Lan toả sức mạnh văn hoá, khơi dậy tinh thần Việt Nam trong thời đại mới

VHO - Diễn ra từ ngày 26–27.12 tại Hà Nội với sự tham dự của 2.223 đại biểu, trong đó có 2.025 đại biểu chính thức là những anh hùng, chiến sĩ thi đua, điển hình tiên tiến trên mọi lĩnh vực, Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI trở thành một sự kiện chính trị – văn hóa quan trọng của đất nước.

Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới và chuẩn bị tiến hành Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, Đại hội không chỉ tôn vinh những cống hiến cao quý mà còn lan tỏa mạnh mẽ giá trị của tinh thần thi đua yêu nước – một sức mạnh văn hóa nội sinh làm nên bản lĩnh và khát vọng Việt Nam.

Khi thi đua yêu nước trở thành sức mạnh văn hóa dân tộc

Với dân tộc Việt Nam, văn hóa và lòng yêu nước luôn hòa quyện thành một mạch nguồn xuyên suốt lịch sử. Thi đua là yêu nước – như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định – không phải là điều xa lạ, mà chính là sự tiếp nối truyền thống “mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”, là tinh thần “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Qua nhiều chặng đường, đặc biệt là trong 40 năm đổi mới, phong trào thi đua yêu nước đã thực sự trở thành chất keo gắn kết cộng đồng, khơi dậy những năng lực tiềm ẩn trong từng con người, từng tập thể.

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI diễn ra trong đúng thời điểm đất nước đang khát khao vươn mình mạnh mẽ. Từ những thành tựu đã đạt được, từ niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của Nhà nước, cả dân tộc đang bước tới giai đoạn phát triển mới với yêu cầu đổi mới tư duy, cơ chế và phương thức hành động.

Trong dòng chảy đó, văn hóa nổi lên như một trụ cột không thể thiếu. Chúng ta đã nói nhiều về vai trò của văn hóa như nền tảng, mục tiêu, động lực và sức mạnh nội sinh của phát triển. Nhưng để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh, cần có những con người cụ thể, những tấm gương cụ thể, những câu chuyện cụ thể – những “hạt nhân” lan tỏa giá trị tốt đẹp vào đời sống xã hội. Và đó chính là điều mà Đại hội Thi đua yêu nước tôn vinh.

Không chỉ là những anh hùng, chiến sĩ thi đua, những nhà khoa học, chiến sĩ, bác sĩ, kỹ sư…, mà còn là những nghệ sĩ, nhà quản lý văn hóa, những người làm di sản, những thầy cô dạy nghệ thuật, những người thợ thủ công, những phóng viên, đạo diễn, biên kịch… Họ đều đang cống hiến bền bỉ mỗi ngày để xây dựng một đời sống văn hóa phong phú, lành mạnh, nhân ái – môi trường tinh thần để mỗi công dân được phát triển toàn diện.

Phong trào thi đua yêu nước trong lĩnh vực văn hóa vì thế không chỉ là thi đua trên con số, chỉ tiêu, mà là thi đua trong sáng tạo, trong dấn thân, trong trách nhiệm với cộng đồng và di sản của dân tộc.

Và nếu cần một ví dụ sống động về sức mạnh văn hóa lan tỏa tinh thần thi đua yêu nước, hẳn nhiều người sẽ nhớ ngay tới thành công của đội tuyển bóng đá nam U22 Việt Nam tại SEA Games 2025 tại Thái Lan. Những chàng trai trẻ đã không chỉ mang về huy chương vàng, mà quan trọng hơn, mang đến cho nhân dân cả nước niềm tin, cảm xúc, tự hào và khát vọng chiến thắng. Đằng sau mỗi cú sút, mỗi pha tranh chấp, mỗi bước chạy kiên cường là hình ảnh một Việt Nam trẻ trung, khát vọng, bền bỉ và đầy bản lĩnh.

Thành công ấy không chỉ thuộc về riêng bóng đá, riêng thể thao, mà là chiến thắng của một tinh thần Việt Nam: đoàn kết, kỷ luật, sáng tạo, không bỏ cuộc. Nó cho thấy rằng, khi văn hóa được nuôi dưỡng đúng cách, khi tinh thần thi đua được khơi dậy, con người Việt Nam có thể bứt phá mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực – từ khoa học, kinh tế, quốc phòng cho tới văn hóa, thể thao và nghệ thuật.

Tôn vinh những cống hiến thầm lặng – nuôi dưỡng niềm tin xã hội và hệ giá trị tốt đẹp

Một điểm nhấn giàu ý nghĩa của Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI là việc trực tiếp phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Nhưng ý nghĩa sâu xa của hoạt động này không chỉ nằm ở nghi lễ tôn vinh, mà nằm ở thông điệp văn hóa: với chúng ta, mọi sự cống hiến vì Tổ quốc – dù thầm lặng đến đâu – đều xứng đáng được tri ân.

Trong lĩnh vực văn hóa – nghệ thuật – di sản, có biết bao đóng góp không ồn ào, không phô trương, nhưng lại quan trọng với quốc gia ở tầm dài hạn. Đó có thể là những nhà nghiên cứu văn hóa miệt mài nhiều năm với sách, tài liệu, di tích. Là những nghệ nhân dân gian dành cả đời gìn giữ một làn điệu, một nghề truyền thống. Là những đạo diễn dám dấn thân cho những tác phẩm tử tế, góp phần định hướng thị hiếu cộng đồng. Là những cán bộ văn hóa cơ sở lặng lẽ bám dân, bám bản, giữ gìn nếp sống văn minh.

