Vẫn chưa tìm thấy người mất tích

VHO - Đến trưa qua 16.11, sau hai ngày nỗ lực tìm kiếm, lực lượng chức năng vẫn chưa tìm thấy tung tích các nạn nhân nghi bị vùi lấp sau vụ sạt lở núi kinh hoàng tại thôn Pứt, xã Hùng Sơn (TP Đà Nẵng).

 Trong khi đó, tình trạng sạt lở núi vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, nguy cơ sạt lở mở rộng, đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của lực lượng làm nhiệm vụ và người dân trong vùng. Trước đó, lực lượng chức năng đã di dời khẩn cấp 171 hộ/ 665 người dân đến nơi trú tránh tạm thời.

Huy động chó nghiệp vụ hỗ trợ tìm kiếm

Sáng ngày 16.11, công tác tìm kiếm các nạn nhân mất tích trong vụ sạt lở đất kinh hoàng tại xã Hùng Sơn đã được Quân khu 5 tiếp tục triển khai khẩn trương với sự chỉ đạo trực tiếp của đại tá Đỗ Xuân Hùng, Phó Tham mưu trưởng Quân khu 5.

Hàng trăm cán bộ, chiến sĩ từ các đơn vị thuộc Quân khu 5, cùng với sự hỗ trợ của lực lượng Công an, Dân quân tự vệ địa phương được huy động. Đặc biệt, các chó nghiệp vụ được huấn luyện đặc biệt cho công tác tìm kiếm cứu nạn cũng đã được tăng cường đến hiện trường để tìm kiếm các nạn nhân bị nghi vùi lấp dưới lớp đất đá, bùn nhão, nơi các phương tiện cơ giới khó tiếp cận.

Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) TP Đà Nẵng cho biết, hai ngày qua, hơn 150 cán bộ, chiến sĩ cùng lực lượng Khu vực phòng thủ Thạnh Mỹ, dân quân, biên phòng và phương tiện cơ giới đang khẩn trương triển khai nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn tại khu vực sạt lở núi ở thôn Pứt, Hùng Sơn. Ngày 16.11, các hoạt động tìm kiếm tiếp tục diễn ra trong tình hình thời tiết sương mù, mưa nặng hạt...

Sở Chỉ huy hiện trường đã được thiết lập ngay trong đêm 14.11 do thượng tá Trần Kim Tuấn, Phó chỉ huy trưởng Bộ CHQS TP Đà Nẵng trực tiếp chỉ huy, điều hành hoạt động tìm kiếm, cứu hộ. Hai ngày qua, lực lượng chức năng sử dụng flycam để khảo sát, khoanh vùng tìm kiếm từ trên cao, nhằm nâng cao hiệu quả và rút ngắn thời gian cứu hộ.

Tuy nhiên, quanh khu vực sạt lở, nhiều vết nứt lớn trên sườn núi tiếp tục xuất hiện, nguy cơ sạt trượt mới rất cao. Hiện trường tiếp tục phát sinh tiếng nổ, sạt trượt và bùn đất quá nhão, đất đá tại khu vực sạt lở tiếp tục dịch chuyển mạnh, gây mất an toàn khiến lực lượng cứu hộ khó khăn trong việc tiếp cận khu vực nghi có người bị vùi lấp.

Thượng tá Trần Kim Tuấn cho biết, phương án là cử bộ đội biên phòng kết hợp với bộ đội và dân quân triển khai cắm các vị trí nghi có người mất tích bị vùi lấp. Sở chỉ huy đã cử một tổ đi bộ từ phía hạ nguồn khe suối đi ngược lên hướng sạt lở để mở rộng phạm vi tìm kiếm người mất tích.

Bộ CHQS TP Đà Nẵng đã bố trí lực lượng, phương tiện cơ động, tổ chức trinh sát địa hình và lập các tổ bảo đảm an toàn. Công tác tổ chức tìm kiếm trên tinh thần thận trọng, tuân thủ nghiêm các quy định về an toàn, quyết tâm không để xảy ra thêm thiệt hại trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Trong đó ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm ba nạn nhân mất tích rồi sau đó mới tính đến phương án khắc phục sạt lở đường giao thông hiện nay.

Trước đó, khoảng 9h30 sáng 14.11, một vụ nổ lớn kèm theo sạt lở đất nghiêm trọng đã xảy ra tại thôn Pứt, xã Hùng Sơn. Một phần quả đồi lớn bất ngờ đổ sập, lượng đất đá tràn xuống như dòng chảy xiết, khiến khu vực phía dưới bị vùi lấp và chia cắt hoàn toàn.

Thống kê nhanh tại hiện trường ghi nhận ba người mất liên lạc, năm căn nhà duông (lán tạm) bị vùi lấp hoàn toàn, 200m tuyến đường liên xã từ Gari cũ đi Ch’ơm cũ bị đất đá chia cắt, khoảng 20 ha lúa nước và hoa màu bị hư hại nặng.

Ba nạn nhân nghi bị vùi lấp đều có hoàn cảnh khó khăn. Trong đó anh Zơ Râm Nhô (SN 1997, tổ trưởng Lực lượng bảo vệ an ninh trật tự cơ sở của thôn Pứt) và vợ là Bríu Thị Tép (SN 1998) có hai con nhỏ, bé thứ hai chưa đầy một tuổi, vẫn còn đang bú sữa mẹ. Người còn lại mất tích là ông Hốih Zi Nút (SN 1980) có ba người con, gia đình thuộc diện nghèo khó.

