VSTAR và cuộc tái sinh mô hình nhóm nhạc chuyên nghiệp

VHO - Vòng chung kết tuyển chọn nhóm nhạc nữ VSTAR, do VMT Entertainment tổ chức tại TP.HCM, vừa công bố 5 thành viên chính thức. Sự kiện đánh dấu một bước tiến hiếm hoi trong việc phát triển nhóm nhạc chuyên nghiệp tại Việt Nam, khi thị trường âm nhạc nước nhàđã thiếu vắng mô hình này nhiều năm qua.

 Mặc dù những thập niên 2000, các nhóm nhạc từng là một phần quan trọng của đời sống âm nhạc, nhưng từ sau 2010, mô hình này đã dần biến mất. Tuy nhiên, VMT Entertainment đang thực hiện một chiến lược dài hạn với VSTAR, hứa hẹn sẽ phát triển mô hình nhóm nhạc bài bản và đầu tư chuyên nghiệp, nhằm mang lại một làn sóng mới cho thị trường âm nhạc Việt Nam.

Thăng trầm và những ước mơ chưa thành hiện thực

Một thời kỳ sôi động với những nhóm nhạc tự lập, cùng nhau tìm kiếm bài hát, tập luyện và biểu diễn trong môi trường chuyên nghiệp như AC&M, 5 Dòng kẻ, Tam ca 3A, Nhật Nguyệt, Windows, Piano, HKT…; cũng có những nhóm được công ty hoặc nhạc sĩ đứng ra đào tạo bài bản như 1088 của Cánh chim Việt, H.A.T của Thế giới giải trí, F5 và Tiamo của Nam Phương, GMC của Nhạc xanh, MTV và Trio666 của nhạc sĩ Tuấn Khanh, Mắt ngọc và Mây trắng của nhạc sĩ Trần Thanh Tùng, D&D của nhạc sĩ Dũng Đinh...

Một số sân chơi như “Ước mơ trong tầm tay” của Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM cũng đã trở thành bệ phóng cho nhiều bạn trẻ đam mê âm nhạc, tạo cơ hội thể hiện tài năng và cho ra đời những nhóm như Pha Lê, Titikid, Hugo, MOM… Tuy nhiên, hầu hết các nhóm này hoạt động theo hình thức câu lạc bộ hoặc đội nhóm, chưa thực sự đi vào con đường chuyên nghiệp.

Dù từng kỳ vọng phong trào nhóm nhạc tại TP.HCM và Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ về cả chất lượng, số lượng và công nghệ trên thị trường âm nhạc, nhưng từ khoảng năm 2010 trở đi, các nhóm nhạc bắt đầu tan rã vì nhiều lý do. Các nhóm chuyên nghiệp tan vỡ khi công ty này rút người của công ty kia để phát triển theo con đường solo hoặc lập nhóm mới, tạo ra sự không ổn định về hình tượng, khiến các thành viên còn lại dần mất nhiệt và dẫn đến tan rã.

Ngoài ra, một số ca sĩ lựa chọn phát triển sự nghiệp riêng, vì vậy tách nhóm. Các nhóm tự phát thì có phần linh hoạt hơn trong việc thay đổi thành viên, nhưng đa số cũng mất đi lượng khán giả do thiếu sự ổn định trong hoạt động. Đến nay, chỉ còn một vài nhóm nhạc như MTV, Mắt ngọc vẫn duy trì hoạt động chuyên nghiệp, nhưng các thành viên đã không còn giữ nguyên như lúc ban đầu.

Từ đó đến nay, các công ty giải trí gần như không còn mặn mà đầu tư vào mô hình nhóm nhạc chuyên nghiệp vì quá nhiều rủi ro. Thị trường âm nhạc Việt Nam gần như bỏ trống mô hình này, chỉ còn một vài nhóm tồn tại nhưng vẫn thiếu một định hướng phát triển rõ ràng.

Trong khi ở Việt Nam mô hình này yếu dần thì Hàn Quốc biến nhóm nhạc thành ngành công nghiệp. Các công ty giải trí xây dựng hệ thống tuyển chọn, đào tạo dài hạn, kèm chiến dịch quảng bá chặt chẽ. Thành viên được rèn từ giọng hát, vũ đạo, ngoại ngữ tới kỹ năng giao tiếp, truyền thông.

Công nghệ tổ chức nhóm nhạc đã lên đến đỉnh cao và đã cho ra đời những nhóm nhạc mang tầm vóc quốc tế như BTS, BLACKPINK, TWICE, EXO, BIGBANG, MAMAMOO, Red Velvet, Girls’ Generation… Họ vận hành theo hướng chú trọng tạo sự gần gũi, tương tác liên tục với người hâm mộ và coi nhóm nhạc như sản phẩm văn hóa - giải trí dài hạn.

