Hai tác phẩm biểu tượng của Đặng Thị Khuê trở về Việt Nam sau nhiều thập kỷ

VHO - A&V Foundation vừa tổ chức buổi trò chuyện nghệ thuật với chủ đề “Đặng Thị Khuê và các tác phẩm trong Sưu tập A&V” tại không gian A&V Art Collection, 59 Xuân Diệu, Tây Hồ (Hà Nội).

Sự kiện có sự góp mặt của họa sĩ Đặng Thị Khuê, họa sĩ – nhà nghiên cứu mỹ thuật Phan Cẩm Thượng, họa sĩ Lê Huy Tiếp, ông Võ Điện Biên – con trai Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đại diện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và hơn 30 nhà sưu tập, giám tuyển trẻ và công chúng yêu hội họa.

Hoạt động được tổ chức nhân dịp A&V Foundation đưa thành công hai tác phẩm quan trọng của họa sĩ trở về Việt Nam: “Đón thương binh về làng” (1976) và “Niềm tin” (còn được gọi là “Tướng Giáp nói chuyện với binh sĩ”). Đây là những sáng tác tiêu biểu phản ánh tư tưởng và bút pháp hội họa của Đặng Thị Khuê trong giai đoạn đầu sáng tác.

Buổi trao đổi mở ra những góc nhìn đa chiều về hành trình nghệ thuật và di sản của họa sĩ Đặng Thị Khuê.

Hai tác phẩm ra đời từ ký ức cá nhân sâu đậm khi chiến tranh thấm vào đời sống và tâm tưởng của họa sĩ từ thuở ấu thơ: cảnh tản cư, những năm học trong chiến sự và những chuyến đi dài khắp đất nước.

Bức “Đón thương binh về làng” được họa sĩ thực hiện trong nỗi đau và âu lo thực tế khi hay tin em trai bị thương ở chiến trường. Sau một vụ hỏa hoạn khiến toàn bộ đồ đạc và kỷ vật mất sạch, trong cơn tuyệt vọng, bà đã vẽ nên hình ảnh người lính trở về như một lời cầu nguyện cứu rỗi.

"Đón thương binh về làng" được hoạ bắt đầu vẽ từ 1974 nhưng hoàn thành 1976, với chất liệu sơn dầu trên toan.

Từ trải nghiệm cá nhân, tác phẩm mở rộng thành tiếng nói chung về nỗi đau, mất mát và lòng quả cảm của con người trong thời loạn. 

Để thể hiện tầm vóc nội dung, họa sĩ tìm về những định ước thẩm mỹ truyền thống từ tranh dân gian, tranh thờ, chạm khắc kiến trúc… qua đó tạo nên một diện mạo mới, kết hợp tinh thần tạo hình dân gian và trào lưu đương đại.

Tác phẩm “Niềm tin” gây ấn tượng bởi ngôn ngữ tạo hình độc đáo: hệ thống hình khối khỏe khoắn, sắc độ tinh tế, bảng màu đơn sắc với gam xanh chủ đạo.

Các nhân vật trong tranh được thể hiện gần như tương đồng, không phân biệt vị tướng và người lính; sự khác biệt chỉ có thể nhận ra qua quan sát tinh tế ở chiếc mũ. Đây là lựa chọn nghệ thuật nhằm nhấn mạnh tinh thần đồng cam cộng khổ – nền tảng của “niềm tin”.

Với bề rộng gần 2 mét – kích thước vượt trội so với các sáng tác của họa sĩ thời kỳ đó – tác phẩm cho thấy tham vọng biểu đạt và tầm vóc nội dung mà Đặng Thị Khuê hướng đến. 

Đặc biệt, "Niềm tin", được hoạ sĩ vẽ bằng ngón tay của mình, hoàn toàn không dùng chổi lông hay bút vẽ.

Trong không khí thân mật và cởi mở, buổi trò chuyện xoay quanh bốn nội dung chính:  Hành trình sáng tác của họa sĩ qua nhiều giai đoạn.

