Sân khấu múa rối đã mang đến một nàng Kiều rất đặc biệt

VHO- “Chắc chắn những tác phẩm hay, đặc sắc như Thân phận nàng Kiều sẽ làm thoả mãn nhiều đối tượng, tầng lớp khán giả. Tôi rất hài lòng trước sự trở lại của các nhà hát với những tác phẩm thể hiện bản lĩnh và sự tự tin của những người làm nghệ thuật”, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện đã có những chia sẻ sau đêm công diễn trở lại của Nhà hát Múa rối Việt Nam vào cuối tuần qua tại Nhà hát Lớn Hà Nội.

 Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện tặng hoa chúc mừng đạo diễn, NSND Nguyễn Tiến Dũng và các nghệ sĩ sau đêm diễn

 Thân phận nàng Kiều là tác phẩm được lựa chọn diễn trong chương trình nghệ thuật chất lượng cao phục vụ khán giả sau đại dịch Covid-19 và đã được Bộ trưởng đánh giá cao về giá trị nội dung, nghệ thuật.

Xuất sắc, sinh động và ấn tượng…

Chứng kiến những lời khen ngợi từ khán giả và đặc biệt là giới nghệ thuật sau khi thưởng thức Thân phận nàng Kiều mới hiểu sức sáng tạo của các nghệ sĩ là vô tận. Rất nhiều người không khỏi xúc động đã bật lên: “Quá hay!”, “Quá xuất sắc!”… Chia sẻ sau khi xem xong vở diễn, bạn Đoàn Ngọc Linh (quận Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Em đã đọc Truyện Kiều nhiều lần, tuy nhiên khi xem vở rối Thân phận nàng Kiều em thấy rất thú vị bởi nhân vật Kiều được khắc họa sinh động hơn, gần gũi hơn, dễ hiểu hơn. Thực sự quá tuyệt vời!”. Bà Nguyễn Thị Lai ( Ngọc Hà, Hà Nội) thì cho biết: “Vở diễn hay quá. Tôi chỉ biết đến những vần thơ về nàng Kiều qua tác phẩm văn học của Đại thi hào Nguyễn Du và đây là lần đầu tiên tôi xem Kiều trên sân khấu, hơn thế lại được thể hiện bằng loại hình nghệ thuật múa rối. Quá bất ngờ và không nghĩ múa rối lại có thể thể hiện xuất sắc, sinh động và ấn tượng đến như vậy”.

Diễn viên Thu Quế chia sẻ, đây là lần thứ hai chị được thưởng thức vở diễn. Năm 2019, tại Liên hoan Quốc tế sân khấu thử nghiệm, cả khán phòng cùng Hội đồng chấm giải đã lặng đi bởi vở diễn quá xuất sắc. Khi biết Nhà hát Múa rối Việt Nam biểu diễn Thân phận nàng Kiều, Thu Quế đã rủ một số bạn bè thân thiết đến cùng thưởng thức. Thu Quế cho biết: “Ban đầu họ không muốn đi vì nghĩ múa rối chỉ dành cho trẻ con. Nhưng tôi đã thuyết phục họ và bảo vở múa rối này rất khác. Quả thật khi xem xong, các bạn tôi đều khen vở diễn quá hay và hấp dẫn. Cũng là diễn viên nhưng các nghệ sĩ múa rối, ngoài diễn xuất bằng giọng nói thì họ đã phải vận dụng cách diễn đạt bằng hình thể gấp nhiều lần để lột tả tâm trạng, tính cách của nhân vật. Với diễn viên kịch, khi lên sân khấu biểu diễn, gương mặt sẽ là trọng tâm, là nơi để biểu cảm. Nhưng với những nghệ sĩ múa rối, gương mặt đã bị che đi bằng khuôn mặt của con rối, điều này đã làm mất đi lợi thế cho họ, tuy nhiên, họ vẫn truyền tải được rõ nét tính cách, tâm trạng của nhân vật. Tôi cho đó là khó khăn nhưng cũng là tài năng của các nghệ sĩ múa rối”.

