Đầu tư nguồn lực, phát huy hiệu quả thiết chế văn hóa

VHO - Không ít công trình thiết chế văn hóa, thể thao thời gian qua đã được đầu tư xây dựng với quy mô, tầm vóc lớn. Nhận định “thiếu và yếu” về hệ thống thiết chế ở nhiều nơi đã không còn chính xác, khi nhiều thiết chế văn hóa, thể thao thậm chí được xem như chỉ dấu mang tính biểu tượng của địa phương, có kinh đầu tư xây dựng hàng trăm tỉ đồng.

Xác định đầu tư, phát huy tối đa hiệu quả các thiết chế là nhiệm vụ trọng tâm trong các mục tiêu đầu tư cho văn hóa, nhiều địa phương trong cả nước đang ưu tiên nguồn lực cho việc xây dựng những thiết chế quy mô, hiện đại, tầm vóc, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ ngày càng cao của nhân dân.

Sinh khí mới từ những công trình biểu tượng

Trong các ngày 13-16.8, Bộ VHTTDL tổ chức hoạt động đi thực tế, khảo sát, tác nghiệp tại các tỉnh, thành phía Bắc: Bắc Giang, Hải Dương, Quảng Ninh cho các nhà báo, phóng viên đến từ một số cơ quan báo chí tại Hà Nội. 

Tại các địa phương, các phóng viên, nhà báo đã tìm hiểu, khảo sát thực tế và trao đổi với lãnh đạo ngành, chính quyền các địa phương và người dân về một số nội dung: kết quả triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021.

Cùng với những đánh giá thực tế về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách nhằm kiến tạo, khơi thông nguồn lực phát triển VHTTDL; phát triển toàn diện và đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của nhân dân…, vấn đề đầu tư và phát huy giá trị hệ thống thiết chế văn hóa là một trong những nội dung trọng tâm được báo chí quan tâm.

Đầu tư xây dựng, phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa cũng là nhiệm vụ, ưu tiên nguồn lực tại các địa phương nhằm thiết thực triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 về tăng cường đầu tư cho văn hóa, con người.

Trao đổi với báo chí, ông Đỗ Tuấn Khoa, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Bắc Giang cho biết: “Những năm gần đây, Bắc Giang là một trong những địa phương có mức đầu tư cho văn hóa liên tục tăng, năm sau cao hơn năm trước. Trong đó, tỉnh đặc biệt quan tâm và ưu tiên nguồn kinh phí để đầu tư xây dựng, phát huy hiệu quả hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn”.

Nhờ vậy, các thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở thường xuyên được quan tâm đầu tư xây dựng, củng cố và hoàn thiện, cơ bản đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, rèn luyện TDTT ngày càng cao của nhân dân.

Ở cấp tỉnh,  trong giai đoạn 2021-2023, Sở VHTTDL Bắc Giang đã tham mưu UBND tỉnh đưa vào quy hoạch, kế hoạch đầu tư công nhiều thiết chế quan trọng như Trung tâm Văn hóa- Triển lãm, Sân vận động, Rạp nghệ thuật truyền thống. Trong đó, Trung tâm Văn hóa- Triển lãm tỉnh đã được khởi công, dự kiến hoàn thành vào quý I năm 2025.

Đứng trước công trình Nhà thi đấu thể thao tỉnh Bắc Giang được đầu tư xây dựng  quy mô lớn, ông Trần Thanh Cảnh, Phó Chánh Văn phòng Sở VHTTDL tỉnh Bắc Giang nói, đây là một trong những thiết chế dấu ấn, niềm tự hào  của người dân Bắc Giang.

 Nhà thi đấu thể thao tỉnh là địa điểm tập luyện, thi đấu các môn thể thao, là nơi tổ chức các sự kiện văn hóa, xã hội của địa phương. Đồng thời, đây cũng được xem là điểm nhấn kiến trúc, làm nổi bật cảnh quan đô thị của Thành phố ven sông Cầu.

