Mikhail Osin: Việt Nam chạm đến trái tim chúng tôi

- Sau một tuần "Intervision 2025" kết thúc và chia tay đoàn Việt Nam, anh đã trở lại với cuộc sống thường nhật chưa? Có điều gì xáo trộn không?

Một sự kiện có quy mô và giàu cảm xúc tới mức để lại cảm giác rằng sau đó, cuộc sống không thể trở lại như trước nữa.

Và tôi không chỉ nói về Đức Phúc, người giành ngôi quán quân Intervision 2025, mà cả về từng con người một đã góp phần tạo nên chiến thắng rực rỡ này.

Có người dành cho hành hành trình ấy 12 ngày, có người hơn 2 tháng, mọi trí lực, sức lực đều dồn hết vào Intervision 2025 để đem đến kết quả tuyệt hảo nhất có thể.

Trong đó có tôi, tôi làm phiên dịch trong các cuộc họp của nhà sản xuất trước cuộc khi, và khi đoàn Việt Nam sang, tôi đồng hành trong suốt hành trình.

Chúng tôi ở chung khách sạn, ăn chung nhà hàng, và hằng ngày cùng nhau tham gia các chương trình văn hóa do ban tổ chức sắp xếp, cùng nhau tập luyện, hợp luyện, tổng duyệt, ghi hình… Chúng tôi gần như đã trở thành một khối thống nhất.

Mỗi ngày trôi qua đều chứa đầy vô khối sự kiện thú vị và ly kỳ, đến nỗi khiến tôi mất vài giờ đồng hồ không thể chợp mắt. Bởi vì bạn cứ nằm trong phòng và nghĩ: “Ôi! Hôm nay đúng là một ngày thật đặc biệt!”.

Tất nhiên, cũng có những tình huống khó khăn, nhưng rốt cuộc chỉ khiến chúng tôi trở nên gắn bó hơn, và tôi cũng học hỏi được nhiều kinh nghiệm quý báu.

Trong khoảng thời gian ấy, tôi bắt đầu xem mỗi thành viên trong đoàn không chỉ là người thân thiết, mà còn như thành viên trong gia đình. Ngày chia tay đoàn ra sân bay, thú thực, tôi đã khóc, những giọt nước mắt hiếm hoi của chàng trai trưởng thành.

Đến bây giờ, tôi vẫn giữ liên lạc với các thành viên trong đoàn, và những “kinh nghiệm” tôi có được từ hành trình Intervision đã trở thành vô số kỷ niệm mà mỗi khi nhớ đến tôi lại nở nụ cười.

Chính bằng cách như vậy, 12 ngày ấy, điều mà giờ đây tôi cảm nhận như một giấc mơ, đã trở thành một chương mới trong cuộc đời tôi, một chương mà sau đó cuộc sống của tôi không thể nào trở lại như xưa được nữa.

Không chỉ bởi tôi trưởng thành hơn về chuyên môn, mà còn vì tôi đã có được thật nhiều những người bạn mới và những cảm xúc mới. Và những cảm xúc đã trải qua, như bất cứ ai, luôn lưu lại một dấu ấn khó phai mờ trong trái tim chúng ta.

Ồ, tất nhiên rồi, còn một chi tiết nhỏ nữa: sau phần phiên dịch của tôi trong đêm chung kết, tôi đã nhận được sự ủng hộ của rất nhiều người - họ đã gửi cho tôi vô số những bình luận tốt đẹp trên mạng xã hội và trên truyền hình. Có thể nói, tôi đã được cả thế giới nhìn thấy trong vài giây ngắn ngủi đầy màu nhiệm.

Cảm giác về phép màu ấy không cho phép tôi quay trở lại với cuộc sống thường nhật, mà ngược lại, còn thôi thúc tôi tiến lên phía trước với một lòng nhiệt huyết còn lớn hơn nữa trong học tập, công việc và việc học tiếng Việt.

- Khi nhận được lời mời làm phiên dịch cho đoàn Việt Nam tại "Intervision 2025", anh có nghĩ sẽ trải qua hành trình tuyệt diệu đến như vậy không?

