Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển"

VHO - Chiều 9.9, tại Nhà Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển".

Tham dự và đồng chủ trì Hội thảo có: Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú; Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh và Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính.

Cùng dự còn có nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cùng các nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, các Ủy viên, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Hội thảo là sự kiện có ý nghĩa chính trị - khoa học quan trọng do Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6.1.1946 - 6.1.2026). 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, nhìn lại 80 năm qua, từ Quốc dân Đại hội Tân Trào - tiền thân của Quốc hội Việt Nam - đến sự ra đời của Quốc hội khóa 1 và 15 nhiệm kỳ, Quốc hội luôn đồng hành cùng dân tộc, quyết định những vấn đề trọng đại, theo ý chí và nguyện vọng của nhân dân.

Quốc hội cũng đã thực hiện tốt chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; hoạt động giám sát được tăng cường, đổi mới; hoạt động đối ngoại của Quốc hội được đẩy mạnh, mở rộng, đưa ngoại giao Nghị viện đi vào chiều sâu, góp phần làm cho nhân dân thế giới và bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về đất nước, con người và nền văn hoá đặc sắc của Việt Nam chúng ta, nâng cao vai trò, vị thế của nước ta trên trường quốc tế.

Trong bối cảnh cả dân tộc đang quyết tâm thực hiện thành công mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, Chủ tịch Quốc hội nhận định, thực tiễn đất nước đang đặt ra những vấn đề cấp bách cần giải quyết, Nhân dân đang mong chờ và kỳ vọng vào những quyết sách của Đảng, Nhà nước, đòi hỏi Quốc hội phải tiếp tục đổi mới toàn diện, đổi mới cách nghĩ, cách làm, nâng cao năng lực lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

"Đó là định hướng quan trọng để Quốc hội tiếp tục đồng hành cùng dân tộc, tiến bước vững chắc trong kỷ nguyên mới. Như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã từng phát biểu: Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. 

Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước phát biểu tại Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đánh giá, Hội thảo là dịp đặc biệt để ôn lại truyền thống vẻ vang, khẳng định vị trí, vai trò lịch sử của Quốc hội trong sự nghiệp cách mạng, đồng thời định hướng xây dựng Quốc hội ngày càng dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, pháp quyền, gắn bó mật thiết với Nhân dân.

Trong suốt quá trình hoạt động từ Khoá I đến Khoá XV hiện nay, Quốc hội đã ban hành 5 bản Hiến pháp (Hiến pháp 1946, 1959, 1980, 1992, 2013) và 567 luật, hàng nghìn nghị quyết, UBTVQH đã ban hành 236 pháp lệnh. Đồng thời, hoạt động lập pháp đã cơ bản bao quát đầy đủ các lĩnh vực khác nhau của đời sống kinh tế - xã hội, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến lực lượng sản xuất mới trong thời đại kinh tế số, xã hội số.

Thường trực Ban Bí thư đánh giá, đây là những con số rất ấn tượng, thể hiện trí tuệ, tinh thần trách nhiệm cao của đại biểu nhân dân, phản ánh ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại, bảo đảm việc thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Trong suốt 80 năm qua, Quốc hội luôn đồng hành cùng các thiết chế khác của hệ thống chính trị, kế thừa và phát huy vai trò, trí tuệ tập thể, sáng tạo, chủ động, trách nhiệm cao, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước, đặc biệt về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, tổ chức và nhân sự cấp cao của Nhà nước, với các quyết sách kịp thời, sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ, nhất là trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước.

Theo Thường trực Ban Bí thư, sự phát triển của Quốc hội là quá trình liên tục, có kế thừa và đổi mới: từ một Quốc hội thời chiến đến thời kỳ thống nhất xây dựng đất nước, thời kỳ đổi mới và nay là Quốc hội kiến tạo trong kỷ nguyên phát triển mới. Quốc hội không ngừng đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, kế thừa truyền thống quý báu, đồng thời sáng tạo, thích ứng với yêu cầu hội nhập, đáp ứng đầy đủ và kịp thời các nhiệm vụ chiến lược phát triển đất nước trong từng giai đoạn cách mạng.

Theo Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú, sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới đang đặt ra yêu cầu rất cao đối với toàn Đảng, toàn dân và hệ thống chính trị, trong đó có vai trò to lớn của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội. Trên tinh thần đó, Thường trực Ban Bí thư gợi mở một số nội dung để Quốc hội cùng nghiên cứu, thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú cũng nhấn mạnh, Hội thảo khoa học hôm nay góp phần khẳng định tầm vóc, giá trị lịch sử của Quốc hội Việt Nam trong suốt 80 năm qua, đồng thời mở ra nhiều gợi mở quý báu cho việc tiếp tục hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Quốc hội, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. 

Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng đã ôn lại những mốc son trong hành trình vẻ vang của Quốc hội Việt Nam và khẳng định, 80 năm qua, mỗi bản Hiến pháp, mỗi kỳ họp của Quốc hội là một trang sử, là minh chứng rực rỡ cho tinh thần dân chủ, khát vọng hoà bình, thống nhất và tiến lên xã hội chủ nghĩa, đưa Quốc hội trở thành biểu tượng cao đẹp của ý chí và niềm tin của toàn dân tộc.

Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng nhận định, Quốc hội Khóa XV đã khẳng định vị thế là chủ thể sáng tạo thể chế, kiến tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho những quyết sách chiến lược mang tính đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Trong đó có việc Quốc hội phát huy vai trò đầu tàu, chủ chốt trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn về thể chế, bảo đảm thể chế trở thành lợi thế và là nguồn lực cho đất nước; đổi mới mạnh mẽ tư duy pháp luật, chuyển từ tư duy không quản được thì cấm sang tư duy quản trị quốc gia thực sự kiến tạo, phục vụ phát triển.

Quốc hội cũng đã biểu quyết thông qua Nghị quyết số 202/2025/NQ-QH15 thống nhất cả nước còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh; thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, chính thức thiết lập mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã), điều chưa từng có trong lịch sử hiện đại.

Đồng thời thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, thực hiện một cuộc cách mạng “sắp xếp lại giang sơn” trăm năm mới có một lần, đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên CNXH như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc ta.