Niềm vui và trăn trở trước thềm năm học mới

VHO- “Giáo dục và đào tạo là lĩnh vực đặc biệt quan trọng, yếu tố quyết định chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng một thế hệ người Việt Nam đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi trong sự nghiệp phát triển đất nước nhanh và bền vững… Quốc hội, Chính phủ luôn đặc biệt chú trọng, ban hành nhiều cơ chế, chính sách và dành nhiều nguồn lực đầu tư cho phát triển GD&ĐT”.

 Tất cả vì học sinh thân yêu

 Đó là khẳng định của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị tổng kết năm học 2022-2023 và triển khai nhiệm vụ năm học 2023-2024 vừa được tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Giáo dục Việt Nam tăng 5 bậc, xếp thứ 59 thế giới

Đánh giá kết quả GD&ĐT thời gian qua, Thủ tướng cho rằng, ngành Giáo dục đã nỗ lực lớn, quyết tâm cao, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ được giao và đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo Nghị quyết 29 của Trung ương được tích cực triển khai, bước đầu có hiệu quả…

Đối với năm học 2022-2023, theo Thủ tướng, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, ngành Giáo dục đã phát huy truyền thống tốt đẹp, nêu cao tinh thần đoàn kết, sáng tạo, nỗ lực khắc phục khó khăn, vướng mắc. Thể chế, cơ chế, chính sách phát triển GD&ĐT tiếp tục được hoàn thiện. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được quan tâm, đáp ứng ngày càng tốt hơn về số lượng và đáp ứng về chất lượng. Tổng số giáo viên mầm non, phổ thông năm học 2022-2023 là trên 1,23 triệu người, tăng gần 72 nghìn giáo viên so với năm học trước.

Phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra chuyển dần từ đánh giá kiến thức sang đánh giá năng lực, phẩm chất và đo lường sự tiến bộ của học sinh. Chất lượng giáo dục ở các cấp học từng bước được nâng cao. Năm học 2022-2023, tỷ lệ huy động trẻ mầm non đến trường tăng 4,6% so với năm học trước; tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo 5 tuổi đến trường và huy động học sinh cấp Tiểu học đúng độ tuổi đều duy trì ở mức 99,7%. Tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình tiểu học đạt mức cao 98,81%; có 63/63 tỉnh, thành phố duy trì và đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học, đạt tỷ lệ 100%.

Các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam tiếp tục được xếp hạng cao và tăng thứ bậc trên các bảng xếp hạng uy tín quốc tế. Học sinh Việt Nam đạt nhiều thành tích cao trong các kỳ thi quốc tế. Theo Bảng xếp hạng các quốc gia tốt nhất về giáo dục năm 2021 (công bố năm 2022), Việt Nam xếp thứ 59 thế giới, tăng 5 bậc so với năm trước.

Giáo dục ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện khó khăn được chú trọng. Hiện cả nước có 318 trường Phổ thông dân tộc nội trú thuộc 48 tỉnh, thành phố với quy mô gần 102 nghìn học sinh; trên 1,1 nghìn trường phổ thông dân tộc bán trú ở 29 tỉnh, thành phố với quy mô 250 nghìn học sinh.

Tất cả vì học sinh thân yêu!

Bên cạnh biểu dương những thành tựu quan trọng đạt được của ngành GD&ĐT trong năm học 2022-2023, Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra những mặt chưa làm được của ngành để khắc phục như: Xây dựng và triển khai chương trình phổ thông mới chưa đồng bộ với công tác chuẩn bị các điều kiện đảm bảo; ngành Giáo dục chậm ban hành SGK tiếng dân tộc; một số nơi chưa thực hiện kịp thời biên soạn tài liệu giáo dục địa phương; việc dạy các môn tích hợp còn bất hợp lý…

Việc quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục ở một số địa phương chưa phù hợp, còn tình trạng thiếu trường, thiếu lớp ở khu đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học chưa đáp ứng yêu cầu. Một số địa phương vẫn còn phòng học nhờ, phòng học tạm; thiếu các phòng chức năng, thiết bị dạy học tối thiểu. Vấn đề nhà vệ sinh trong các trường học vẫn còn bất cập.

Thủ tướng cũng cho hay vẫn còn tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ, bất cập giữa các cấp học trên các địa bàn. Nhiều địa phương chưa đảm bảo đủ định mức giáo viên theo quy định; đặc biệt là giáo viên mầm non và giáo viên để thực hiện Chương trình phổ thông mới. Chính sách, chế độ đãi ngộ còn bất cập, chưa hấp dẫn, khó thu hút, giữ chân đội ngũ giáo viên, nhất là nhân lực chất lượng cao ở các thành phố lớn hoặc các địa bàn khó khăn.

Nhận định những hạn chế của ngành giáo dục năm học qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính có một số chỉ đạo cụ thể: Trước hết, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, sửa đổi cơ chế, chính sách, hoàn thiện hành lang pháp lý thuận lợi để thực hiện đổi mới giáo dục, đào tạo. Cụ thể là cần ưu tiên xây dựng Luật Nhà giáo; quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050; rà soát kỹ, lựa chọn và sớm công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 để có định hướng cho hoạt động dạy, học và ôn thi, tạo sự yên tâm cho phụ huynh học sinh; cần đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp THPT theo hướng gọn nhẹ, giảm áp lực, tốn kém cho học sinh, gia đình và xã hội nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng. Đối với SGK thì cần phải đổi mới nhưng phải đảm bảo chuẩn mực và có tính ổn định phát triển, đảm bảo SGK kịp thời cho năm học 2023-2024.

Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cho các Bộ, ngành như Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ,… và các địa phương xây dựng, sửa đổi, bổ sung các chính sách, chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ giáo viên; có giải pháp tài chính hỗ trợ giáo viên vùng sâu, vùng xa, giáo viên mầm non; nâng cấp, bổ sung điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; rà soát, kiểm tra việc quy hoạch xây dựng, bảo đảm quỹ đất phù hợp để xây dựng trường, lớp học đáp ứng nhu cầu của người học, xu hướng đô thị hóa, tốc độ gia tăng và sự dịch chuyển dân số giữa các vùng, miền…

Trước thềm năm học mới 2023-2024, Thủ tướng mong muốn và tin tưởng toàn ngành GD&ĐT tiếp tục phát huy hơn nữa tinh thần “tất cả vì học sinh thân yêu”, luôn luôn trách nhiệm và nhiệt huyết với nghề, nỗ lực vượt khó, kiên định, kiên trì, kiên quyết, quyết liệt hành động, thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng được sự mong đợi của Đảng, Nhà nước và nhân dân, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển hùng cường, thịnh vượng của đất nước. 

HOÀNG HƯƠNG