Lo ngại ô nhiễm môi trường, người dân không chấp nhận xả thải ra vịnh Việt Thanh

VHO- Trong lá đơn phản đối việc xả thải ra của Nhà máy Bột – Giấy VNT 19 (Nhà máy), người dân làng chài thôn Lệ Thủy, xã Bình Trị , huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi thiết tha đề nghị các cấp chính quyền hãy bảo vệ môi trường. Bản thân họ, dù phải đánh đổi tính mạng cũng không chấp nhận xả thải ra vịnh Việt Thanh.

Vùng biển thơ mộng ở làng chài Lệ Thủy

Đau đáu nỗi lo sinh kế
Khi Văn hóa tìm về vùng biển bãi ngang ở thôn Lệ Thủy giữa trưa nắng gay gắt của mùa hè, trước mắt hiện ra là bãi biển xanh tuyệt đẹp, nơi mưu sinh bao đời nay của hàng trăm ngư dân. Chỉ tay về phía vịnh Việt Thanh, chị Nguyễn Thị Nhạn (50 tuổi) cho biết, gia đình chị đã gần 30 năm gắn bó với nghề biển, chỉ trông chờ vào con cá, con tôm, mực… vùng biển này để nuôi sống cả nhà. “Nước Nhà máy giấy thải ra là sợ độc hại, nên tôi không đồng ý xả thải ra đây, bà con sống nhờ con cá, con tôm ở vùng biển này mà nếu nguồn nước ô nhiễm thì lo ngại cá chết…”, bà Nhạn lo lắng nói.

Bà Nhạn chỉ tay về vị trí xả thải ở vịnh Việt Thanh của Nhà máy Bột - Giấy VNT19

Đang ngồi sửa lại chiếc thúng máy để chuẩn bị cho chuyến đánh bắt vào buổi chiều, ngư dân Đỗ Tấn Sang cho hay, gia đình ông đã 50 năm làm nghề chài lưới, nhờ có nguồn lợi thủy sản ven bờ mà nuôi 3 đứa con. Đặc biệt, mùa này ở đây bà con làm nghề mực đuổi nên cũng có thu nhập khá, chính vì vậy, việc xả thải ra vịnh Việt Thanh không nhận được sự ủng hộ của ngư dân thôn Lệ Thủy. “Bà con chúng tôi rất lo lắng khi nước xả thải của Nhà máy ra ngay vùng biển liên quan đến nơi mưu sinh của người dân làng chài chúng tôi”, ông Sang bày tỏ.

Bà Năm giải bày đơn yêu cầu 

Cầm lá đơn yêu cầu của người dân thôn Lệ Thủy đã gởi đến các cơ quan có thẩm quyền của địa phương, bà Nguyễn Thị Năm giải bày, xưa nay người dân ở thôn Lệ Thủy sống bằng nghề đánh bắt hải sản gần bờ. Vì sống thuộc vùng bãi ngang, đời sống còn gặp nhiều khó khăn về phương tiện làm nghề và điều kiện không có, nên nhân dân phải làm gần bờ để tìm kế mưu sinh. “Nhà máy Bột – Giấy VNT 19 xây dựng trên địa bàn xã Bình Phước mà dự kiến đường ống nước thải xuống vịnh Việt Thanh là không phù hợp. Đây là vịnh nhỏ, bờ biển hẹp, không có lưu lượng sông ngòi. Bờ biển hẹp, nước trong xanh chỉ phù hợp cho làm du lịch, không phù hợp cho nước thải công nghiệp. Người dân mong muốn các cấp, ngành xem xét bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai được khỏe mạnh, người dân bớt lo lắng về môi trường”, bà Năm chia sẻ .

Vị trí xả thải của Nhà máy liên quan đến nơi mưu sinh của hàng trăm ngư dân

Liên quan đến đơn yêu cầu của người dân, ông Bùi Trạng – Chủ tịch UBND xã Bình Trị xác nhận có nhận đơn yêu cầu và nắm bắt thông tin phản ứng của người dân thôn Lệ Thủy về vị trí xả thải của Nhà máy Bột – Giấy VNT 19. Trong sáng 11.7.2022, địa phương đã họp bàn để có giải pháp kịp thời và hướng dẫn cụ thể cho người dân, không để xảy ra điểm nóng. Việc người dân ý kiến là có cơ sở, vì đây là nơi mưu sinh liên quan đến đời sống kinh tế của trên 480 ngư dân ở thôn Lệ Thủy. “Các nhà khoa học, nghiên cứu về trực tiếp gặp và trao đổi với người dân địa phương vấn đề môi trường. Phía nhà máy có trách nhiệm với địa phương và kí cam kết với bà con về đảm bảo không ô nhiễm môi trường khi xả thải”, ông Trạng đề xuất.
Khó kiểm soát khi xả thải
Trước đó, vào tháng 6.2022, UBND huyện Bình Sơn đã tổ chức hội nghị tham vấn cộng đồng liên quan đến hoạt động xả nước thải ra vùng biển vịnh Việt Thanh. Nhưng chỉ sau 30 phút tham vấn ý kiến, người dân đã đồng loạt bỏ về vì họ không đồng tình.

