Thuế thu nhập cá nhân sẽ có nhiều thay đổi

VHO - Với hàng loạt điều chỉnh lớn liên quan đến giảm trừ gia cảnh, biểu thuế lũy tiến, thu nhập được miễn, giảm thuế và chính sách thuế đối với cá nhân kinh doanh, dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đang tạo nhiều kỳ vọng về việc bảo đảm công bằng, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người nộp thuế, đồng thời phù hợp hơn với bối cảnh kinh tế, xã hội hiện nay.

Trong báo cáo gửi Quốc hội, Chính phủ cho biết, việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) lần này được xây dựng trên cơ sở ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, ý kiến của đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận ngày 5.11 vừa qua và tiếp thu tại Hội trường ngày 19.11. Các nội dung được điều chỉnh theo hướng mở rộng hơn quyền lợi của người nộp thuế, đồng thời bảo đảm nguồn thu hợp lý cho ngân sách trong dài hạn.

Bước điều chỉnh cần thiết

Một trong những thay đổi quan trọng nhất của dự luật là điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 17.10.2025, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế được nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng. Với mức giảm trừ mới này, cá nhân chưa có người phụ thuộc phải có thu nhập từ 17 triệu đồng/ tháng trở lên mới phải nộp thuế; trường hợp có một người phụ thuộc, ngưỡng chịu thuế là khoảng 24 triệu đồng/tháng; có hai người phụ thuộc, ngưỡng chịu thuế lên tới khoảng 31 triệu đồng/tháng. Đây được đánh giá là bước điều chỉnh cần thiết khi mức sống tăng, chi phí sinh hoạt lớn, nhằm giảm gánh nặng thuế cho người lao động.

Cùng với đó, biểu thuế lũy tiến từng phần, vốn là trụ cột quan trọng của thuế thu nhập cá nhân cũng được đề xuất điều chỉnh. Hiện nay, Luật TNCN quy định 7 bậc thuế, từ 5% đến 35%, với khoảng cách từng bậc chỉ từ 5 đến 28 triệu đồng. Điều này khiến nhiều người lao động rơi vào tình huống “nhảy bậc thuế” khi tăng thu nhập không đáng kể nhưng phải chịu thuế suất cao hơn.

Trong dự luật mới, Chính phủ kiến nghị rút số bậc thuế từ 7 xuống còn 5, đồng thời nới rộng khoảng cách giữa các bậc. Theo phương án đang được xem xét, biểu thuế mới gồm các mức: Thu nhập đến 10 triệu đồng/tháng chịu thuế suất 5%; trên 10 đến 30 triệu đồng chịu thuế 15%; trên 30 đến 60 triệu đồng chịu thuế 25%; trên 60 đến 100 triệu đồng chịu thuế 30%; trên 100 triệu đồng áp mức 35%.

Người có thu nhập 17 triệu/tháng chưa phải đóng thuế thu nhập cá nhân từ năm 2026

VHO - Theo mức giảm trừ gia cảnh mới vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua thì người có thu nhập 17 triệu đồng/tháng chưa phải đóng thuế Thu nhập cá nhân.

Việc thu gọn số bậc và nới rộng khoảng cách được kỳ vọng giúp hệ thống thuế đơn giản, minh bạch, dễ áp dụng hơn; đồng thời hạn chế việc tăng thu nhập không đáng kể nhưng lại bị đẩy lên mức thuế cao hơn như hiện nay. Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cũng đề nghị nghiên cứu thêm phương án giảm nhẹ một số mức thuế suất nhằm hỗ trợ người có thu nhập trung bình, nhóm đang chịu ảnh hưởng lớn từ biến động giá cả và chi phí sinh hoạt.

Bảo đảm quyền lợi của người nộp thuế

Bên cạnh các nội dung cốt lõi về giảm trừ gia cảnh và biểu thuế lũy tiến, dự luật lần này cũng bổ sung, hoàn thiện nhiều quy định về thu nhập được miễn, giảm thuế. Chính phủ đề xuất mở rộng một số khoản thu nhập không chịu thuế, phù hợp với bản chất của thu nhập và chủ trương, chính sách của Nhà nước thời gian qua.

Một số khoản được xem xét miễn thuế gồm: Thu nhập do quỹ bảo hiểm trả khi hưu trí tự nguyện, khoản chi hỗ trợ người lao động làm thêm giờ, làm ban đêm; các khoản doanh nghiệp trả trong các trường hợp người lao động không nghỉ phép, trợ cấp thôi việc, hỗ trợ học phí cho con em, lãi trái phiếu chính quyền địa phương… Những khoản thu nhập này theo đánh giá là mang tính chất an sinh, hỗ trợ người lao động, không phải thu nhập làm giàu, nên cần có cơ chế thuế phù hợp.

Việc bổ sung quy định cho phép người nộp thuế được trừ một số khoản chi trong năm nếu đáp ứng tiêu chí phù hợp cũng đang được nghiên cứu. Đây là bước tiến hướng tới việc ghi nhận các chi phí thực tế của người lao động, thay vì áp dụng cơ chế khấu trừ cứng như hiện nay. Cách tiếp cận này phù hợp với thông lệ quốc tế và được kỳ vọng giúp chính sách thuế tiệm cận hơn với đời sống của người làm công ăn lương.

Một nội dung đáng chú ý nữa là chính sách thuế đối với cá nhân kinh doanh. Theo quy định hiện hành, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm không phải nộp thuế TNCN và thuế giá trị gia tăng (GTGT). Tuy nhiên, sau khi Quốc hội thông qua Luật Thuế GTGT sửa đổi ngày 26.11.2024, mức doanh thu không phải nộp thuế GTGT được nâng lên 200 triệu đồng/năm từ ngày 1.1.2026.

Để bảo đảm sự tương đồng trong hệ thống pháp luật, Chính phủ trình Quốc hội nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế TNCN đối với cá nhân kinh doanh lên mức 200 triệu đồng/năm. Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung quy định về phương pháp tính thuế đối với cá nhân có doanh thu trên ngưỡng không chịu thuế. Theo đó, các cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỉ đồng/ năm sẽ nộp thuế theo thuế suất tương ứng với thuế thu nhập doanh nghiệp đang áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỉ đồng.

Trường hợp cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỉ đồng nhưng không xác định được chi phí, họ sẽ tiếp tục nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như hiện nay (0,5-2% tùy lĩnh vực), nhưng vẫn được trừ mức doanh thu không chịu thuế khi tính thuế. Cách tính này nhằm bảo đảm công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ, đồng thời khuyến khích tuân thủ thuế.

Tổng thể, những điều chỉnh trong dự luật Thuế TNCN được xây dựng theo hướng bảo đảm quyền lợi của người nộp thuế, giảm thiểu tác động của lạm phát và biến động kinh tế, đồng thời xây dựng một hệ thống thuế rõ ràng, minh bạch, phù hợp với mức sống của người dân.

Việc sửa đổi lần này cũng là bước quan trọng nhằm tiệm cận thông lệ quốc tế, tăng khả năng cạnh tranh của môi trường kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số, lao động tự do và mô hình kinh doanh cá nhân phát triển mạnh. Chính phủ nhấn mạnh, sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến đại biểu Quốc hội, ý kiến của người dân và doanh nghiệp, để hoàn thiện dự thảo Luật trước khi trình thông qua, hướng tới một hệ thống thuế công bằng, hiệu quả và phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của đất nước trong giai đoạn mới.