Qua cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc - 2021:  Xiếc Việt đang cần gì để bứt phá?

VHO- “Cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc - 2021 chưa quy tụ được nhiều đơn vị, nghệ sĩ ngành xiếc tham gia, điều đó đặt ra cho cơ quan quản lý nhà nước trách nhiệm phải có thêm những cơ chế phù hợp để thu hút, nuôi dưỡng được nhiều tài năng nhằm xây dựng nên những tiết mục mới, chương trình biểu diễn có chất lượng cao phục vụ nhu cầu thưởng thức của khán giả”…

Thứ trưởng Tạ Quang Đông trao giải Nhất cho các tiết mục

Đó là đánh giá của Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông, Trưởng ban chỉ đạo cuộc thi tại lễ bế mạc. Từ đó cho thấy còn rất nhiều vấn đề cần được tháo gỡ để có thể phát triển và nâng cao tính chuyên nghiệp cho nghệ thuật xiếc Việt Nam.

Mãn nhãn những pha trình diễn ngoạn mục

Đây là lần thứ VI cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc được tổ chức. Có gần 100 nghệ sĩ thuộc 5 đơn vị nghệ thuật đến từ các tỉnh, thành phố trong cả nước tham gia, gồm: Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam TP.HCM, Trường Trung cấp NT Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Hà Nội, Trung tâm Văn hóa tỉnh Long An. Các tiết mục dự thi diễn ra sôi nổi, hấp dẫn, phản ánh lòng đam mê yêu nghề cháy bỏng và những nỗ lực vươn lên của các nghệ sĩ.

Chủ tịch Hội đồng Giám khảo NSND Tạ Duy Ánh cho biết, so với cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc năm 2018, chất lượng cuộc thi lần này đã được nâng cao một cách rõ rệt. Nhiều tiết mục không chỉ khoe được đẳng cấp kỹ thuật của nghệ sĩ mà còn khiến người xem mãn nhãn bởi chủ đề, ý tưởng và hình thức dàn dựng vô cùng mới lạ, hấp dẫn. Điều đó được ghi nhận ở các tiết mục giành giải cao như: Hào khí Việt, Đu nón 4 nữ, Ngày hội vùng cao, Ngày hội xuân của người H’Mông (Liên đoàn Xiếc Việt Nam); Hồn Lạc Việt, Vòng xoay ước mơ, Đạp ô, Chơi vơi (Trường Trung cấp NT Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam), Sắc sen (Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam TP.HCM), Đu xoắn (Nhà hát Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Hà Nội)…

Không chỉ riêng Lễ bế mạc mà ở tất cả các buổi thi, khán giả đều thể hiện sự hưởng ứng nồng nhiệt dành cho các tiết mục biểu diễn. Những tràng pháo tay không dứt là giải thưởng cao nhất và khách quan nhất đối với tài năng nghệ thuật xiếc.

 Tiết mục “Hào khí Việt” (Cầu bật) của Liên đoàn Xiếc Việt Nam được trao giải Nhất

Cần có chính sách đặc thù dành cho xiếc

“Cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc - 2021 chưa quy tụ được nhiều đơn vị, nghệ sĩ xiếc, điều đó đặt ra cho cơ quan quản lý có trách nhiệm nghiên cứu, xây dựng tiếp những cơ chế phù hợp để thu hút, phát hiện và nuôi dưỡng được nhiều tài năng, nhằm xây dựng những tiết mục mới, chương trình biểu diễn chất lượng cao phục vụ nhu cầu thưởng thức của khán giả”, Thứ trưởng Tạ Quang Đông, Trưởng ban chỉ đạo cuộc thi đánh giá tại lễ bế mạc đã cho thấy những vấn đề rất cần được tháo gỡ để có thể phát triển nâng cao tính chuyên nghiệp cho nghệ thuật xiếc Việt Nam. Số lượng các đơn vị tham gia lần này thực sự là quá ít ỏi. Sự chênh lệch về kỹ thuật biểu diễn cũng như mức độ quan tâm đầu tư cho nghệ thuật xiếc ở địa phương với các đơn vị nghệ thuật trung ương là rất rõ rệt. Bên cạnh những ghi nhận thành công của cuộc thi, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo NSND Tạ Duy Ánh cũng chỉ ra một số hạn chế như: Nhiều tiết mục chưa có tìm tòi, sáng tạo mới, kỹ thuật chưa cao, lạm dụng quá liều lượng các loại hình nghệ thuật phụ trợ nên không thể hiện được kỹ thuật và năng lực biểu diễn xiếc…

Ngay trong việc lựa chọn nghệ sĩ và xây dựng tiết mục, các đơn vị cũng cần có sự điều chỉnh. Có đơn vị vì không có “ngôi sao” nên đã khéo léo kết hợp cho dàn múa hoặc diễn phụ họa để khỏa lấp đi phần nào những mặt còn yếu và thiếu. Tuy nhiên, cũng có những đơn vị, người dàn dựng mải mê với việc thể hiện những thứ mới lạ mà “bỏ quên” việc phải chăm chút, tạo đất diễn cho những nghệ sĩ tài năng. Nhiều người tỏ ra tiếc nuối cho diễn viên Hồ Nguyễn Thị Thu Thuỳ của Trường Trung cấp NT Xiếc và Tạp kỹ VN (giải Nhất cuộc thi Tài năng diễn viên xiếc toàn quốc 2018) nhưng ở cuộc thi lần này, cô tham gia diễn chung cùng các đồng nghiệp khác, đó là lý do mà khán giả ít có cơ hội được thưởng thức những động tác kỹ thuật điêu luyện mà cá nhân Thu Thuỳ đã từng thể hiện vô cùng ấn tượng ở cuộc thi trước đó.

So với các loại hình nghệ thuật khác, xiếc không có cuộc thi tài năng trẻ bởi bản thân loại hình nghệ thuật này đã mang tính đặc thù riêng, diễn viên phải trẻ, phải khỏe mới có thể biểu diễn được trên sân khấu. Bởi vậy, đến với cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc 2021, khán giả không chỉ được chiêm ngưỡng những pha trình diễn ngoạn mục, mạo hiểm mà còn được ngắm những diễn viên trẻ trung với hình thể lý tưởng, căng tràn sức sống nhờ vào sự khổ luyện vô cùng khắc nghiệt của nghề.

Điều cần nhất hiện nay đối với nghệ thuật xiếc là được các cấp lãnh đạo quan tâm để có chính sách dài hơi đặc thù như: Phát hiện tài năng; Đào tạo, bồi dưỡng; Sử dụng, đãi ngộ… Làm nghệ thuật phải có lòng đam mê, năng khiếu và tài năng, quan tâm đến yếu tố con người để phát huy khả năng của từng cá nhân, động viên đúng lúc, kịp thời bằng cả tinh thần và vật chất sẽ là động lực thúc đẩy mạnh mẽ để họ đem hết khả năng của mình cống hiến cho sự nghiệp. 

 THÚY HIỀN