Chuyên gia khuyên gì khi bị tấn công nơi công cộng?

VHO - Chỉ trong vài giây ngắn ngủi, khu vực sảnh chờ thang máy của một chung cư Hà Nội đã biến thành hiện trường bạo lực khi một người đàn ông liên tiếp hành hung một phụ nữ. Đâu là cội rễ khiến bạo lực diễn ra nơi công cộng – nơi được coi là an toàn?

Bạo lực ngay nơi công cộng

Sự việc diễn ra vào tối 9.8.2025, ngay sảnh chung cư Sky Central, số 176 Định Công (phường Phương Liệt, thành phố Hà Nội). Những hình ảnh từ camera an ninh nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, gây chấn động dư luận. Trong đoạn video dài chưa đầy một phút, một người đàn ông xăm trổ bước nhanh về phía một phụ nữ trẻ đang đứng chờ thang máy rồi tung liên tiếp những cú đấm, cú đá vào đầu và người nạn nhân.

Mặc dù nạn nhân đã lùi, nhưng kẻ côn đồ vẫn liên tiếp ra đòn vào những chỗ hiểm, ngay trước mặt nhiều người, trong đó có cả trẻ nhỏ. Hành vi tấn công chỉ được chấm dứt khi bảo vệ chung cư phát hiện và can ngăn.

Trong một video khác được đăng trên mạng xã hội ngay sau đó, còn cho thấy, dù đã được can ngăn, nhưng kẻ tấn công vẫn liên tục đe doạ sẽ “giết” nạn nhân và gia đình.

Sau khi bị tấn công, nạn nhân là chị N.T.T đã trình báo tại Công an phường Phương Liệt. Ngay khi tiếp nhận thông tin, Công an phường Phương Liệt đã khẩn trương xác minh, làm rõ đối tượng đánh chị T là Đặng Chí Thành (SN 1994, nơi ở hiện nay: chung cư Sky Central 176 Định Công, phường Phương Liệt, Hà Nội).

Tại cơ quan, Thành khai nhận hai gia đình có xảy ra mâu thuẫn từ trước. Tối ngày 9.8.2025, Thành nhìn thấy chị N.T ở tầng 1 chung cư nên đến nói chuyện rồi hai bên xảy ra tranh cãi. Đối tượng yêu cầu chị N.T xin lỗi nhưng không được đồng ý nên đã đánh chị T.

Căn cứ vào tài liệu thu thập được, ngày 10.8.2025, Cảnh sát điều tra Công an thành phố Hà Nội đã ra quyết định tạm giữ hình sự đối tượng Đặng Chí Thành để điều tra hành vi gây rối trật tự công cộng.

Cội rễ của bạo lực

Theo Thượng tá, Tiến sỹ Tội phạm học Đào Trung Hiếu, trong tội phạm học, bột phát và côn đồ là hai trạng thái khác nhau của hành vi bạo lực. Bột phát thường đến từ một kích thích tức thì, cảm xúc bùng lên trong khoảnh khắc, rồi nhanh chóng hạ nhiệt khi có sự can thiệp. Còn côn đồ lại là biểu hiện của sự hung hãn cố hữu, gắn liền với thái độ coi thường pháp luật, bất chấp chuẩn mực xã hội và hậu quả.

Ở vụ việc này, chuỗi hành động tấn công liên tục, mạnh tay, không ngừng nghỉ ngay trong không gian kín, trước mắt ống kính giám sát, cho thấy đối tượng không chỉ nổi nóng tức thời mà đã vượt qua ranh giới ấy.

Việc nguyên nhân xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân giữa hai gia đình càng cho thấy tính chất côn đồ. Bởi mâu thuẫn không phải vừa mới nảy sinh, mà là sự tích tụ, chờ thời điểm để được giải tỏa bằng bạo lực. Và khi cơ hội xuất hiện, bản năng hung hãn đã dẫn dắt hành động, bỏ qua mọi ràng buộc pháp luật hay chuẩn mực ứng xử.

Nhìn bề ngoài, người ta dễ cho rằng những vụ tấn công như thế bắt nguồn từ một lời nói khó nghe hay một hành vi xúc phạm. Nhưng tội phạm học cho thấy, bạo lực thường là sản phẩm của một chuỗi nguyên nhân sâu xa.

 Đó có thể là mâu thuẫn cá nhân âm ỉ không được giải quyết bằng đối thoại. Đó có thể là sự tự tôn bị đẩy lên mức cực đoan, khiến bất kỳ sự bất đồng nào cũng bị nhìn qua lăng kính “xúc phạm danh dự”. Đó cũng có thể là sự thiếu hụt kỹ năng quản trị cảm xúc, khiến cơn giận dễ dàng leo thang thành hành vi tấn công.

