TP.HCM xây dựng “đô thị bọt biển” với giải pháp “sống chung với ngập“

VHO - Trong đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn 2060 đã đề ra nhiều giải pháp hạ tầng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu đáng chú ý.

Theo đó, thành phố sẽ sử dụng hệ thống hạ tầng hiện trạng và xây dựng bổ sung các công trình liên quan, triển khai 3 lớp kiểm soát ngập để tăng cường khả năng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu. 3 lớp kiểm soát bao gồm: lớp bảo vệ, lớp thích ứng và lớp giảm thiểu thiệt hại.  

Lớp bảo vệ tập trung các giải pháp hạ tầng ngăn ngập ven sông. Cần kết hợp nhiều giải pháp như đê, kè, đường ngăn triều, cống ngăn triều, hành lang kiểm soát ngập…phục vụ mục tiêu kiểm soát nguy cơ ngập do sự dâng cao của mực nước trên sông do triều, xả lũ từ thượng lưu và nước biển dâng.

Lớp thích ứng tập trung giải pháp hạ tầng trữ ngập do mưa. Thành phố sẽ xây dựng hệ thống “hồ điều tiết” để trữ dòng chảy tràn gây ngập do mưa cho các khu vực nằm trong hệ thống đê, kè, đường ngăn triều và hành lang kiểm soát ngập, khi hệ thống không thể thoát nước mưa ra ngoài do mực nước trên sông dâng cao.

“Hồ điều tiết” bao gồm các công trình: Hệ thống hồ điều tiết hở và ngầm; Hệ thống kênh và rạch tự nhiên; Các không gian mở và các khu vực trũng thấp có khả năng trữ nước như công viên bán ngập…; Hệ thống hạ tầng xanh (nguyên lý thiết kế đô thị bọt biển - tiêu nước tại nguồn)

Trong đó, hệ thống hồ điều tiết trữ ngập và hệ thống kênh rạch tự nhiên là các giải pháp trữ nước chính và tập trung. Cần giữ lại các kênh rạch tự nhiên với mức ưu tiên cao nhất. Khơi thông và mở rộng các tuyến kênh đóng vai trò kết nối vùng trữ ngập của các lưu vực để đảm bảo dung tích trữ được phân bổ đều trên toàn vùng.

Tiếp đến, xây dựng các trạm bơm thoát nước mưa để bơm tiền úng tạo dung tích trữ thông qua việc hạ mực nước trên hệ thống hồ điều tiết và hỗ trợ thoát nước trong sự kiện mưa cực đoan. Bố trí cống ngăn triều (một chiều và vẫn có thể cho phương tiện đường thủy đi qua) để kiểm soát cao độ mực nước trong hồ và đảm bảo chức năng trữ nước khi có mưa.

Cẩn trọng mưa dông và triều cường

VHO - Tuần mới bắt đầu, người dân TP.HCM cần tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến thời tiết và tình hình triều cường. Dù đã qua đợt triều cao nhất, nguy cơ ngập úng vẫn hiện hữu ở các khu vực trũng thấp khi mưa lớn kết hợp với mực nước trên các sông còn duy trì ở mức báo động.

Đối với lớp giảm thiểu thiệt hại sẽ là sự kết hợp của cả giải pháp hạ tầng cứng và hạ tầng mềm. Các giải pháp chính bao gồm nâng cao độ nền các tuyến đường trục chính để chia ngập và phục vụ cứu hộ khi có sự kiện cực đoan xảy ra. Ngoài ra, cũng cần xây dựng các hệ thống dự báo và cảnh báo sớm thiên tai cũng như phương án di tản trong trường hợp khẩn cấp.

Một trong những mục tiêu của đồ án hướng đến là bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc không gian kiến trúc, cảnh quan, sinh thái đa dạng của thành phố, đặc biệt là các giá trị đặc trưng của đô thị vùng sông nước, cửa biển và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh các giải pháp hạ tầng chống ngập được TP.HCM đưa ra, để ứng phó trước tình hình triều cường dâng cao gây ngập và đe dọa sạt lở bờ sông Sài Gòn, các đơn vị chức năng TP.HCM đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp tại khu vực bán đảo Thanh Đa (quận Bình Thạnh).

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, ba dự án đang được triển khai gồm: Đoạn 2 (sông Sài Gòn – khu vực khách sạn Sài Gòn Domaine), đoạn 3 (Bình Quới, Cây Bàng, Rạch Chùa) và đoạn 4 (từ khu vực biệt thự Lý Hoàng đến nhà thờ La San Mai Thôn). Trong đó đoạn 3 dự kiến hoàn thành vào tháng 12.2025, đoạn 4 vào tháng 2.2026 và đoạn 2 vào tháng 3.2026.

Cùng với đó, các cơ quan chức năng tiến hành khẩn trương xử lý các vị trí sạt lở, ngăn nước tràn bờ gây ngập, ảnh hưởng đến đời sống người dân. Đồng thời, thực hiện rào chắn, cảnh báo khu vực nguy hiểm và phối hợp địa phương quản lý chặt hiện trạng, tránh tình trạng lấn chiếm làm cản trở thi công sau này.