Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và hành trình đưa sách trở lại lớp học

VHO - Sau những đợt mưa lũ, sạt lở gây thiệt hại nặng nề tại nhiều địa phương trong năm 2025, việc học tập của hàng trăm nghìn học sinh bị gián đoạn do thiếu sách giáo khoa (SGK). Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã kịp thời triển khai các hoạt động hỗ trợ, đưa SGK trở lại lớp học, góp phần giúp học sinh vùng thiên tai sớm ổn định việc học.

Năm 2025 được ghi nhận là một năm thời tiết diễn biến phức tạp, khi mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất liên tiếp xảy ra tại nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, miền Trung và Tây Nguyên, gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản và cơ sở hạ tầng.

Trong những mất mát hữu hình ấy, có một thiệt hại âm thầm nhưng tác động trực tiếp đến quá trình học tập của hàng trăm nghìn học sinh: SGK bị ướt, rách, trôi mất; thư viện trường học hư hỏng; điều kiện học tập bị gián đoạn ngay trong năm học.

Với học sinh vùng thiên tai, việc thiếu SGK không chỉ là thiếu phương tiện học tập, mà còn kéo theo nguy cơ đứt gãy mạch kiến thức, ảnh hưởng đến tâm lý học tập và tạo thêm gánh nặng cho gia đình vốn đã kiệt quệ sau bão lũ.

Trong bối cảnh ấy, việc kịp thời bổ sung SGK được xem là giải pháp thiết thực, giúp học sinh sớm ổn định việc học, hạn chế tối đa tác động tiêu cực của thiên tai đến quá trình giáo dục.

Là đơn vị xuất bản SGK chủ lực của cả nước, NXBGDVN trong nhiều năm qua luôn xác định việc đồng hành cùng học sinh vùng khó khăn, vùng thiên tai là một phần trong trách nhiệm xã hội.

Năm 2025, chương trình tặng SGK cho học sinh vùng lũ tiếp tục được triển khai trên quy mô lớn, với cách làm chủ động, khẩn trương nhưng có hệ thống, bám sát nhu cầu thực tế của từng địa phương.

Theo số liệu do PGS.TS Nguyễn Văn Tùng, Thành viên Hội đồng Thành viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cung cấp, tính đến thời điểm 15.12.2025, chương trình đã trao tặng 1.236.661 cuốn SGK cho học sinh tại các địa phương bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, với tổng giá trị tiền sách tương đương 19.679.201.800 đồng.

SGK và tiền mặt đã được gửi tới nhiều tỉnh chịu thiệt hại nặng như Điện Biên, Nghệ An, Sơn La, Lai Châu, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Ninh, Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Gia Lai, Quảng Ngãi và Khánh Hòa. Cùng với đó, tổng số tiền mặt hỗ trợ trực tiếp cho các trường bị thiệt hại nặng nề bởi lũ lụt đến ngày 15.12.2025 là 803.632.067 đồng.

Việc trao tặng SGK và hỗ trợ tiền mặt được triển khai đầy đủ, kịp thời, giúp các trường sớm khắc phục khó khăn, không để học sinh kéo dài tình trạng thiếu SGK sau thiên tai.

Triển khai chương trình trong bối cảnh thiên tai xảy ra liên tiếp đặt ra không ít thách thức về tổ chức và điều phối.

Nhiều địa phương bị chia cắt do sạt lở, ngập sâu; đường vào trường học hư hỏng nặng khiến công tác vận chuyển SGK gặp nhiều khó khăn.

Trên thực tế, để đưa SGK đến được các điểm trường vùng sâu, vùng xa, các đơn vị của NXBGDVN đã phải phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, tổ chức trung chuyển qua nhiều chặng, bảo đảm an toàn cho SGK và tiến độ dạy học.

Bên cạnh những khó khăn khách quan, NXBGDVN cũng có những thuận lợi đặc thù trong hoạt động hỗ trợ học sinh vùng thiên tai. Với vai trò là đơn vị xuất bản SGK, NXBGDVN chủ động được nguồn SGK theo từng bộ, từng lớp, từng cấp học, qua đó có thể nhanh chóng đáp ứng nhu cầu phát sinh tại các địa phương bị ảnh hưởng bởi bão lũ.

Cùng với đó là hệ thống phát hành rộng khắp, phủ tới hầu hết các tỉnh, thành phố trên cả nước. Đây là điều kiện thuận lợi giúp việc điều phối, vận chuyển SGK được triển khai linh hoạt, rút ngắn thời gian từ khi tiếp nhận nhu cầu đến khi SGK được đưa tới trường học.

Trong nhiều trường hợp, SGK không chỉ được chuyển từ trung tâm mà còn được điều tiết từ các kho khu vực, bảo đảm tính kịp thời trong điều kiện giao thông bị ảnh hưởng sau thiên tai.

Một yếu tố quan trọng khác là mối liên kết chặt chẽ với ngành giáo dục địa phương. Thông qua sự phối hợp với các Sở Giáo dục và Đào tạo, việc rà soát, thống kê số học sinh cần hỗ trợ và số lượng SGK bị hư hỏng được thực hiện tương đối nhanh, sát thực tế.

Nhờ đó, SGK trao tặng không bị dàn trải mà tập trung đúng vào những trường, những lớp chịu thiệt hại nặng nhất.

Đáng chú ý, ngay cả khi triển khai trong tình huống khẩn cấp, NXBGDVN vẫn kiên trì nguyên tắc: SGK trao tặng phải đúng bộ sách học sinh đang học, đồng bộ theo lớp, theo cấp học, phù hợp với chương trình giảng dạy tại từng trường.

Cách làm này giúp các cơ sở giáo dục nhanh chóng ổn định kế hoạch dạy học, hạn chế xáo trộn và giảm áp lực cho giáo viên, phụ huynh trong bối cảnh còn nhiều khó khăn.

Qua phản hồi từ các địa phương, giáo viên và phụ huynh, chương trình tặng SGK cho học sinh vùng lũ đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Nhiều em học sinh phấn khởi khi được nhận SGK mới, tiếp tục việc học mà không phải lo thiếu tài liệu sau bão lũ. Với nhà trường, sự hỗ trợ kịp thời giúp chủ động hơn trong việc tổ chức lại dạy học, sớm đưa hoạt động giáo dục trở lại nền nếp.

Việc đưa SGK đến với học sinh vùng thiên tai không chỉ mang ý nghĩa hỗ trợ vật chất, mà còn trực tiếp giảm gánh nặng chi phí cho gia đình, giúp học sinh có đủ điều kiện tối thiểu để quay trở lại lớp học sau những biến cố lớn.

Những chuyến xe chở SGK vượt qua đường sạt lở, đến tận các điểm trường bị ảnh hưởng nặng đã góp phần nối lại nhịp học, giữ cho con đường đến trường của các em không bị gián đoạn bởi hoàn cảnh.

Nhìn lại một năm nhiều biến động, chuỗi hoạt động vì học sinh vùng thiên tai của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho thấy trách nhiệm xã hội không nằm ở những tuyên bố lớn, mà được thể hiện bằng những hành động cụ thể, bền bỉ và đúng lúc. Mỗi cuốn SGK được trao đi không chỉ là phương tiện học tập, mà còn là sự tiếp sức thiết thực, giúp học sinh vùng thiên tai vững vàng hơn trên hành trình đến trường sau bão lũ.