Khẩn trương đề xuất bổ sung sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá

VHO - Sáng nay 12.11, phát biểu kết thúc phiên chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực y tế, Chủ tịch Quốc hội đề nghị khẩn trương đề xuất bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội việc sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; nghiên cứu báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chủ trương xây dựng văn bản phù hợp để quản lý và phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và thuốc lá mới khác.

Điều hành nội dung phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, các ĐBQH chất vấn có một số nội dung liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Đoàn Chủ tịch sẽ mời Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long báo cáo giải trình, làm rõ thêm một số vấn đề liên quan.

Trả lời chất vấn đại biểu Tráng A Dương liên quan đến quản lý các phòng khám đa khoa tư nhân sau khi bị xử lý vi phạm hành chính, sau đó chuyển sang hình thức khác để hoạt động, không đáp ứng yêu cầu tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, mỗi cơ sở khám bệnh, chữa bệnh sẽ được cấp một giấy phép hoạt động duy nhất. Đây là căn cứ để hành nghề và phải đáp ứng được các điều kiện: về cơ sở vật chất, thiết bị y tế, nhân lực. Trong đó, các điều kiện về nhân lực ở cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bắt buộc phải có số lượng người làm việc toàn thời gian, người hành nghề phải có đăng ký hành nghề và phải đáp ứng các điều kiện như không được hành nghề tại hai cơ sở trong cùng một thời gian.

Bộ trưởng cho biết, nếu người hành nghề đã làm toàn thời gian tại một cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, khi cơ sở đó bị đình chỉ, người này không thể làm ngay cho một cơ sở khác, mà phải chấm dứt hợp đồng lao động tại cơ sở vừa mới có vi phạm. Bên cạnh đó, thực tiễn qua nhiều năm vừa qua cho thấy, có một số cơ sở bị đình chỉ thường gắn với lỗi của người chịu trách nhiệm về mặt chuyên môn của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đó. Do vậy, khi vi phạm, tùy theo mức độ vi phạm, người chịu trách nhiệm chuyên môn chính có thể bị tước giấy phép hành nghề, nên để hoạt động được ngay cũng phải có một thời gian để thực hiện theo quy định và đáp ứng được các yêu cầu mới được cấp lại giấy phép.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, qua phản ánh của đại biểu, Bộ Y tế ghi nhận và lưu ý trong quá trình triển khai các quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, đặc biệt là liên quan tới các hành vi vi phạm, cần chú ý tránh tình trạng lạm dụng, lợi dụng.

Liên quan tới chất vấn của đại biểu chất vấn về việc quản lý thực phẩm chức năng, quản lý mỹ phẩm, vai trò trách nhiệm của các cơ quan ban ngành liên quan tới nội dung này, từ vấn đề xác nhận nội dung, công bố sản phẩm, xác nhận nội dung quảng cáo, cho đến vấn đề quản lý thị trường, Bộ trưởng cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành đối với thực phẩm chức năng, cũng như mỹ phẩm, chúng ta quản lý theo cơ chế hậu kiểm. Theo cơ chế này, tổ chức cá nhân phải chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường, đăng ký kinh doanh, đơn vị có chức năng kinh doanh mỹ phẩm tiến hành công bố sản phẩm với cơ quan nhà nước có thẩm quyền là Bộ Y tế hoặc là sở y tế. Tùy theo từng loại sản phẩm, cơ quan quản lý sẽ tiến hành hậu kiểm và xử lý, xử phạt các tổ chức, cá nhân có vi phạm theo quy định pháp luật về thương mại và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Bộ Công thương cũng trình Chính phủ ban hành các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm. Trong đó, đã có các quy định bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng; có định nghĩa liên quan tới hàng nhập lậu.

