Những lỗi phát âm phổ biến ở trẻ em Việt Nam và cách khắc phục

VHO - Tham dự Hội thảo “Phương pháp sư phạm giọng nói” với vai trò diễn giả, ThS. Vũ Thị Thái Hoa (Phó trưởng bộ môn Quản lý văn hoá, Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật TƯ), chuyên gia đào tạo giáo viên chữa ngọng tại Vietskill đã chia sẻ về chủ đề đang được quan tâm hiện nay: “Những lỗi phát âm phổ biến ở trẻ em Việt Nam và cách khắc phục”.

Với kinh nghiệm 15 năm giảng dạy, 8 năm nghiên cứu chuyên sâu về ngôn ngữ Tiếng Việt, đặc biệt là những công bố khoa học trong cuốn “Cẩm nang chữa nói ngọng” của tác giả Thanh Mai, ThS.Thái Hoa có thêm căn cứ để khẳng định những phát hiện mới của mình trong lĩnh vực sửa lỗi phát âm, rèn luyện kỹ năng giọng nói. 

“Người làm công việc sửa lỗi phát âm giống như  một bác sĩ về giọng nói, cần tuân thủ nguyên tắc và quy trình chữa bệnh với 3 bước: “Bắt bệnh (Phát hiện tổng hợp các lỗi trong giọng nói) - Tìm nguyên nhân bệnh (Nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến lỗi phát âm) - Bốc thuốc trị đúng bệnh (Sửa lỗi phát âm bằng quy trình và phương pháp khoa học, phù hợp)”. 

2 vấn đề cốt lõi để khắc phục được lỗi phát âm là hơi (hơi bụng) và khẩu hình. Rèn luyện tốt 2 yếu tố này sẽ giúp mọi người có được giọng nói chuẩn, là điều kiện tuyệt vời để nâng cấp lên giọng nói hay”, cô Thái Hoa nhận định.

Chia sẻ về chủ đề “Những lỗi phát âm phổ biến ở trẻ em Việt Nam và cách khắc phục” tại Hội thảo “Phương pháp sư phạm giọng nói” với vai trò diễn giả, ThS. Thái Hoa nhấn mạnh, phát âm là kỹ năng quan trọng trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp, tư duy và học tập. 

Một giọng nói rõ ràng, dễ nghe giúp trẻ tự tin hơn khi bày tỏ suy nghĩ, tạo nền tảng vững chắc để học tốt các môn học, đặc biệt là môn Tiếng Việt. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy trẻ em Việt Nam thường mắc một số lỗi phát âm phổ biến, trong đó có những lỗi mang tính hệ thống, lặp đi lặp lại ở nhiều nhóm trẻ khác nhau...

 Theo đó, trẻ có thể gặp phải những lỗi phát âm phổ biến như sau: Không nói đúng, nói đủ theo cấu trúc của âm tiết/từ, cách nói phương ngữ; Nói lắp, nói đầy lưỡi/ngắn lưỡi… Tại hội thảo, cô Thái Hoa trình bày cụ thể về từng lỗi mắc phải này của trẻ em.

ThS Thái Hoa kết luận: “Lỗi phát âm là một vấn đề cần được quan tâm đặc biệt, vì những sai sót trong quá trình phát âm có thể ảnh hưởng lâu dài đến khả năng giao tiếp và sự tự tin của trẻ. 

Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện khả năng nói, đòi hỏi sự chủ động theo dõi từ gia đình và nhà trường ngay từ những năm đầu đời của trẻ, đồng thời cần sự hợp tác chặt chẽ giữa phụ huynh, giáo viên cũng như chuyên gia ngôn ngữ”.

Đáng chú ý, tại hội thảo này, ThS Thái Hoa đã công bố những phát hiện mới trong lĩnh vực sửa lỗi phát âm và rèn luyện kỹ năng giọng nói, đặc biệt công bố sản phẩm bộ công cụ “Flash card Khẩu hình các chữ cái trong Tiếng Việt”, giúp hỗ trợ giáo viên, phụ huynh trong quá trình dạy trẻ phát âm chuẩn từ sớm. 

Bộ khẩu hình ngay khi được công bố đã thu hút được sự quan tâm của nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà đào tạo, giáo viên… tham dự hội thảo. 

Tính mới của bộ Flash card khẩu hình thể hiện qua đặc điểm, nôi dung, hình thức thiết kế, cách thức sử dụng và tác dụng của bộ khẩu hình. Bộ khẩu hình gồm 32 thẻ, mỗi thẻ được thiết kế gồm 2 mặt: Mặt trước là chữ cái được in hoa và in thường, đặc biệt kèm theo khẩu hình phát âm chuẩn của mỗi chữ cái.

Mặt 2 là ví dụ về âm tiết/từ có chứa chữ cái ở mặt 1, kèm theo hình ảnh minh hoạ theo chủ đề: động vật, các loại rau củ, đồ vật…  Đặc biệt, mặt 2 có thêm  hình ảnh minh hoạ về khẩu hình cách phát âm âm tiết/ từ  có chứa chữ cái ở mặt 1. 

Mỗi thẻ trong bộ flash card khẩu hình các chữ cái trong Việt được đánh số theo quy trình phương pháp sửa lỗi phát âm, theo các nhóm với màu sắc và ví dụ minh hoạ theo chủ đề. 

Bộ Flash card khẩu hình không chỉ giúp trẻ nhận biết về màu sắc, thế giới xung quanh, các chữ cái trong Tiếng Việt… đặc biệt với hình ảnh khẩu hình kèm theo, giúp cha mẹ có căn cứ về khẩu hình chuẩn khi phát âm các chữ cái, âm tiết/từ, để trẻ sớm hình thành thói quen phát âm chuẩn từ sớm.

 Đối với giáo viên, bộ Flash card có thể được sử dụng như một công cụ dạy học trực quan sinh động giúp trẻ tăng hứng thú và tương tác khi học. Đặc biệt, khi trẻ luyện tập theo quy trình thông qua việc chia nhóm (màu sắc) và đánh số thứ tự trên thẻ, người hướng dẫn sẽ giúp trẻ sửa được lỗi phát âm nhanh và triệt để hơn nhiều lần.

Sự ra đời của bộ Flash card khẩu hình các chữ cái Tiếng Việt đánh dấu một bước tiến mới trong giáo dục kỹ năng giọng nói, giúp trẻ rèn luyện thói quen nói chuẩn từ sớm. Với sự đầu tư nghiên cứu bài bản, công cụ này hứa hẹn sẽ trở thành tài liệu quan trọng trong lĩnh vực rèn luyện giọng nói, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ngôn ngữ ở Việt Nam.