Thảm họa từ đánh cá bằng thuốc nổ

VHO - Đằng sau hình ảnh những con tàu chở đầy ắp cá là một sự thật tàn khốc đang hủy hoại dần dần sự sống của đại dương. Đánh cá bằng thuốc nổ, phương pháp tận diệt được ví như "cơn ác mộng" dưới lòng biển, không chỉ cướp đi nguồn lợi thủy sản mà còn biến những rạn san hô trù phú thành những bãi hoang tàn.

Đánh cá bằng thuốc nổ là một phương pháp có tính hủy diệt khác mà ngư dân sử dụng để đánh bắt cá nhỏ bằng thuốc nổ. Phương pháp này có ưu điểm là nhanh chóng bắt được cá, nhưng hậu họa khôn lường, nó là thảm họa đối với hệ sinh thái, nguồn lợi cá, cũng như sự an toàn của người sử dụng và những người khác.

Phương pháp này được thực hiện bằng việc kích nổ với những thanh đinamite, lựu đạn, hoặc thuốc nổ tự chế được châm ngòi hoặc kích hoạt rồi ném xuống nước.

Vụ nổ gây chấn động dưới nước, làm nội tạng cá bị vỡ nát và cá chết gần như ngay lập tức vì sóng xung kích, đặc biệt là những con cá nhỏ. Người ta thường cho nổ lần thứ hai để giết các con cá ăn mồi lớn hơn (cá dữ) bị thu hút bởi xác những con cá nhỏ bị chết do vụ nổ đầu.

Trong thực tế, các ghe quần đảo trên mặt biển, khi phát hiện đàn cá nổi trên mặt nước, người trên tàu ném thuốc nổ xuống biển, sau đó lặn bắt những con cá đã chết, một cách làm vô cùng nguy hiểm và thiếu hiệu quả.

Hậu quả nhãn tiền với hệ sinh thái

Hậu quả nghiêm trọng nhất của đánh cá bằng thuốc nổ chính là sự hủy hoại toàn diện môi trường sống của các loài thủy sinh. Vụ nổ còn giết cả san hô trong khu vực, tiêu diệt chính cấu trúc của rạn, phá hủy nơi cư trú cho cá và các động vật quan trọng khác có tầm quan trọng đối với việc bảo tồn một rạn san hô mạnh khỏe.

San hô phải mất hàng trăm năm để phát triển, nhưng chỉ một phút giây với tiếng nổ đã có thể biến chúng thành đống vụn. Những vùng từng phủ đầy san hô trở thành hoang mạc đầy vụn san hô, cá chết, và không còn gì khác sau cuộn đánh cá bằng thuốc nổ. Đây chính là một cuộc tàn sát đa dạng sinh học.

Kiểu đánh cá này đã làm cho nhiều loài cá bắt đầu quá trình tuyệt chủng. Khi môi trường sống bị phá hủy, nguồn thức ăn cạn kiệt, các loài cá không có cơ hội để sinh sôi và phát triển.

Việc đánh bắt thủy sản bằng thuốc nổ không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn lợi thủy sản, môi trường sinh thái, mà còn trực tiếp đe dọa đến tính mạng người sử dụng chất nổ. Tai nạn trong quá trình chế tạo, vận chuyển hoặc sử dụng thuốc nổ đã cướp đi sinh mạng của không ít ngư dân.

Chế tài xử phạt nghiêm khắc của pháp luật

Nhận thức được mối hiểm họa to lớn này, pháp luật nước ta đã có những quy định rất nghiêm khắc để xử lý các hành vi liên quan đến đánh bắt bằng chất nổ.

Cụ thể, theo quy định về mức phạt tiền với hành vi sử dụng vật liệu nổ khai thác thủy hải sản tại Điều 5 Nghị định 42/2019/NĐ-CP, mức phạt tiền tối đa đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân trong lĩnh vực thủy sản lên đến 1.000.000.000 đồng. Đối với tổ chức, mức phạt này còn cao gấp đôi.

Bên cạnh đó, Điều 29 Nghị định này quy định cụ thể về vi phạm quy định về tàng trữ, sử dụng chất cấm. Hành vi tàng trữ chất cấm trên tàu cá có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Đặc biệt, hành vi sử dụng chất cấm, chất độc để khai thác thủy sản mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng.

Các hình thức xử phạt bổ sung bao gồm tước giấy phép khai thác thủy sản và tịch thu chất cấm, thủy sản khai thác được. Người vi phạm còn bị buộc phải khôi phục tình trạng ban đầu, một biện pháp nhằm mục đích khắc phục hậu quả cho môi trường.

Quan trọng hơn, hành vi này có thể phải đối mặt với trách nhiệm hình sự rất nặng nề. Theo Điều 305 Bộ luật Hình sự 2015 về tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ, khung hình phạt có thể lên đến 20 năm tù hoặc tù chung thân tùy theo tính chất và mức độ của hành vi, đặc biệt khi gây hậu quả chết người hoặc thiệt hại tài sản trên 1,5 tỷ đồng.

Điều này cho thấy nhà nước xem đây là một loại tội phạm nghiêm trọng, cần được ngăn chặn và xử lý triệt để. Việc bảo vệ đại dương không chỉ là trách nhiệm của mỗi ngư dân mà còn là nhiệm vụ cấp bách của toàn xã hội, thông qua sự tuân thủ pháp luật và ý thức giữ gìn tài nguyên cho thế hệ tương lai.