Nhiều người trong số họ không tìm kiếm ánh hào quang. Nhưng xã hội cần họ – như những cột mốc âm thầm giữ gìn căn cước Việt Nam, giúp chúng ta không lạc đường giữa những làn sóng toàn cầu hóa.

Chính vì vậy, việc khen thưởng, tôn vinh không chỉ mang tính pháp lý, mà còn mang ý nghĩa đạo lý. Nó khẳng định một cách rõ ràng rằng: Đảng và Nhà nước luôn đặt con người ở vị trí trung tâm của mọi chính sách. Và thi đua – khen thưởng là cách để ghi nhận công lao, để tôn vinh giá trị lao động, sáng tạo, phụng sự nhân dân.

Khi xã hội chứng kiến những tấm gương bình dị mà cao quý ấy được vinh danh, niềm tin sẽ được nhân lên. Thế hệ trẻ sẽ hiểu rằng sống tử tế, cống hiến chân thành, làm việc hết mình không bao giờ là vô nghĩa. Còn đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, người lao động ngành văn hóa sẽ có thêm động lực để tiếp tục sáng tạo.

Ở tầm rộng hơn, những tấm gương thi đua chính là “tài sản tinh thần” của xã hội. Họ tạo ra chuẩn mực giá trị tích cực, giúp cộng đồng nhìn nhận rõ ràng hơn đâu là điều đáng trân trọng, đâu là điều cần cổ vũ. Và trong một thế giới đầy biến động, chính những chuẩn mực văn hóa tích cực này sẽ giữ cho xã hội phát triển bền vững, nhân văn.

Khơi dậy khát vọng, biến văn hóa thành động lực phát triển

Hướng tới giai đoạn 2026–2030 – giai đoạn đầu tiên triển khai những định hướng lớn của Đại hội XIV của Đảng – thi đua yêu nước cần được tiếp tục đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và phương thức.

Điều quan trọng trước hết là thi đua phải gắn với các mục tiêu chiến lược lớn của đất nước: phát triển nhanh và bền vững, xây dựng kinh tế tri thức, đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển công nghiệp văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, bảo đảm quốc phòng – an ninh, hội nhập quốc tế sâu rộng nhưng vẫn giữ vững bản sắc dân tộc.

Trong lĩnh vực văn hóa, điều này có nghĩa là thi đua trong bảo tồn di sản phải gắn với phát huy giá trị di sản cho phát triển kinh tế – xã hội. Thi đua trong nghệ thuật phải gắn với việc nâng cao chất lượng tác phẩm, nuôi dưỡng lòng nhân ái, bồi đắp tâm hồn Việt Nam. Thi đua trong thể thao phải gắn với xây dựng con người Việt Nam khỏe mạnh, năng động, bản lĩnh. Thi đua trong quản lý văn hóa phải hướng tới xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nuôi dưỡng hệ giá trị chân – thiện – mỹ.

Thứ hai, tổ chức phong trào thi đua cần thực chất, tránh hình thức, bám sát đời sống. Thi đua không thể chỉ là các phong trào trên giấy, mà phải là những hành động cụ thể, giải quyết những vấn đề thật của ngành, của địa phương, của cộng đồng. Tiêu chí đánh giá, khen thưởng cần hướng tới hiệu quả xã hội, giá trị lâu dài và khả năng lan tỏa.

Thứ ba, thi đua yêu nước chỉ có thể bền vững khi chạm tới trái tim con người. Điều đó đòi hỏi công tác tuyên truyền, giáo dục, nêu gương phải được thực hiện nhân văn, thuyết phục và truyền cảm hứng. Báo Văn hóa – cùng các cơ quan truyền thông khác – có sứ mệnh kể những câu chuyện đẹp, lan tỏa cái tốt, khơi dậy tinh thần tích cực trong xã hội.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, khi kinh tế thị trường và công nghệ số tác động mạnh mẽ đến tất cả lĩnh vực, việc giữ vững nền tảng văn hóa, phát huy giá trị thi đua yêu nước càng trở nên cấp thiết. Bởi chính văn hóa – với những giá trị cốt lõi như yêu nước, nhân ái, đoàn kết, nghĩa tình, sáng tạo, dám dấn thân – sẽ giữ cho sự phát triển của chúng ta có linh hồn, có bản sắc, có chiều sâu.

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI không chỉ là dịp tôn vinh những tập thể, cá nhân tiêu biểu, mà còn là một “cuộc lên đường mới” của tinh thần yêu nước Việt Nam trong thời đại mới. Từ những câu chuyện bình dị mà cao quý, chúng ta càng tin rằng mọi vĩ đại đều bắt đầu từ những điều nhỏ bé, nhưng bền bỉ và chân thành.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, hướng tới Đại hội XIV của Đảng, việc khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần thi đua yêu nước – đặc biệt thông qua sức mạnh văn hóa – sẽ tạo nên một “nguồn năng lượng tinh thần” lớn lao, giúp chúng ta vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội và xây dựng một Việt Nam phát triển phồn vinh, hạnh phúc, nhân văn và giàu bản sắc.

Và có lẽ, hình ảnh đội tuyển U22 Việt Nam ngẩng cao đầu chiến thắng tại SEA Games 2025 là một biểu tượng đẹp cho khát vọng ấy: khát vọng của một dân tộc có thể chưa lớn về diện tích, nhưng luôn vĩ đại về ý chí, bản lĩnh và ước mơ vươn lên.