“Nhà thi đấu thể thao tỉnh Bắc Giang được xây dựng trên khu đất rộng 2,8 ha thuộc địa phận phường Dĩnh Kế và xã Dĩnh Trì, TP. Bắc Giang. Không chỉ đáp ứng nhu cầu thi đấu các môn thể thao trong nhà theo tiêu chuẩn SEA Games, công trình còn được xem là điểm nhấn kiến trúc, làm nổi bật cảnh quan đô thị của thành phố…”, ông Cảnh cho biết.

Cách Nhà thi đấu thể thao không xa là nơi tọa lạc của Trung tâm Văn hóa- Triển lãm- thiết chế điểm nhấn của Bắc Giang đang trong quá trình hoàn thiện. Ông Trần Thanh Cảnh cho biết thêm, hiện nay thiết chế đã cơ bản hoàn thành các hạng mục phần thô, dự kiến quý 1 năm 2025 sẽ đi vào hoạt động. 

“Ngành văn hóa hiện đã dự kiến những sự kiện lớn sẽ mở màn, khai trương thiết chế văn hóa đặc biệt này như Liên hoan Chèo toàn quốc, Kỷ niệm 130 năm ngày thành lập tỉnh, Ngày hội văn hóa dân tộc tỉnh Bắc Giang…”, theo ông Cảnh.

Công trình có thiết kế hiện đại, ngôn ngữ kiến trúc khoáng đạt, khúc triết và sang trọng. Cán bộ Sở VHTTDL tỉnh Bắc Giang cho biết, sau khi hoàn thành và đi vào hoạt động, nơi đây hứa hẹn trở thành điểm hẹn văn hóa, nghệ thuật của người dân thành phố, với đa chức năng như: biểu diễn nghệ thuật với khán phòng gần 1000 chỗ, chiếu phim, triển lãm… Trung tâm cũng đồng thời là trụ sở làm việc, có phòng tập luyện cho đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên…

Rạp chiếu phim Bắc Giang cũ hiện đã xuống cấp, cơ sở vật chất, thiết bị phòng chiếu không đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ của người xem. Vì vậy, hạng mục các phòng chiếu phim 3D, 4D, 5D được quy hoạch trong các công năng của Trung tâm… sẽ góp phần thu hút khán giả đến rạp, phát triển công nghiệp điện ảnh trên địa bàn.

Rộng hơn, khi Trung tâm đi vào hoạt động sẽ góp phần phục vụ nhu cầu hưởng thụ về văn hóa tinh thần của người dân tại địa phương; qua đó lan tỏa các giá trị văn hóa, con người đặc trưng vùng Kinh Bắc đến với người dân trong nước và quốc tế.

Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Bắc Giang Đỗ Tuấn Khoa cho biết thêm, nhận thức về tầm quan trọng của các thiết chế văn hóa cơ sở, đa số các địa phương tại Bắc Giang trong những năm qua đã dành nhiều nguồn lực, ưu tiên quỹ đất cho việc xây dựng, đồng thời, đầu tư sửa chữa, nâng cấp, cải tạo các thiết chế hiện có nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của nhân dân. 

Các thiết chế văn hóa, thể thao sau một thời gian chuyển đổi cơ chế, nay đã từng bước đổi mới về phương thức tổ chức và hoạt động, cơ sở vật chất được tăng cường, một số công trình quy mô lớn, khang trang, kiến trúc đẹp được xây dựng thêm; xu hướng chung hệ thống công trình thể dục, thể thao là gần trường học, gần chung cư, phục vụ đáp ứng nhu cầu của nhân dân ở cơ sở.  

Nỗ lực sáng đèn thường xuyên

Trung tâm Văn hóa xứ Đông cũng là một thiết chế văn hóa mang tính biểu tượng của đất học- minh chứng sống động về đầu tư cho văn hóa của tỉnh Hải Dương những năm gần đây.