Đối với các sản phẩm bán trên website hoặc trên trang thương mại điện tử, tổ chức hội thảo để lừa dối người tiêu dùng đặc biệt là người cao tuổi, Bộ trưởng khẳng định, nội dung này cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý thực phẩm chức năng và mỹ phẩm theo hướng: Quy định chặt chẽ hơn các điều kiện kinh doanh, cũng như tăng các mức xử phạt đối với hành vi vi phạm. Đẩy mạnh hoạt động của Ban chỉ đạo 389, các lực lượng như hải quan, biên phòng, quản lý thị trường và các tổ chức liên quan tăng cường phối hợp kiểm tra, ngăn chặn lưu thông hàng hóa trái phép trên thị trường. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đặc biệt là ở cấp chính quyền địa phương để phát hiện những hành vi sai phạm và xử lý theo quy định….

Trả lời câu hỏi của đại biểu Hồ Thị Minh liên quan tới quy định dược sĩ phải có mặt tại nhà thuốc khi mở cửa hoạt động, thuốc kê đơn chỉ được bán khi có đơn của bác sĩ, nhưng hiện nay hầu hết nhà thuốc không có dược sĩ, thuốc kê đơn vẫn bán một cách tràn lan, Bộ trưởng khẳng định, người chịu trách nhiệm về mặt chuyên môn dược của cơ sở kinh doanh nói chung và của cơ sở bán lẻ nói riêng là người chịu trách nhiệm cao nhất trước pháp luật về mọi hoạt động chuyên môn của cơ sở. Các văn bản quy phạm pháp luật về dược đã quy định chặt chẽ để đảm bảo người chịu trách nhiệm chuyên môn thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình.

Các quy định hiện hành đã quy định nghiêm cấm các hành vi bán lẻ thuốc kê đơn mà không có đơn thuốc; người chịu trách nhiệm về chuyên môn không có mặt có thể bị xử phạt hành chính lên tới 5 triệu đồng. Cũng theo quy định, sở y tế các địa phương chịu trách nhiệm là cơ quan thực hiện việc tiếp nhận thẩm định, cấp, cấp lại, điều chỉnh thu hồi giấy phép đủ điều kiện kinh doanh dược, đối với cơ sở kinh doanh dược.

Bộ trưởng cho biết, thời gian qua, các cơ sở y tế đã tăng cường công tác giám sát đối với các cơ sở bán lẻ và hoạt động này ngày càng chặt chẽ hơn. Bộ Y tế cũng đã triển khai quy chế hệ thống kê đơn điện tử quốc gia. Đây là hệ thống quản lý thống nhất trên toàn quốc, giúp cho các cơ sở y tế, nhà thuốc kê đơn quản lý đơn thuốc, giám sát hoạt động bán thuốc theo quy trình minh bạch và hệ thống này yêu cầu tất cả các nhà thuốc phải cập nhật thông tin mỗi khi phát hành hoặc bán thuốc theo đơn và liên kết chặt chẽ với các cơ sở y tế để kiểm tra, giám sát việc kê đơn thuốc này. Nếu có những thông tin sai lệch, các cơ sở không tuân thủ sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật về dược.

Báo cáo, giải trình làm rõ một số vấn đề liên quan được nêu tại phiên chất vấn, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho biết, trong thời gian qua, được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, các địa phương, ngành y tế đã có nhiều nỗ lực, đạt nhiều kết quả quan trọng trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, nhất là trong phòng, chống dịch bệnh. Tuy nhiên, vẫn còn không ít những hạn chế, bất cập, thậm chí còn một số vấn đề gây bức xúc trong dư luận như chưa khắc phục được triệt để tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế, chậm xử lý một số dự án, vướng mắc, bất cập trong quản lý thực phẩm chức năng, phòng chống tác hại của thuốc lá.

Xác định rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của ngành y tế, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đặc biệt quan tâm và quyết liệt chỉ đạo Bộ Y tế, các Bộ, cơ quan địa phương liên quan tập trung thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Bộ đã tham gia hoàn thiện thể chế, chính sách, xây dựng trình Quốc hội nhiều dự án Luật, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền, tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn, đôn đốc, kiểm tra công tác tổ chức thực hiện tại các cấp, các ngành, các địa phương, đặc biệt là cấp cơ sở.

