Nên có lộ trình để từng bước hình thành văn hoá “đã uống rượu bia, không lái xe”

VHO - Nhất trí với quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn, song một số đại biểu Quốc hội cũng đề nghị cần rà soát, xem xét, cân nhắc về mức xử phạt, hình thức xử phạt cho phù hợp và nên có lộ trình để từng bước hình thành văn hoá “đã uống rượu bia, không lái xe”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu điều hành

Sáng 27.3, tại Nhà Quốc hội, tiếp nối chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung thảo luận cho ý kiến về dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (sửa đổi).

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo thiết kế hai phương án về cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn:

Phương án 1: Quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn (kế thừa theo quy định tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, áp dụng đối với tất cả các loại phương tiện giao thông đường bộ).

Phương án 2: Quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008 là cấm: “Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở”. Đồng thời, phải sửa đổi quy định liên quan tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019.

Tại phiên họp thứ 31, UBTVQH đã cho ý kiến cụ thể đối với 2 phương án trên và nhất trí đề nghị lựa chọn Phương án 1.

Cơ quan chủ trì thẩm tra đã nêu ưu, nhược điểm của cả hai quan điểm trên. Theo đó, việc tiếp tục quy định cấm này là một trong những giải pháp căn cơ góp phần thay đổi văn hóa, thói quen uống rượu, bia, đặc biệt là uống rượu, bia rồi thì không được lái xe. Việc hình thành văn hóa “đã uống rượu, bia không lái xe” có thể là một quá trình lâu dài, nhưng phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội, tình hình giao thông của Việt Nam.

Các đại biểu Quốc hội tại Hội nghị

Tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn Hưng Yên) chọn phương án 1. Thời gian qua, lực lượng Cảnh sát giao thông trên cả nước đã tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo tinh thần nghiêm minh, không có vùng cấm, không có ngoại lệ đã góp phần quan trọng làm giảm tai nạn giao thông, giảm gây rối trật tự công cộng, góp phần giúp người dân giảm bớt nỗi lo khi tham gia giao thông.

“Theo số liệu của cơ quan chức năng, năm 2023 số vụ tai nạn giao thông liên quan đến sử dụng rượu bia là giảm 25% số vụ, giảm 50% số người chết, giảm 22% số người bị thương so với cùng kỳ. Với phương châm tính mạng của con người là trên hết, trước hết thì quy định cấm người sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện giao thông là cần thiết”, đại biểu Thắng nóiViệc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn bảo đảm tính khả thi hơn so với quy định cho phép nồng độ cồn ở ngưỡng nhất định. Với quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn thì người dân không uống rượu, bia trước khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Còn nếu quy định có ngưỡng nhất định thì chính người dân khó xác định uống bao nhiêu, uống thế nào cho thấp hơn ngưỡng đó.

“Đã ngồi vào bàn uống thì làm sao xác định được thế nào là trong ngưỡng, thế nào là vượt ngưỡng?”, đại biểu nói. Đồng thời cho rằng, nếu đã cho uống thì lực lượng cảnh sát giao thông dù có tăng cường xử phạt đến đâu cũng chỉ có mức độ mà không thể xử lý hết được, dẫn đến nhiều vụ tai nạn giao thông sẽ có nguyên nhân từ rượu, bia. Khẳng định quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đại biểu nhấn mạnh “quy định này có lợi cho chính người tham gia giao thông và gia đình mình”.

Bày tỏ ủng hộ phương án 1, song đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) nêu rõ, thực tiễn việc sử dụng rượu, bia ở nước ta được xem là một nét văn hóa truyền thống, là thói quen của một bộ phận người dân; hơn nữa các hoạt động sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng, tiêu thụ rượu, bia, cũng đã góp một phần không nhỏ trong nguồn thu ngân sách của Nhà nước; tạo việc làm, thu nhập cho một bộ phận người lao động tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh đồ uống có cồn. Việc quy định cấm tuyệt đối sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông sẽ làm giảm lớn mức tiêu thụ rượu, bia và có tác động nhất định đến đời sống văn hóa, nguồn thu của ngân sách và thu nhập của người lao động.

Toàn cảnh Hội nghị

Do đó, để thuyết phục hơn đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này. Đồng thời, nghiên cứu để đưa ra các số liệu minh chứng việc đưa ra “ngưỡng giới hạn nồng độ cồn cho phép” để kiểm soát rượu, bia khi tham gia giao thông như trong thời gian qua là không khả thi, không làm giảm số vụ tai nạn giao thông và khó kiểm soát tình hình tai nạn giao thông.

Nhất trí phương án 1, song ở góc nhìn khác, để luật đi vào cuộc sống và phù hợp với thực tiễn, đại biểu Lý Thị Lan (Đoàn Hà Giang) đề nghị cần rà soát, xem xét, cân nhắc về mức xử phạt, hình thức xử phạt cho phù hợp và phải có lộ trình theo thời gian để từng bước hình thành văn hoá “đã uống rượu bia, không lái xe” khi tham gia giao thông.

“Chúng tôi mong muốn phải rà soát để có hình thức, mức xử phạt hợp lý và phải có lộ trình để người dân dần dần hình thành văn hoá khi tham gia giao thông, đáp ứng được yêu cầu thực hiện các quy định của pháp luật”, đại biểu Lan nói.

TÙNG QUANG; ảnh: QUỐC HỘI