Đáng lo ngại hơn, trong không ít trường hợp, những người có hành vi côn đồ lại mang nhận thức lệch lạc rằng “đánh nhau là chuyện riêng, cùng lắm hòa giải”, từ đó coi thường hậu quả pháp lý. Chính lỗ hổng ý thức pháp luật và văn hóa ứng xử này đã khiến nhiều vụ bạo lực nảy sinh ở những nơi tưởng chừng an toàn nhất.

Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) quy định rõ, bất kỳ hành vi xâm phạm thân thể nào cũng có thể bị xử lý hình sự. Nếu thương tích của nạn nhân đạt tỷ lệ cấu thành, hành vi sẽ bị xử lý theo Điều 134 về tội cố ý gây thương tích. Nếu động cơ nhằm hạ thấp danh dự, nhân phẩm, Điều 155 về tội làm nhục người khác sẽ được áp dụng. Và nếu hành vi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự công cộng, Điều 318 về tội gây rối trật tự công cộng sẽ là căn cứ xử lý.

Đặc biệt, khi hành vi được xác định có tính côn đồ, đây là tình tiết tăng nặng theo luật định, đồng nghĩa với việc mức án sẽ nghiêm khắc hơn. Thông điệp mà pháp luật muốn gửi đi rất rõ: xã hội không dung thứ cho bạo lực hung hãn, và mọi cá nhân cần ý thức rằng một phút mất kiểm soát có thể đổi lấy nhiều năm mất tự do.

Bài học sinh tồn

Ông Đào Trung Hiếu cũng cho rằng, vụ việc trong thang máy đặt ra một yêu cầu cấp thiết đối với phụ nữ: trang bị cho mình chiến lược an toàn khi đối diện với nam giới hung hãn. Điều này không phải để khuyến khích sự nhún nhường vô điều kiện, mà để bảo toàn bản thân cho đến khi pháp luật lên tiếng.

Giữ bình tĩnh là yếu tố then chốt, bởi cảm xúc nóng giận có thể vô tình khiến xung đột leo thang. Giữ khoảng cách an toàn giúp hạn chế khả năng bị áp sát và tấn công. Nếu có thể, hãy nhanh chóng kích hoạt các nguồn hỗ trợ như chuông báo động, camera, hoặc gọi điện cho bảo vệ, người thân. Và nếu tình huống cho phép, ghi lại hình ảnh, âm thanh để làm bằng chứng pháp lý.

Quan trọng hơn, phụ nữ cần rèn thói quen quan sát môi trường xung quanh, dự đoán rủi ro và hình dung trước phương án thoát hiểm. Đừng bao giờ mặc định rằng nơi công cộng đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối.

Khi không may rơi vào tình huống bạo lực, phản xạ đầu tiên nên là phát tín hiệu thật mạnh: hét to, gọi tên một người bất kỳ, hoặc tạo ra tiếng động lớn để thu hút sự chú ý. Điều này vừa khiến kẻ tấn công bất ngờ, vừa giúp người xung quanh nhanh chóng nhận diện sự việc.

Nếu mang theo vật dụng hỗ trợ hợp pháp như còi báo động, đèn pin công suất lớn, hay bình xịt cay (trong phạm vi pháp luật cho phép), hãy sử dụng để tạo khoảng trống thoát thân, thay vì tìm cách hạ gục đối phương.

Sau khi thoát khỏi nguy hiểm, cần lập tức trình báo cơ quan chức năng và ghi nhớ đặc điểm nhận dạng của đối tượng. Đây không chỉ là bước bảo vệ chính mình, mà còn góp phần ngăn ngừa những nạn nhân tiếp theo.

Cú đòn trong thang máy hôm ấy không chỉ làm đau một người phụ nữ, mà còn gióng lên hồi chuông về nguy cơ bạo lực trong đời sống đô thị. Nó cho thấy chỉ cần một khe hở của lý trí, con người có thể trượt nhanh từ mâu thuẫn sang bạo lực, từ lời qua tiếng lại sang vòng lao lý. Và nó cũng nhắc rằng pháp luật chỉ có thể bảo vệ ta khi ta còn kịp đứng vững để đón nhận sự bảo vệ đó.

Giữa đời sống hiện đại, giữ bình tĩnh là giữ mạng, còn giữ luật là giữ mình. Bởi một cú đánh có thể làm rung chuyển không chỉ cánh cửa thang máy, mà cả niềm tin của xã hội vào sự an toàn nơi ta vẫn tưởng là bình yên.