Ngay từ đầu tôi không định tham gia Intervision 2025. Mọi thứ đến thật tình cờ, hay như trong tiếng Việt có một từ rất hay là “có duyên”. Trong trường hợp này, tôi thực sự tin hành trình tuyệt diệu ấy đến với tôi như một sự “có duyên”.

Ban đầu, mấy người bạn của tôi chỉ nhờ tôi làm phiên dịch tạm thời cho cuộc họp của các nhà sản xuất. Tôi tham gia và quả thực vô cùng khó khăn với khối lượng lớn từ vựng chuyên ngành, may mà tôi vẫn xoay sở được.

Sau đó, những người tham gia cuộc họp liên lạc với tôi và đề nghị: “Này, chúng tôi đang thiếu phiên dịch viên đồng hành cùng đoàn Việt Nam. Dựa trên công việc anh đã làm, dựa trên hồ sơ của anh, chúng tôi muốn đề nghị anh đảm nhận vị trí này”. Vậy là tôi trở thành người đồng hành cùng đoàn Việt Nam.

Khi nhận lời đề nghị, tôi đồng ý lập tức không do dự. Chỉ sau đó, trong suốt vài tháng, tôi mới suy nghĩ mông lung: rồi sẽ ra sao? Những con người sắp tới đây là ai? Tính cách họ như thế nào? Liệu tôi có thể hợp tác ăn ý với họ không? Liệu tôi có thể hoàn thành nhiệm vụ không?

Đó không chỉ là công việc đơn thuần, mà là một trách nhiệm lớn lao: giúp mọi người cảm thấy như đang ở nhà giữa một đất nước xa lạ.

Nếu ở vị trí khác, có lẽ nhiều người sẽ thản nhiên chờ đợi, nhưng tôi thì khác, tôi không ngừng suy nghĩ, tưởng tượng mọi tình huống có thể xảy ra, để chuẩn bị sẵn sàng cho bất kỳ thử thách nào.

Vì thế, trong lòng tôi lúc bấy giờ là một sự hỗn độn của hạnh phúc, hồi hộp và cả bồi hồi trước ý nghĩ rằng tôi sắp trở thành một phần của hành trình lịch sử.

Vâng, tất nhiên lúc đó tôi không hề biết Việt Nam sẽ đăng quang Intervision 2025 đâu, nhưng việc đoàn có mặt tại đây đã là một chiến thắng.

Điều đó đồng nghĩa rằng ngay từ đầu, tôi phải chuẩn bị tâm thế đón tiếp những người chiến thắng – một trách nhiệm nặng nề nhưng cũng đầy tự hào, mà tôi chỉ mong mình đã hoàn thành trọn vẹn.

- Gần nửa tháng gắn bó cùng đoàn Việt Nam, điều gì khiến anh ấn tượng nhất?

Để trả lời câu hỏi này, tôi muốn mượn lời ca khúc “Đừng coi thường những phút giây” của Tariverdiev.

Bài hát nói rằng, mỗi khoảnh khắc đều mang một lý do riêng, một âm vang riêng, một dấu ấn riêng; và chính từ những mảnh ghép tưởng như nhỏ bé ấy, cả một cơn mưa được dệt nên, để rồi dòng nước từ trời cao cứ thế tuôn chảy, hiền hòa và tất yếu.

Tôi đã nghe ca khúc ấy ngay trước khi bắt đầu công việc, và nhận ra nó phản chiếu trọn vẹn tâm trạng của mình.

Quả thật, đã có biết bao khoảnh khắc kỳ diệu: những lần cùng nhau thưởng thức kem ở GUM, những chuyến dạo chợ Nga rộn ràng, hay buổi tối bước vào Nhà hát Bolshoi - nơi mà ngay cả tôi, một người sống ở đây, cũng chưa từng một lần đặt chân tới.

Điều đọng lại sâu nhất trong tôi, sau tất cả, chính là sự gắn kết đặc biệt của đoàn Việt Nam. Mỗi lần được trò chuyện, được đồng hành cùng họ, tôi lại ngạc nhiên trước tinh thần vừa nghiêm túc vừa ấm áp mà cả tập thể mang theo.