Bối cảnh ra đời, phương pháp tạo hình và cảm hứng chủ đạo của hai tác phẩm.

“Cuộc sống” của tác phẩm trong nhiều thập kỷ trước khi trở về Việt Nam.

Vai trò của lưu giữ và bảo tồn tác phẩm nghệ thuật trong bối cảnh đương đại.

Họa sĩ Đặng Thị Khuê, nguyên là Đại biểu Quốc hội Khóa VII, tốt nghiệp Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội năm 1976. Ngay từ những năm đầu sự nghiệp, bà đã có nhiều tác phẩm sơn dầu về đề tài chống Mỹ và sáng tác tranh cổ động.

Những thực nghiệm tạo hình của bà được triển khai từ rất sớm, thể hiện nỗ lực tìm về phẩm chất đặc trưng của thẩm mỹ bản địa Việt Nam. Trong quá trình hoạt động nghệ thuật, bà từng công bố triển lãm sắp đặt đầu tiên tại Mỹ năm 1998, tổ chức triển lãm tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam năm 2003, cùng năm đó giới thiệu tác phẩm tại Thụy Điển, và tiếp tục trưng bày tại Italy vào năm 2012.

Chia sẻ tại sự kiện, họa sĩ bày tỏ nhiều cảm xúc: “Chưa bao giờ tôi nói về tranh của tôi trước mọi người. Đây là lần đầu tiên”.

Bà cũng trải lòng rằng mình chưa từng nghĩ tới việc “đứa con tinh thần” có thể được trở về.

Từng có thời gian bị cuốn hút bởi nghệ thuật sắp đặt, nữ hoạ sĩ cho biết hiện đã “quay trở lại cầm cọ”. Theo bà, thế giới hôm nay đã vượt qua thời của những trường phái, xu hướng, và đôi khi “con người không hiểu nhất là chính mình.”

Ông Hàn Ngọc Vũ, người đưa tác phẩm trở về Việt Nam, chia sẻ: “Để đưa tranh về, tôi đã trải qua một hành trình dài. Các nhà sưu tập không dễ dàng chuyển nhượng. Phải trở thành bạn của họ, phải có người “vun vào”.

Nhờ sự kết nối của những người bạn, họ mới đồng ý chuyển nhượng. Quá trình từ làm quen, thuyết phục đến khi được đồng ý là một chặng đường dài”.

A&V Foundation (Art and Venture Foundation) được thành lập với mong muốn đóng góp vào hai lĩnh vực liên quan tới sáng tạo là nghệ thuật và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Những người sáng lập quỹ đã có hơn ba thập niên làm việc trong lĩnh vực tài chính, đầu tư, cũng là những người đã sáng lập VSVA (Vietnam Sillicon Valey Accelerator), đầu tư và ươm tạo hơn 200 startup cả trong và ngoài nước, đồng thời là những người gắn bó sâu sắc với đời sống văn hóa Việt thông qua nghiên cứu và sưu tập nghệ thuật nước nhà.

Những kỷ niệm không quên về danh họa Nguyễn Sáng

VHO- Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam lặng người hồi lâu khi nhớ về những kỷ niệm với danh họa Nguyễn Sáng trong chương trình art talk nhân 100 năm ngày sinh của ông (1.8.1923 - 1.8.2023). Art talk do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phối hợp với Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức cuối tuần qua tại Hà Nội.

A&V Foundation mong muốn kết nối những người cùng chí hướng để cùng nhau xây dựng một nguồn lực phong phú hơn, từ đó lan tỏa nhiều giá trị thiết thực cho cộng đồng.

Thông qua các hoạt động nghiên cứu, sưu tập, triển lãm, xuất bản, tài trợ và ươm tạo, A&V hướng đến việc khơi dậy niềm tự hào dân tộc, giúp công chúng nhận diện và trân trọng bản sắc Việt Nam qua việc chiêm ngưỡng và tìm hiểu các tác phẩm nghệ thuật cùng những câu chuyện lịch sử, văn hóa đằng sau mỗi tác phẩm.