Thành viên có vai trò rõ ràng: Hát chính, rapper, visual, dancer… Mỗi người có nét riêng nhưng gắn kết thành một tập thể hoàn hảo. Hình ảnh và chiến lược được giữ ổn định qua nhiều năm.

Các nhóm Việt trước đây thường thiếu yếu tố này do nhiều nhóm lập vội để theo trào lưu, chưa kịp xây dựng chiến lược đã xảy ra mâu thuẫn hoặc bị thị hiếu mới lấn át. Vòng đời ngắn, sản phẩm ra không đều, fan khó bám theo.

Hướng đi dài hạn và chiến lược phát triển

Quay lại việc nhóm nhạc nữ VSTAR “mới tinh” vừa được thành lập, VMT Entertainment chọn hướng đầu tư dài hơi. Theo đại diện VMT, kế hoạch không dừng ở việc cho ra mắt một nhóm nhạc, mà là tạo một quy trình hoàn chỉnh để đào tạo và vận hành mô hình này ở Việt Nam.

Công ty ký hợp đồng độc quyền trong 5 năm với các thành viên, thực hiện chương trình đào tạo và triển khai các hoạt động bài bản, chuyên sâu gồm huấn luyện thanh nhạc, vũ đạo, nhạc cụ, sản xuất sản phẩm âm nhạc, tổ chức biểu diễn, truyền thông… với mức đầu tư dự kiến khoảng 10 tỉ đồng.

Các thành viên của VSTAR, như Nguyễn Ngọc Cát Tường (16 tuổi), Tạ Ngọc Trâm Anh (15 tuổi), Thái Bảng Anh (17 tuổi), Trương Hảo Đồng (14 tuổi), và Vũ Thy Ngọc Diệp (14 tuổi), đều còn rất trẻ, nghĩa là họ có cả một hành trình dài để hoàn thiện kỹ năng. Đây là lợi thế vì dễ dàng đào tạo từ đầu, nhưng cũng là áp lực lớn khi phải duy trì lịch học nghề và lịch biểu diễn dày đặc. Nhiều nhóm trước đây đã gặp khó khăn và tan rã vì không chịu nổi cường độ tập luyện hoặc áp lực dư luận.

Bên cạnh tài năng và sự kiên trì, yếu tố hình ảnh cũng đóng vai trò sống còn. Một nhóm có thể hát tốt nhưng nếu phong cách âm nhạc hoặc hình ảnh thay đổi thất thường, fan sẽ khó nhận diện. Thành công của nhóm nhạc Hàn Quốc chính là giữ được hình ảnh ổn định trong khi vẫn làm mới qua từng dự án nhỏ.

Thói quen nghe nhạc của khán giả Việt cũng đã thay đổi. 15-20 năm trước, chỉ cần một nhóm ra đĩa, lên truyền hình và biểu diễn ở phòng trà là đủ để ghi dấu ấn. Ngày nay, phần lớn khán giả trẻ nghe nhạc qua YouTube, Spotify, TikTok…

Điều này mở ra cơ hội tiếp cận quốc tế nhưng cũng đòi hỏi nhóm nhạc phải sản xuất liên tục và duy trì sự tương tác online. Một bản hit trên TikTok chưa chắc đã giúp nhóm có được lượng fan bền vững nếu không tạo được cộng đồng riêng.

Vì thế, ngoài việc tập luyện, nhóm nhạc cần một đội ngũ quản lý chuyên nghiệp biết cách khai thác nền tảng số và xây dựng câu chuyện xoay quanh từng thành viên và tập thể. Khán giả hiện nay quen với việc “theo dõi” nghệ sĩ qua mạng xã hội từng ngày, vì vậy mỗi buổi tập, mỗi chuyến lưu diễn đều cần được biến thành nội dung hấp dẫn, là một phần trong chiến lược phát triển lâu dài.

Thị trường âm nhạc Việt Nam hiện đang thiếu vắng nhóm nhạc chuyên nghiệp, nhưng không có nghĩa là “mảnh đất trống” dễ dàng chiếm lĩnh. Cạnh tranh đến từ nghệ sĩ solo, nhạc ngoại và áp lực duy trì lượng người theo dõi ngày càng lớn.

Theo giới chuyên môn, để một nhóm nhạc tồn tại lâu dài tại Việt Nam, cần có ít nhất ba yếu tố: Đào tạo chuyên nghiệp, chiến lược nội dung kết hợp nền tảng số, và sự nhất quán về hình ảnh. Nếu VSTAR thành công, họ không chỉ mở ra cơ hội cho những dự án tương tự mà còn góp phần làm phong phú đời sống âm nhạc trong nước, đồng thời khôi phục niềm tin của khán giả vào mô hình nhóm nhạc chuyên nghiệp.