Là một nghệ sĩ dành nhiều dự án hợp tác với nghệ thuật Việt Nam, ông Jeff Von der Schmidt, Nhạc trưởng người Pháp đã có mặt tại đêm diễn, ông chia sẻ: “Trước đó tôi không tìm hiểu và cũng không biết về cốt truyện của vở diễn, nhưng khi xem các diễn viên biểu diễn thì tôi đã nắm được. Tôi rất thích âm nhạc và các vũ điệu, đặc biệt là dấu ấn tài năng của đạo diễn trong dàn dựng”.

Hướng tiếp cận mới cho sân khấu múa rối

Thân phận nàng Kiều (tác giả NSƯT Lê Chức và nhà văn Nguyễn Hiếu; đạo diễn, NSND Nguyễn Tiến Dũng dàn dựng) đã đoạt nhiều giải thưởng cao tại Liên hoan Quốc tế sân khấu thử nghiệm 2019, như HCV cho vở diễn xuất sắc, Giải Đạo diễn xuất sắc, Giải Họa sĩ tạo hình xuất sắc, 2 HCV cho diễn viên xuất sắc, 5 HCB cho các diễn viên tham gia vở. Thành công của Thân phận nàng Kiều đã mở ra hướng tiếp cận mới cho sân khấu múa rối, tạo dấu ấn mang tính đột phá về sáng tạo. Vở diễn đã tái hiện, khắc họa tính cách từng nhân vật chính một cách khác biệt, nghệ thuật hóa bằng ngôn ngữ múa rối khiến các nhân vật gần gũi và sắc nét hơn. Đầy ấn tượng khi nhân vật Thúc Sinh xuất hiện với gương mặt hình trái tim và cổ đeo gông, gợi ngay tới sự liên hệ của kẻ đa tình, yếu đuối. Gương mặt của Kiều được tạo hình biểu cảm với cây đàn tỳ bà, vừa nói lên cái đẹp, cái quyến rũ của nàng Kiều, nhưng cũng thể hiện được cuộc đời thăng trầm mà nhân vật phải trải qua. Mụ Mối thì xuất hiện bằng biểu tượng cặp môi đỏ chót, luyến thoắng để ngã giá, để lừa đảo, đưa Kiều vào bẫy… Mọi tình tiết, cảnh trí trong vở diễn được xử lý bằng các mảng miếng, trò diễn hấp dẫn; không gian, ánh sáng đẹp, huyền ảo kết hợp với âm nhạc truyền thống xen lẫn đương đại khiến khán giả thích thú và đi từ bất ngờ này tới bất ngờ khác.

Trao đổi với các nghệ sĩ sau đêm diễn, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện đánh giá cao giá trị nội dung và nghệ thuật của vở múa rối Thân phận nàng Kiều. Bộ trưởng cho biết: “Tôi rất hài lòng khi xem Thân phận nàng Kiều. Tác phẩm dành một thời lượng vừa đủ để có thể chuyển tải được những giá trị tư tưởng và nội dung của Truyện Kiều thông qua ngôn ngữ của một loại hình nghệ thuật đặc sắc như múa rối. Truyện Kiều lên sân khấu múa rối đã mang tới một sức hấp dẫn riêng, rất đặc biệt. Ngôn ngữ múa rối đã tạo nên không gian nghệ thuật tuyệt vời. Đằng sau những con rối chính là khả năng diễn xuất và điều khiển đạt tới trình độ điêu luyện”.

Theo yêu cầu của lãnh đạo Bộ, Ban giám đốc và các nghệ sĩ Nhà hát Múa rối Việt Nam cũng như các nhà hát thuộc Bộ VHTTDL cần có chiến lược quảng bá và giới thiệu những tác phẩm của mình rộng rãi hơn để công chúng có cơ hội thưởng thức ngay tại địa điểm biểu diễn của từng đơn vị. Riêng với vở Thân phận nàng Kiều, đạo diễn, NSND Nguyễn Tiến Dũng đang ấp ủ kế hoạch đưa đi lưu diễn trong cả nước nhân dịp tưởng niệm 200 năm mất của Đại thi hào Nguyễn Du. 

THUÝ HIỀN