Mỗi thành viên đều có cá tính riêng, vẫn giữ cho mình những sở thích rất riêng: người háo hức khám phá Điện Kremlin, người say mê các bảo tàng nghệ thuật, lại có người chỉ muốn dạo chơi trong công viên xanh mát. Nhưng tựu trung, ai cũng hướng đến mục tiêu chung là chiến thắng.

Những khác biệt không hề chia tách họ, trái lại, tất cả đều thống nhất trong ý thức rằng mình đang gánh trên vai sứ mệnh mà đất nước giao phó. Chính sự hòa quyện giữa cá tính riêng và trách nhiệm chung ấy đã tạo nên một hình ảnh vô cùng đẹp đẽ và nổi bật.

Dẫu vậy, có những khoảnh khắc đặc biệt vẫn khiến tôi xúc động mỗi khi nhớ lại. Hầu như ngày nào tôi cũng cảm nhận rõ tình cảm nồng hậu từ cộng đồng người Việt tại Nga.

Họ là những con người chưa từng quen biết, chẳng có ràng buộc nào với đoàn, nhưng vẫn tìm đến để sẻ chia, mang theo những món ăn, thức uống quê nhà như gửi gắm một tấm lòng.

Có lần, tất cả chúng tôi cùng họ quây quần trong một nhà hàng Việt, giữa đất khách mà thấy lòng ấm áp như trở về quê hương.

Thậm chí, sau chiến thắng của Đức Phúc, có người còn đồng hành cùng đoàn suốt nhiều ngày chỉ để giúp đỡ, chỉ vì một lý do giản dị: “Vì họ là đồng hương của chúng ta mà.”

Câu nói ấy, nghe qua thật mộc mạc, nhưng đủ sức chạm đến trái tim. Tôi chưa bao giờ hình dung được rằng một sự gắn kết mạnh mẽ đến vậy lại có thể hiện hữu nơi đất khách, dù bản thân đã từng trải qua một năm sống xa quê hương.

- Cảm nhận của anh về tiết mục “Phù Đổng Thiên Vương”?

Đối với tôi, với tư cách là người đồng hành cùng đoàn đại biểu Việt Nam trong suốt chặng đường ở Nga, thật khó để tìm ra từ ngữ nào khác ngoài hai chữ “tuyệt vời”.

Tôi đã tận mắt chứng kiến biết bao công sức, tâm huyết và năng lượng mà mọi người đã dồn vào phần trình diễn.

Không thể không nhắc đến nhóm vũ công – những người đã tập luyện bền bỉ hằng ngày và nhanh chóng trở thành “huyền thoại” trong mắt các đoàn khác; ai cũng muốn được chụp hình cùng họ.

Và dĩ nhiên, trung tâm là ca sĩ Đức Phúc, với giọng hát đầy cuốn hút, khiến mỗi buổi tổng duyệt đều thu hút toàn bộ khán đài.

Khoảnh khắc nhận về hàng loạt lời khen ngợi, những tràng vỗ tay nồng nhiệt và cả vô số lời chúc mừng sau chiến thắng, với tôi, đó là minh chứng rực rỡ nhất cho sự thành công của tiết mục.

Về nội dung, tôi vinh dự là người chuyển ngữ lời bài hát sang tiếng Nga. Tôi đã cố gắng truyền tải bằng cách thi vị nhất những hình tượng và tinh hoa văn hóa Việt Nam – từ truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên đến Thánh Gióng, qua những giai điệu và vần điệu đặc sắc.

Đây là phần thử thách lớn bởi có những câu hát gần như không thể dịch trọn vẹn, nhưng tôi tin mình đã chạm được vào cảm xúc khán giả. Mỗi lần nghe lại bài hát, tôi vẫn còn nổi da gà – một cảm giác hiếm hoi và vô cùng đặc biệt.

Điều làm tôi xúc động hơn cả là sự tương đồng văn hóa giữa hai dân tộc. Bởi ở Nga cũng có những sử thi về các anh hùng Bogatyr – những chàng trai mang sức mạnh phi thường từ thuở nhỏ, trưởng thành để bảo vệ đất nước.

