Trung Quốc: Phát hiện khu định cư tiền sử có niên đại hơn 5.000 năm tuổi

VHO - Một khu định cư thời tiền sử có niên đại hơn 5.000 năm tuổi đã được phát hiện tại tỉnh Thiểm Tây, Tây Bắc Trung Quốc, góp phần làm sáng tỏ thêm về sự phát triển đô thị sơ khai trong nền văn minh cổ đại Trung Hoa.

Theo thông tin từ Viện Khảo cổ học Thiểm Tây, di tích được xác định có nguồn gốc từ thời kỳ văn hóa Dương Thiều, một trong những nền văn hóa quan trọng nhất trong quá trình hình thành nền văn minh Trung Hoa.

Có nguồn gốc từ khoảng giữa sông Hoàng Hà và có niên đại từ 5.000 đến 7.000 năm, nền văn hóa Dương Thiều được coi là một đóng góp quan trọng cho nền văn minh Trung Quốc và được biết đến rộng rãi với các kỹ thuật làm gốm tiên tiến.

Di chỉ mới được khai quật nằm tại khu vực Giang Gia, thuộc thành phố Vị Nam, tỉnh Thiểm Tây. Nơi đây tọa lạc ở phía tây thung lũng sông Hữu Hà, chỉ cách sông Vị Hà khoảng 5 km về phía bắc và cách dãy núi Tần Lĩnh khoảng 15 km về phía nam.

Viện Khảo cổ học Thiểm Tây cho biết, khu định cư tại Giang Gia không chỉ có quy mô lớn mà còn mang cấu trúc quy hoạch hoàn chỉnh, rõ ràng với các công trình nhà ở lớn, lò gốm và lăng mộ, cho thấy khu định cư này được xây dựng theo một kế hoạch thống nhất.

Các cuộc khai quật diễn ra trong giai đoạn từ năm 2024 đến 2025 đã phát hiện khoảng 1.100 dấu tích văn hóa khác nhau. Trong đó bao gồm hai vòng hào lớn bao quanh khu định cư, nền móng các ngôi nhà lớn, hố tro, lò gốm, và các mộ chum.

Một điểm đáng chú ý là số lượng hiện vật tìm thấy tại đây rất phong phú, trong đó đồ gốm chiếm tỉ lệ lớn. Theo ông Xin Yu, đại diện Viện Khảo cổ Thiểm Tây, đồ gốm tại di chỉ chủ yếu được chế tác từ đất sét đỏ mịn.

Bên cạnh đó còn có gốm đỏ trộn cát, gốm xám và một số ít gốm đất sét màu nâu vàng. Phần lớn các hiện vật mang thiết kế đơn giản, chủ yếu là đồ mộc không trang trí, tuy nhiên cũng tìm thấy nhiều mảnh gốm được sơn hoa văn đặc sắc bằng màu đen và nâu.

Các hoa văn trên gốm chủ yếu là những đường cong, chấm bi và hình cá, phản ánh đặc trưng thẩm mỹ và biểu tượng của người xưa. Một phát hiện đặc biệt thu hút sự chú ý của giới chuyên gia là một tác phẩm điêu khắc khuôn mặt người bằng đất sét có biểu cảm sinh động, được ví như một “biểu tượng cảm xúc mỉm cười” thời tiền sử.

Phân tích sơ bộ cho thấy, phần lớn các hiện vật và cấu trúc tại Giang Gia có niên đại thuộc giai đoạn giữa của Văn hóa Miêu Câu, một nhánh văn hóa nằm trong thời kỳ Ngưỡng Thiều, có niên đại khoảng 5.900 đến 5.400 năm trước.

Văn hóa Miêu Câu được coi là một trong những nền văn hóa tiền sử phát triển rộng khắp nhất tại Trung Quốc, với dấu tích được tìm thấy trải dài từ hạ lưu sông Hoàng Hà đến trung lưu sông Dương Tử.

Ông Liu Zheng, thành viên Hội Di tích Văn hóa Trung Quốc nhận định, những đồ gốm sơn tìm thấy tại đây với các màu sắc chủ đạo như đen, đỏ và trắng, hoàn toàn phù hợp với phong cách điển hình của thời kỳ này. Sự đa dạng về hình dáng và hoa văn cho thấy trình độ kỹ thuật cũng như tư duy thẩm mỹ khá phát triển của cư dân cổ.

Phát hiện tại di chỉ Giang Gia đã cung cấp thêm tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu văn hóa Dương Thiều và Miêu Câu, đồng thời góp phần làm sáng tỏ quá trình hình thành và phát triển của các khu định cư thời tiền sử ở lưu vực sông Hoàng Hà, cái nôi của nền văn minh Trung Hoa cổ đại.