Khả năng Iran chuyển urani ra khỏi cơ sở hạt nhân trước khi bị tấn công

VHO - Dù Tổng thống Donald Trump tuyên bố các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị “phá hủy hoàn toàn” trong loạt ném bom của Mỹ đêm 21.6 (giờ địa phương, tức sáng 22.6 theo giờ Việt Nam), nhưng đánh giá ban đầu của quân đội Mỹ và Israel cho thấy thực tế thận trọng hơn.

Hai quan chức Israel cho biết cơ sở Fordow làm giàu urani - vốn nằm sâu trong núi và được gia cố vững chắc - đã hứng chịu thiệt hại nặng từ cuộc không kích của Mỹ, song không bị phá hủy hoàn toàn. Theo đánh giá sơ bộ, Iran dường như đã di chuyển thiết bị và một lượng urani khỏi cơ sở trước khi bị tấn công.

Một quan chức cấp cao Mỹ xác nhận cuộc tấn công đã gây “hư hại nghiêm trọng”, khiến Fordow “không còn khả năng hoạt động”, song lưu ý ngay cả 12 quả bom xuyên boongke cũng không thể phá hủy hoàn toàn cơ sở này. Hiện đánh giá thiệt hại vẫn đang được tiếp tục.

Mỹ đã sử dụng bom xuyên boongke nặng hơn 13 tấn trong cuộc tấn công nhằm vào 3 cơ sở hạt nhân, trong đó có Fordow - được coi là địa điểm hạt nhân trọng yếu nhất của Iran.

Tại buổi họp báo sáng 23.6 (theo giờ Việt Nam), Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân mới của Mỹ - Tướng Dan Caine cho biết cả 3 địa điểm đều “chịu thiệt hại nghiêm trọng”, nhưng cần thêm thời gian để xác định Iran còn duy trì được năng lực hạt nhân nào hay không.

Phía Israel dựa vào ảnh vệ tinh, ảnh trinh sát đường không và hoạt động tình báo tại Fordow để đánh giá tình hình. Hình ảnh do Planet Labs và Maxar Technologies công bố cho thấy có dấu hiệu các hố bom và thay đổi cấu trúc đất tại điểm nghi bị tấn công.

Một số hình ảnh trước cuộc tấn công còn cho thấy khoảng 16 xe tải tập kết gần lối vào Fordow. Trung tâm phân tích nguồn mở tại London (Anh) nhận định Iran có thể đã có chuẩn bị nhất định trước khi bị tấn công.

Tuy nhiên, quan chức Mỹ nói rằng việc di dời toàn bộ thiết bị trong vài ngày là “phi thực tế”, và các tài liệu cốt lõi của chương trình vẫn nằm sâu trong lòng cơ sở.

Cựu quan chức Lầu Năm Góc Mick Mulroy nhận định loại vũ khí được sử dụng trong đợt không kích có thể khiến chương trình hạt nhân Iran chậm lại từ 2 - 3 năm. Ông cho biết: “Một báo cáo đánh giá thiệt hại đầy đủ sẽ được hoàn tất trong vài ngày tới”.

Trong ngày 22.6, Bộ Ngoại giao Mỹ phát đi cảnh báo an ninh toàn cầu, kêu gọi công dân Mỹ ở nước ngoài nâng cao cảnh giác do tình hình xung đột leo thang ở Trung Đông.

Thông báo nêu rõ: “Có khả năng xảy ra các cuộc biểu tình nhằm vào công dân và lợi ích của Mỹ ở nước ngoài. Bộ Ngoại giao khuyến cáo tất cả công dân Mỹ trên toàn thế giới cần tăng cường cảnh giác”.

Cảnh báo cũng đề cập đến tình trạng gián đoạn đi lại và đóng cửa không phận định kỳ tại khu vực Trung Đông do cuộc xung đột giữa Israel và Iran. Công dân Mỹ được khuyến nghị theo dõi các khuyến cáo du lịch, thông tin quốc gia cụ thể và mọi cảnh báo an ninh mới nhất trước khi lên kế hoạch di chuyển.