Ở Thổ Nhĩ Kỳ, tách cà phê gắn liền với số phận

VHO - Cà phê Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ đơn thuần là thức uống, mà còn là một nghi lễ, một cuộc trò chuyện, và là di sản lịch sử gần 500 năm tuổi, đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Cà phê Thổ Nhĩ Kỳ

Ông Seden Doğan, Phó Giáo sư tại Đại học Nam Florida (Mỹ) và là người gốc Safranbolu, miền bắc Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết cà phê Thổ Nhĩ Kỳ "không chỉ là một thức uống", mà còn là "cầu nối", mang đến cơ hội sẻ chia giữa mọi người - dù buồn hay vui.

Ngày nay, cà phê mang đến sự gắn kết hàn huyên tâm sự của người dân ở Thổ Nhĩ Kỳ. Cũng như nhiều quốc gia khác, khi hai người bạn xa cách lâu ngày muốn trò chuyện, họ thường nói: "Chúng ta cùng uống cà phê nhé".

Ở Thổ Nhĩ Kỳ, câu này mang ý nghĩa cụ thể hơn: "Lại đây, tôi sẽ pha cho bạn một tách cà phê Thổ Nhĩ Kỳ".

Nghi thức pha chế cà phê ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng rất chính xác và tỉ mỉ, bao gồm một chiếc ấm nhỏ, có cán dài gọi là cezve, được đặt trên bếp, tốt nhất là than nóng hoặc cát.

Bã cà phê hảo hạng được đun chậm để tỏa ra hương vị đậm đà và tạo nên lớp bọt mịn màng, được coi là dấu hiệu của chất lượng.

Một tách cà phê Thổ Nhĩ Kỳ đúng điệu phải được phục vụ nóng hổi, còn nguyên bọt, kèm theo một ly nước và một miếng lokum, hay còn gọi là kẹo Thổ Nhĩ Kỳ. Nước giúp làm sạch vòm miệng, còn lokum cân bằng vị đắng của thức uống.

Nghi thức pha cà phê cũng quan trọng không kém. Mặc dù được phục vụ trong những tách nhỏ, nhưng cần phải uống chậm rãi và bình tĩnh, không vội vã như cà phê espresso. Điều này giúp bã cà phê có thời gian lắng xuống và giữ chúng ở dưới đáy tách.

Độc đáo nghệ thuật đoán số phận
Khi tách cà phê đã cạn là lúc thực hiện nghi thức tasseography. Đây cũng là một hình thức bói toán cổ xưa dựa trên việc giải thích các biểu tượng và hoa văn được tạo ra bởi bã cà phê còn lại trong tách sau khi uống hết phần nước.

Tách được úp ngược lên đĩa, để nguội và sau đó các hình dạng và biểu tượng được nhìn thấy trong bã cà phê sẽ đọc lên để hiểu ý nghĩa. Chẳng hạn như hình dung một con cá sẽ tượng trưng cho may mắn; một con chim tượng trưng cho một chuyến đi.

Mặc dù bói toán thường không được khuyến khích trong văn hóa Hồi giáo nhưng Tasseography – văn hóa xem bói từ bã cà phê hoặc lá trà - trở nên phổ biến ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Không chỉ tồn tại ở một số quán cà phê truyền thống, xem vận mệnh từ bã cà phê cũng được nhiều người trẻ hiện đại đón nhận và yêu thích. Hàng triệu giới trẻ Thổ Nhĩ Kỳ đã đăng ký các ứng dụng xem bói trực tuyến từ bã cà phê do AI tạo ra hoặc kết nối với các thầy bói trực tuyến.

Phó Giáo sư Doğan đồng ý: "Chúng tôi làm điều đó vì niềm vui. Tasseography là một hành động kể chuyện. Nghệ thuật đoán số mệnh từ bã cà phêmang đến những ý nghĩa tích cực bởi vì mọi người thích nghe những điều tốt đẹp về bản thân".

Nghi thức uống cà phê của Thổ Nhĩ Kỳ cũng len lỏi vào các nghi lễ khác của người Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong thời gian tìm hiểu, cô gái sẽ pha chế và phục vụ cà phê Thổ Nhĩ Kỳ cho chàng trai. Để hiểu hơn về tính cách của chú rể tương lai, cô gái sẽ thêm một lượng muối vừa đủ vào cà phê của bạn trai. Nếu chàng trai uống mà không phàn nàn, sẽ chứng tỏ đức tính kiên nhẫn, trưởng thành - hứa hẹn sẽ là bạn đời chung thuỷ.

Nghệ thuật đoán số mệnh qua bã cà phê dường như đã xuất hiện ở Thổ Nhĩ Kỳ từ cách đây khoảng 500 năm. Giờ đây, thế hệ trẻ vẫn đang tiếp nhận và phát triển văn hóa độc đáo này.