Quy mô bên trong Trung tâm Văn hóa xứ Đông mang đến nhiều bất ngờ cho các vị khách lần đầu đặt chân tới. Công trình có diện tích xây dựng hơn 4.500 m2, quy mô gồm 4 tầng và 1 tầng hầm, 1 tầng áp mái. Với các hạng mục chính gồm trung tâm hội nghị và quảng trường, Trung tâm Văn hóa xứ Đông là một trong những thiết chế văn hóa cấp tỉnh có sức chứa lên tới 19.000 người.

“Trung tâm Văn hóa xứ Đông là thiết chế văn hóa do Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh quản lý, sử dụng. Trung tâm được xây dựng với kiến trúc mở, mang phong cách hiện đại, hoành tráng.

Điểm nhấn trung tâm là hội trường lớn ở tầng 1, có sức chứa 1.200 chỗ, hai bên sảnh dành cho trưng bày triển lãm. Các tầng còn lại đều có các hội trường nhỏ với 100 chỗ, 150 chỗ và 250 chỗ…”, bà Đỗ Thị Mai Huệ, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Hải Dương cho biết.

Là công trình văn hóa lớn trên địa bàn, được đầu tư xây dựng với kinh phí trên 648 tỉ đồng, nhưng nỗ lực để thường xuyên sáng đèn, để có thể tổ chức nhiều hoạt động phát huy tối đa hiệu quả thiết chế văn hóa vẫn luôn là bài toán, là trăn trở.

Bà Huệ cho biết, có những ngày Trung tâm có 2- 3 hoạt động được tổ chức. Những sự kiện lớn diễn ra đều đặn hằng tháng, tỉ lệ “sáng đèn” tại đây đạt khoảng 50- 60% quỹ thời gian trong tháng.

“Khi Trung tâm văn hóa xứ Đông đi vào hoạt động, chúng tôi đã xây dựng đề án quản lý và vận hành. Sở hữu một địa điểm đẹp trong thành phố, ngay khi đi vào hoạt động, Trung tâm đã là điểm đến được lựa chọn để tổ chức các hội nghị lớn của tỉnh, các sở, ban, ngành. Tuy nhiên, điều khiến chúng tôi luôn trăn trở là làm sao phát huy tối đa công năng công trình, thu hút và phục vụ đông đảo nhân dân”, theo Phó Giám đốc Đỗ Thị Mai Huệ. 

Nhiều chương trình nghệ thuật quy mô lớn như kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam, kỷ niệm các ngày lễ lớn, ngày sinh của các lãnh đạo… đã được tổ chức tại thiết chế văn hóa này. Nhằm thu hút đông đảo người dân khi tổ chức các chương trình lớn, Trung tâm có đội tuyên truyền lưu động, phát thanh trên các tuyến phố để người dân được biết và tham gia.

“Có được những công trình quy mô, hiện đại như Trung tâm văn hóa xứ Đông có thể nói là điều lý tưởng. Tuy nhiên, quan trọng hơn là hệ thống thiết chế văn hóa đó phải được phát huy hiệu quả như thế nào. Không thể chỉ có vỏ mà rỗng ruột”, bà Bùi Thị Ánh Ngọc, Trưởng phòng Quản lý Văn hóa, Gia đình (Sở VHTTDL tỉnh Hải Dương) nhấn mạnh.

Bà Ngọc cũng cho biết, về tổng thể, hệ thống thiết chế văn hóa thể thao các cấp trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, là nơi sinh hoạt cộng đồng, hội họp, học tập, luyện tập thể dục thể thao, nâng cao đời sống tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân. 

Hệ thống thiết chế văn hóa tăng về số lượng và từng bước cải thiện về chất lượng. Ở cấp tỉnh, bên cạnh Trung tâm văn hóa xứ Đông, công trình được đầu tư xây dựng mới còn là  Thư viện tỉnh; cải tạo, nâng cấp Bảo tàng tỉnh; 12/12 huyện, thị xã, thành phố và 235/235 xã, phường, thị trấn có Trung tâm văn hóa- thể thao; 1314/1314 thôn, khu dân cư có nhà văn hóa phát huy công năng trong tổ chức hoạt động, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, thể chất, tầm vóc, chất lượng cuộc sống của nhân dân trong tỉnh.