Phó Thủ tướng Chính phủ trân trọng đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, lãnh đạo địa phương các cấp tiếp tục quan tâm, đóng góp ý kiến, hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ với ngành y tế để tích cực xử lý, giải quyết các vấn đề đặt ra, để ngành y tế không đơn độc trong thực hiện sứ mệnh quan trọng bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực y tế, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi với 41 đại biểu chất vấn và 8 lượt đại biểu tranh luận. Còn 17 đại biểu chưa được chất vấn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu gửi câu hỏi cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chuyển tới Bộ Y tế trả lời theo đúng quy định.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trả lời chất vấn trước Quốc hội, nhưng với kinh nghiệm công tác, điều hành ở Bộ, địa phương, Bộ trưởng đã chuẩn bị kỹ lưỡng nội dung, nắm chắc vấn đề, trả lời thẳng thắn đối với các nội dung đại biểu Quốc hội đặt ra.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, thời gian qua, Chính phủ, Bộ Y tế và các Bộ, ngành, địa phương đã tích cực triển khai, ban hành cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn cho ngành Y tế, góp phần thực hiện tốt hơn công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Ngành y tế đã chủ động ứng phó hiệu quả trong các tình huống thiên tai; nguồn cung ứng thuốc cơ bản được bảo đảm, giá thuốc cơ bản được duy trì bình ổn; công tác phòng, chống tác hại thuốc lá đạt nhiều kết quả tích cực; nhiều giải pháp truyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được từng bước triển khai tích cực.

Bên cạnh những kết quả đạt được, còn những khó khăn, hạn chế như: nhân lực phục vụ công tác quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh còn thiếu, trong đó có nhân lực làm công tác cấp giấy hành nghề và giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh. Việc chuyển đổi số còn chậm. Sản xuất thuốc trong nước chưa có tính cạnh tranh cao và phát triển thiếu bền vững. Việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có xu hướng gia tăng nhanh trong cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người sử dụng. Công tác quản lý hoạt động quảng cáo thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng trên các sàn giao dịch thương mại điện tử và mạng xã hội còn gặp khó khăn. Công tác ứng phó trong các tình huống thiên tai còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt tại các vùng hay xảy ra ngập lụt, giao thông bị chia cắt; việc bảo đảm thuốc, hóa chất, vật tư y tế phục vụ phòng, chống thiên tai còn hạn chế.

Qua phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế, các Bộ liên quan thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Luật Khám bệnh, chữa bệnh; Nghị quyết số 99 ngày 24.6.2023 của Quốc hội giám sát chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19. Thực hiện tốt quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế trong quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030. Xây dựng kế hoạch tổ chức mua sắm, dự trữ thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, sẵn sàng cấp phát hỗ trợ các đơn vị, địa phương.

Thứ hai, hoàn thiện quy trình thẩm định cấp giấy phép theo hướng tinh gọn, minh bạch và rút ngắn thời gian; tăng cường năng lực quản lý, nhân sự thực hiện công tác quản lý nhà nước và huy động sự tham gia hiệu quả các hội nghề nghiệp công tác này. Trong năm 2024, thực hiện phân cấp thẩm quyền cấp phép trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh. Đẩy mạnh chuyển đổi số; nâng cấp hệ thống quốc gia quản lý hành nghề khám bệnh, chữa bệnh; xây dựng Nghị định quy định cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các cơ sở hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm.

Thứ ba, tập trung triển khai thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm Y tế để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm thuốc, vắc xin, thiết bị y tế, khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế và phát triển công nghiệp dược. Tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra trong hoạt động sản xuất, kinh doanh dược, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, nhất là trên các sàn giao dịch thương mại điện tử, mạng xã hội, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đẩy mạnh tuyên truyền để người dân để hiểu đúng khi dùng thực phẩm chức năng.

Thứ tư, khẩn trương đề xuất bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội việc sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; nghiên cứu báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chủ trương xây dựng văn bản phù hợp để quản lý và phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và thuốc lá mới khác. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, đặc biệt là đối với thanh niên, thiếu niên về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.