Đại diện Chỉ huy Công an xã Hùng Sơn đã đến thăm hỏi, chia sẻ và trao hỗ trợ khẩn cấp cho các gia đình bị ảnh hưởng nặng nề bởi vụ sạt lở đất đá nghiêm trọng vừa xảy ra trên địa bàn. Ông Zơrâm Buôn, Chủ tịch UBND xã Hùng Sơn cho biết, lãnh đạo địa phương cũng đã đến từng hộ gia đình có người mất tích để động viên, chia sẻ cũng như hỗ trợ bước đầu để họ vượt qua khó khăn. Người dân trong thôn cũng có mặt để cùng chia sẻ với gia đình và hy vọng sớm được tìm thấy các nạn nhân…

Có mặt tại hiện trường vụ sạt lở vào sáng 15.11 để kiểm tra và chỉ đạo công tác tìm kiếm nạn nhân mất tích, ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng giao Bộ CHQS thành phố làm lực lượng chủ trì, quyết định toàn bộ các phương án cứu hộ, cứu nạn. Triển khai ngay lực lượng, phương tiện chuyên môn, phối hợp với các cơ quan chức năng đánh giá mức độ sạt trượt, khoanh vùng nguy hiểm, kiên quyết cấm người dân vào khu vực sạt lở để bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Lý giải nguyên nhân sạt lở dù trời nắng ráo

Theo đánh giá ban đầu, vụ sạt lở xuất phát từ đợt mưa lớn kéo dài của bão số 12 và 13, khiến đất ngậm nước trong thời gian dài. Dù những ngày gần đây trời nắng, nền đất đang rút nước nhanh, làm kết cấu yếu, dễ xảy ra sạt trượt đột ngột. Nguyên nhân cụ thể đang tiếp tục được điều tra, xác minh.

Theo lý giải sơ bộ từ nhóm nghiên cứu của GS.TS Đỗ Minh Đức, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), nguyên nhân chính khiến giữa lúc trời nắng ráo, không mưa mấy ngày liền mà lại xảy sạt lở tại thôn Pứt chính là tính lưu biến (nôm na là biến dạng diễn ra liên tục theo thời gian) của đất, mà trong trường hợp cụ thể này là sét phong hóa có bề dày lớn và tính dẻo rất cao.

Mái dốc do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài trước đó, áp lực nước lỗ rỗng tăng cao, giảm độ bền của đất, làm cho đất chuyển từ trạng thái ổn định sang trạng thái mất ổn định. Do đất có tính dẻo cao nên nó không bị phá hủy ngay lập tức mà chuyển sang trạng thái dẻo. Ở trạng thái này, khối đất sẽ tiếp tục biến dạng theo thời gian cho đến khi lượng biến dạng đủ lớn mới bị phá hủy hoàn toàn, hình thành sạt lở.

Thời gian diễn ra biến dạng có thể được duy trì nhiều ngày, do đất có tính dẻo cao, hệ số thấm nhỏ, khả năng giữ nước trong mái dốc lâu hơn và mặt trượt phát triển sâu, sự phục hồi độ bền do bốc hơi (chuyển từ bão hòa sang không bão hòa) rất chậm và ít có tác dụng. Ngoài ra, không loại trừ khối sạt lở được cung cấp một lượng nước nhất định do thấm từ khu vực chứa nước thường xuyên ở lân cận. Điều kiện dẫn đến hiện tượng sạt lở như ở thôn Pứt được nhóm nghiên cứu chỉ ra như: Điều kiện địa chất thuận lợi cho sạt lở (thành phần thạch học, kiến tạo), khu vực có tầng đất phong hóa dày tới hàng vài chục mét và tính dẻo rất cao.

Theo quy luật tự nhiên, do sự thay đổi thường xuyên của nhiệt độ, lượng mưa, đất có tính dẻo cao ở mái dốc bao giờ cũng hình thành hệ thống khe nứt tách. Tính dẻo càng cao, khe nứt phát triển càng sâu, khối trượt có khả năng hình thành thể tích càng lớn.

Do hoạt động nhân sinh trên đất dốc, nhất là việc trồng và khai thác cây keo lai như hiện nay, các hoạt động xây dựng… đã thúc đẩy nhanh và mạnh sự hình thành, phát triển các vết nứt sâu trên mái dốc. Lưu ý, các khe nứt đã được hình thành trên mái dốc sẽ không bao giờ tự liền lại, việc chuyển đổi rừng sản xuất sang rừng phòng hộ hay rừng tự nhiên rất có tác dụng trên diện rộng, nhưng không có tác dụng đáng kể với khu vực đã có dấu hiệu mất ổn định.

Ngoài ra do mưa lớn và kéo dài trong thời gian cuối tháng 10, đầu tháng 11 năm 2025 đạt tới lượng rất lớn (tại lân cận khu vực sạt lở từ 23-29.10 đã mưa trên 600mm, ngày 1-3.11 mưa hơn 100mm), vượt ngưỡng duy trì trạng thái ổn định của rất nhiều vùng đất dốc.