Quyền lợi người lao động cần nắm vững

VHO - Vào những ngày cuối năm, người lao động lại rộn ràng bởi một chủ đề quen thuộc: các khoản thưởng cuối năm. Song không ít người vẫn nhầm lẫn giữa “thưởng Tết” và “lương tháng 13” – hai khoản có bản chất và cách chi trả khác nhau.

Lương tháng 13 thường được hiểu là khoản tiền thưởng định kỳ vào cuối năm. Khoản này thường được thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng lao động hoặc thỏa ước lao động tập thể. Nếu doanh nghiệp làm ăn có lãi và bạn làm đủ 12 tháng, đa số sẽ nhận được một tháng lương trung bình. Đây có thể coi là khoản đãi ngộ có tính cam kết.

Trong khi đó, thưởng tết lại là khoản thưởng không bắt buộc theo luật. Việc có thưởng hay không, thưởng bao nhiêu, bằng tiền hay hiện vật phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả kinh doanh của công ty và mức độ hoàn thành công việc của bạn. Nói cách khác, đây là sự ghi nhận, động viên thêm ngoài lương, mang tính chất khuyến khích là chính.

Về mặt pháp lý, Bộ luật Lao động 2019 tại Điều 104 đã có những quy định rất rõ ràng về vấn đề thưởng. Theo đó, doanh nghiệp không bắt buộc phải thưởng tết nếu kết quả kinh doanh không khả quan hoặc không có thỏa thuận trước đó. Hình thức thưởng cũng rất linh hoạt, không nhất thiết phải là tiền mà có thể bằng tài sản hoặc các hình thức khác phù hợp.

Đáng chú ý, quy chế thưởng phải được người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, nhằm đảm bảo tính minh bạch.

Trước thềm năm mới, người lao động cần lưu ý một số điểm quan trọng. Thứ nhất, tiền thưởng tết và lương tháng 13 vẫn tính là thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân. Do đó, số tiền thực nhận có thể thấp hơn con số dự kiến sau khi trừ thuế.

Thứ hai, nếu bạn làm việc chưa đủ 12 tháng, mức thưởng thường được tính theo tỷ lệ số tháng làm việc chia 12 nhân với mức thưởng đầy đủ.

Cuối cùng, hãy chú ý đến lịch nghỉ tết 2025 dự kiến kéo dài khoảng 9 ngày liên tục, tạo điều kiện cho người lao động sum họp gia đình và nghỉ ngơi sau một năm làm việc vất vả.