“Hệ thống thiết chế văn hóa những năm qua đã đóng vai trò quan trọng xây dựng môi trường văn hóa cơ sở, xây dựng đời sống văn hóa trong cộng đồng dân cư, góp phần không nhỏ trong tăng cường khối đại đoàn kết, góp phần giảm thiểu được các sai phạm, các tệ nạn xã hội trong xã hội…”, bà Bùi Thị Ánh Ngọc chia sẻ.

Đồng bộ, quy mô, hiện đại

Là địa phương luôn dành nguồn lực ưu tiên đầu tư cho văn hóa, Phó Giám đốc Sở VHTT tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thanh Tùng cho biết, hệ thống thiết chế văn hóa thể thao trên địa bàn nhiều năm qua đã được chú trọng, quan tâm đầu tư xây dựng, đồng bộ  từ cấp tỉnh đến cơ sở.  

Ở cấp tỉnh, các thiết chế Bảo tàng, Thư viện, Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm, Khu Liên hợp Thể thao, Cung Văn hóa Thanh Thiếu nhi, Cung Văn hóa Lao động Việt Nhật, Sân Vận động Cẩm Phả, Trung tâm Văn hóa Thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc được xây dựng quy mô, hiện đại, đáp ứng nhu cầu đăng cai, tổ chức các sự kiện trong nước và quốc tế.

 13/13 huyện, thị xã, thành phố có cơ sở vật chất Trung tâm Văn hoá, thể thao; có 13/13 thư viện thuộc Trung tâm Văn hóa Thể thao. Cấp xã có 104/177 Trung tâm Văn hóa Thể thao cấp xã; cấp thôn có 1449/1452 thôn khu có Nhà văn hóa thôn khu.

“Cùng với hệ thống thiết chế văn hóa thể thao được đầu tư xây dựng từ nguồn ngân sách, tỉnh Quảng Ninh luôn xác định xã hội hóa các hoạt động văn hóa là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, phù hợp với quy luật vận động và phát triển của lĩnh vực xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Đó là chính sách lâu dài, là phương châm nhằm đạt tới hiệu quả xã hội ngày càng cao trong các hoạt động văn hóa”, ông Nguyễn Thanh Tùng cho biết.

 Cụ thể, Quảng Ninh những năm qua đã thu hút mạnh mẽ nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng, kinh doanh các thiết chế văn hóa thể thao quy mô lớn, với hơn 500 công trình, tổng kinh phí đầu tư trên 10.000 tỉ đồng.

Nhiều thiết chế hiện đại ra đời, thay đổi diện mạo và nâng cao đời sống văn hóa cho người dân như các sân golf cao cấp Tuần Châu, Đông Triều;  khu vui chơi Sun World Hạ Long…

 Tập đoàn CN Than và Khoáng sản Việt Nam có 165 công trình văn hóa thể thao như: sân bóng đá mini cỏ nhân tạo, sân Tennis, bể bơi, nhà luyện tập bóng bàn, cầu lông, nhà sinh hoạt công nhân, nhà văn hóa, phòng truyền thống của 38 công ty với kinh phí đầu tư hàng trăm tỉ đồng, với cơ sở vật chất hiện đại, được đầu tư nâng cấp thường xuyên. 

"Hệ thống thiết chế văn hóa thể thao tại Quảng Ninh ngày càng được hoàn thiện với các công trình quy mô, hiện đại, qua đó đã thu hút đông đảo người dân trong đó phần lớn là trẻ em tham gia trong các dịp hè, góp phần làm phong phú thêm hệ thống thiết chế văn hóa thể thao trên địa bàn...", Phó Giám đốc Nguyễn Thanh Tùng cho biết.