Người dân bỏ về tại buổi tham vấn cộng đồng

Ông Ngô Văn Dụng - Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Sơn cho biết, huyện cầu thị lắng nghe tất cả ý kiến của người dân liên quan đến dự án xây dựng Nhà máy Bột- Giấy VNT-19 tại buổi tham vấn, nhưng rất tiếc người dân đã bỏ về rất nhiều. Điểm xả thải của nhà máy ra vịnh Việt Thanh chỉ cách điểm xả thải của Nhà máy lọc dầu Dung Quất 1km. Nếu xảy ra sự cố về môi trường, thì lập tức Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ có văn bản kiến nghị. “Công nghệ sản xuất của nhà máy phải đạt chất lượng tiên tiến của Châu Âu. Nếu không thì dứt khoát chủ đầu tư cũng tự giết mình, bởi khi nhà máy xảy ra sự cố, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, mọi hoạt động của nhà máy sẽ phải tạm dừng...”, ông Dụng nhấn mạnh.

Ông Dụng phát biểu tại buổi tham vấn cộng đồng liên quan đến hoạt động xả thải của Nhà máy

Theo PGS.TS Võ Văn Minh - Chủ tịch Hội đồng trường Đại học sư phạm Đà Nẵng, Chuyên gia về môi trường, Vịnh Việt Thanh là khu vực có độ “nhạy” về sinh thái, có quan hệ mật thiết với nguồn lợi hải sản ven bờ và sinh kế của ngư dân; có cảnh quan đẹp, nằm trong vùng biển ven bờ của đô thị Vạn Tường… nên rất cần quan tâm đến chất lượng môi trường. Do vậy, trước hết, cần yêu cầu Nhà máy thực hiện tham vấn cộng đồng dân cư thật kĩ và thiện chí. Tập trung thuyết phục các bên liên quan bằng giải pháp công nghệ cũng như giải pháp cùng tham gia giám sát chất lượng xả thải, sau khi tạo được sự đồng thuận mới tiến hành các bước tiếp theo. 
Nước thải từ Nhà máy Bột - Giấy dù đã được xử lí đạt QCVN, nhưng màu sắc và các thành phần “chất lạ” vẫn khó kiểm soát hoàn toàn trước khi xả thải vào môi trường tự nhiên. Khi vận hành thử nghiệm hoặc sản xuất ở giai đoạn đầu, nước thải ra môi trường với số lượng lớn (dù đạt mức cho phép), chắc chắn sẽ gây “sốc” cho hệ sinh thái tự nhiên và có thể sẽ phát sinh “sự cố” ngoài ý muốn. Ngoài nước thải, sản xuất Bột-Giấy vẫn khó kiểm soát triệt để khí thải và mùi. Nằm trên ngọn núi và đón gió từ nhiều phía, nên chắc chắn không tránh khỏi “mùi khó chịu” phát ra từ Nhà máy đến các cộng đồng cư dân trong khu vực. Vì chưa thích nghi với mùi “lạ”nên phản ứng xã hội là khó tránh khỏi ngay khi Nhà máy đi vào hoạt động. Nếu không may có hiện tượng sinh vật chết, san hô tẩy trắng… cùng với mùi, khói từ Nhà máy, sẽ tạo ra những làn sóng phản ứng dữ dội. 
“Tại thời điểm hiện nay để Nhà máy đi vào hoạt động an toàn, hiệu quả thì vấn đề môi trường cần đặt lên hàng đầu đối với Nhà máy VNT19 và phải đảm bảo tuân thủ Luật BVMT 2020. Bởi lẽ với Nhà máy Bột Giấy - loại hình sản xuất công nghiệp có nguy cơ ô nhiễm cao thuộc nhóm I - vấn đề môi trường quan trọng đầu tiên cần xem xét, đó chính là lựa chọn vị trí” PGS.TS Võ Văn Minh nêu ý kiến. 

Một phần bên trong Nhà máy Bột – Giấy VNT19

 “Công ty Cổ phần Bột - Giấy VNT19 được triển khai trên diện tích 117ha tại xã Bình Phước (Bình Sơn) với quy mô công suất 350.000 tấn/năm. Nhà máy được xử lý bằng hệ thống xử lý nước thải tập trung với công suất 50.000 m3/ngày đêm. Tổng vốn đầu tư dự án khoảng 10.000 tỷ đồng. Nhà máy được tỉnh Quảng Ngãi cấp giấy chứng nhận đầu tư năm 2011, khởi công xây dựng năm 2015. Theo dự kiến nhà máy sẽ vận hành vào cuối năm 2023”.

NHƯ ĐỒNG