Chính sự gặp gỡ trong tinh thần sử thi ấy đã khiến tiết mục của Việt Nam được khán giả Nga đồng cảm và yêu mến hơn. Suy cho cùng, Nga và Việt Nam từ lâu đã là hai dân tộc anh em, và âm nhạc lần này chỉ càng gắn kết thêm sợi dây ấy.

- Vậy những người bạn Nga của anh đánh giá ra sao về màn trình diễn của đoàn Việt Nam?

Trong câu trả lời trước, tôi đã phần nào đề cập đến ý kiến của khán giả Nga về màn trình diễn của nghệ sĩ Việt Nam, nhưng tôi muốn bổ sung thêm những điều tôi nghe được từ thành viên ban tổ chức và tình nguyện viên khác của Intervision 2025: là ai nấy đều nói rằng tiết mục của Việt Nam là một trong những tiết mục phức tạp và được chuẩn bị kỹ lưỡng nhất.

Có thể thấy rằng rất nhiều công sức, cảm xúc, và đương nhiên, cả tài chính nữa, đã được đổ vào đó. Và khi mọi người thấy một tiết mục được thực hiện bằng tất cả tình yêu và sự tỉ mỉ, họ đánh giá nó một cách xứng đáng, rất cao.

Tiết mục thực sự nổi bật nhờ độ phức tạp về kỹ thuật và sự rực rỡ về mặt hình ảnh. Tôi đặc biệt thích cách mà họ xử lý vấn đề giới hạn số người biểu diễn một cách tài tình: vào một thời điểm, một video với rất nhiều vũ công xuất hiện trên màn hình, lặp lại động tác của bốn vũ công và nghệ sĩ trên sân khấu.

Mọi thứ được giữ trong một bảng màu thống nhất và trông như thể có tới một trăm người trên sân khấu chứ không phải chỉ năm. Vào khoảnh khắc đó, mọi người xung quanh tại buổi tổng duyệt cuối cùng đã không khỏi reo hò vì ngạc nhiên.

Và dĩ nhiên, chúng ta không thể không nhắc tới chất giọng của nghệ sĩ và sự phối hợp nhịp nhàng của toàn bộ tập thể. Tất cả những điều đó cộng lại, theo tôi nghĩ, đã mang về một chiến thắng xứng đáng, và tôi vô cùng hạnh phúc vì điều đó.

- Sau một hành trình đáng nhớ như vậy cùng đoàn Việt Nam, anh đã có thêm những phác họa nào cho tương lai chưa? Chẳng hạn trở lại Việt Nam?

“Sông có khúc, người có lúc” – đó là câu tục ngữ Việt Nam mà tôi vô cùng yêu thích. Nếu dựa vào ý nghĩa ấy để trả lời, thì thành thật mà nói, tôi chưa thể biết chắc mình sẽ làm công việc gì trong tương lai.

Tôi mới chỉ là sinh viên năm ba, còn gần hai năm học nữa ở phía trước. Nhưng có một điều tôi chắc chắn: tôi muốn gắn cuộc đời mình với Việt Nam và với tiếng Việt.

Câu chuyện về việc tôi bắt đầu học tiếng Việt hẳn xứng đáng được kể riêng, nhưng có một sự thật rõ ràng – tôi đã đem lòng yêu mến văn hóa, tâm lý, và cả ngôn ngữ Việt Nam. Tôi thậm chí thường đùa với bạn bè rằng mình đã trở thành một “Việt kiều đặc biệt”.

Trong hai năm tới, tôi đặt mục tiêu tiếp tục rèn luyện ngôn ngữ, đồng thời giúp đỡ những người bạn Việt Nam khi họ sang Nga. Nếu có cơ hội, tôi sẽ tham gia nhiều hơn vào công việc phiên dịch. Và ngay sau khi tốt nghiệp, tôi muốn bắt đầu sự nghiệp tại Việt Nam.

Hiện tại, vé máy bay quá đắt khiến tôi chưa thể trở lại sớm, nhưng tôi tin chắc chắn rằng vào một thời điểm nào đó, số phận sẽ đưa tôi về Việt Nam – giống như cách mà “Intervision” đã đưa tôi đến với trải nghiệm kỳ diệu này.

Người Nga chúng tôi có một câu tục ngữ: “Biết tiếng, đi khắp thế gian.” Tôi hy vọng, trong trường hợp này, chính tiếng Việt sẽ là “chiếc chìa khóa” đưa tôi đến gần hơn với Việt Nam.

Điều quan trọng nhất tôi rút ra từ hành trình cùng “Intervision” là sức mạnh kết nối mà ngôn ngữ mang lại. Tôi say mê tìm hiểu văn hóa Việt Nam, và càng hạnh phúc hơn khi có thể kể về nước Nga của mình cho những người bạn Việt.

Có lẽ, đó chính là ý nghĩa đẹp đẽ nhất của thứ mà người ta gọi là ngoại giao nhân dân.

Thép đã tôi thế đấy

Mikhail Osin hiện là sinh viên năm thứ ba tại Viện nghiên cứu Á - Phi, Đại học Quốc gia Moskva (Đại học Lomonosov). Mikhail từng có một năm thực tập tại Việt Nam, đủ để anh giao tiếp tốt hơn (từ trình độ A2 lên C1) và chọn cho mình một cái tên tiếng Việt: Minh.

Minh trẻ trung, sôi nổi, hoạt bát và nhiệt tình bằng hết mọi cách để hỗ trợ các thành viên đoàn Việt Nam. Nụ cười luôn thường trực trên môi chàng trai trẻ này, dù khối lượng công việc khổng lồ phải đảm trách. Suốt 12 ngày hỗ trợ đoàn, anh phải bắt đầu công việc lúc 5h sáng và kết thúc lúc nửa đêm.

Người viết cũng có riêng cho mình một kỷ niệm khó quên với Minh. Trong khoảng thời gian hiếm hoi được nghỉ ngơi, đoàn Việt Nam nhờ anh giới thiệu một điểm tham quan mang đậm màu sắc văn hóa bản địa, nơi có thể tìm mua vài món quà lưu niệm. Minh đưa đoàn tới khu chợ trời Izmailovsky ở ngoại ô Moskva – nơi vào mỗi Chủ nhật, người dân đem đồ cũ trong nhà ra bày bán, trao đổi.

Tại đây, rất nhiều sách báo cũ được bày bán. Người viết nhờ Minh hỏi mua bản tiếng Nga của “Thép đã tôi thế đấy”, cuốn sách gối đầu giường của biết bao thế hệ thanh niên Việt Nam. Tiếc rằng tìm khắp chợ đều không thấy. “Cả chợ đều biết anh đang tìm cuốn “Thép đã tôi thế đấy” rồi đấy”, Minh nửa đùa, nửa thật.

Thời gian tham quan chỉ gói gọn trong một giờ đồng hồ, đoàn lại phải vội vã trở về chuẩn bị cho buổi diễn tập tối hôm đó. Người viết đành xem như lỡ hẹn với cuốn sách yêu thích.

Thế nhưng, đến ngày chia tay đoàn, Minh bất ngờ xuất hiện trước mặt người viết. Vẫn vẻ lí lắc quen thuộc, Minh chìa ra cuốn “Thép đã tôi thế đấy” bản tiếng Nga. Sách xuất bản vào năm 1977, thiết kế bắt mắt, chất lượng giấy cao, in ấn sắc nét và được bảo quản tốt đến mức khó có thể tin đã ra đời ngót nghét nửa thế kỷ.

Hóa ra hôm ở chợ Izmailovsky, trước giờ lên xe đã có người đến tìm Minh và nói: “Cậu là người đi theo đoàn Việt Nam? Tôi nghe nói cậu cần tìm cuốn “Thép đã tôi thế đấy” đúng không? Tôi biết chỗ có đấy!”. Và rồi anh ta dẫn Minh đến một tiệm sách nhỏ nằm khuất sâu trong chợ. Minh tự mua và tặng người viết.

Như Minh chia sẻ, hành trình 12 ngày gắn bó với đoàn Việt Nam đẹp như một giấc mơ. Ở khía cạnh khác, với quy mô, khối lượng và cường độ công việc trong thời gian ấy, Intervision 2025 cũng là quãng thời gian “thép đã tôi thế đấy” để Minh trưởng thành vượt bậc trong cuộc sống lẫn công việc.