí trên môi trường mạng và ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI).