Người thầy khoác áo lính và cuộc hồi sinh những “trái tim thép”

VHO - Giữa xưởng máy nơi thao trường mặn gió, có một “bác sĩ đặc biệt” âm thầm khám - chữa những “trái tim thép” đã mòn mỏi sau nhiều năm nằm lại trong kho chiến cụ. Ở Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải quân, Trung tá Vũ Ngọc Dũng vừa là người thầy tận tụy của lớp lớp học viên quân khí, vừa là người thổi sức sống mới vào những động cơ tưởng chừng đã phế bỏ.

 Từ đôi bàn tay kiên trì, sáng tạo và tinh thần làm chủ kỹ thuật của người lính biển, những cỗ máy Diesel ЯM3-238 từng “ngủ quên” đã được hồi sinh, góp phần nâng cao năng lực thực hành, hun đúc bản lĩnh nghề nghiệp cho học viên và tiếp thêm sức mạnh cho những con tàu vươn mình giữ chủ quyền nơi đầu sóng ngọn gió.

Giải phẫu “trái tim thép”

Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải quân, đơn vị trực thuộc Quân chủng Hải quân, là cái nôi đào tạo kỹ thuật chuyên biệt cho quân nhân chuyên nghiệp trong các ngành nghề quân sự tàu biển. Dù được bảo dưỡng, bảo quản định kỳ, song sự khắc nghiệt của thời tiết biển đã bào mòn tuổi thọ máy móc, khiến nhiều thiết bị, kể cả những cỗ máy hàng ngoại đắt tiền rơi vào hư hỏng nặng (cấp 5), khó có khả năng phục hồi. Trong số đó, động cơ Diesel ЯM3-238 - loại máy tàu biển quân sự bảo đảm cho những hải trình dài ngày đến Trường Sa, nhà giàn DK1 - là thiết bị xuống cấp nghiêm trọng nhất.

Trước thực trạng đó, Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải quân giao nhiệm vụ cho Khoa Máy tàu: “Dạy về máy phải sửa được máy. Làm kỹ thuật phải làm chủ được kỹ thuật”. Đây vừa là yêu cầu hoán cải để tránh lãng phí tài nguyên, vừa là cách khẳng định trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên kỹ thuật tàu biển.

Trung tá Vũ Ngọc Dũng, Chủ nhiệm Bộ môn Thực hành chuyên ngành Khoa Máy tàu, được giao chủ trì “giải phẫu” các cỗ máy hỏng, trong đó động cơ Diesel ЯM3-238 - loại 4 kỳ, 8 xilanh, nặng gần một tấn - được chọn làm “ca thí điểm”.

Đứng trước đống sắt khổng lồ vô tri, bài toán đặt ra là phải tìm cách làm cho động cơ nổ trở lại và vận hành bình thường. Trung tá Vũ Ngọc Dũng trăn trở: Phải tìm hiểu cặn kẽ vì sao động cơ Diesel ЯM3- 238 lại ngủ yên trong thời gian dài. Nguyên nhân ở đâu? Cách phục hồi thế nào?”. Đó là bài toán buộc phải giải.

Qua quá trình “thăm khám”, động cơ được xác định hư hỏng nặng: Xéc-măng mòn sâu, xilanh xước lớn, nhiều chi tiết trục cam, trục khuỷu lệch chuẩn, hệ thống nhiên liệu đóng cặn, bộ điều tốc tê liệt, cùng nhiều chi tiết gãy, rạn, biến dạng… Trong điều kiện vật tư hạn chế, không thể thay thế đồng bộ, Trung tá Dũng lựa chọn giải pháp: Tái chế các chi tiết còn khả năng sử dụng, gia công mới các bộ phận hỏng nặng, hiệu chỉnh thông số kỹ thuật theo tiêu chuẩn gốc của động cơ Nga, áp dụng các giải pháp sáng tạo, tận dụng thiết bị của nhà trường để chế tạo chi tiết thay thế.

Với tinh thần tận dụng tối đa nguồn vật liệu sẵn có, tiết kiệm chi phí linh kiện, thầy Dũng cùng các học viên ngày nối ngày miệt mài dưới ánh đèn xưởng máy như những con ong chăm chỉ.

Áo thấm đẫm mồ hôi, Trung tá Dũng chia sẻ: “Mọi khâu, mọi bước sửa chữa đều tuân thủ nghiêm ngặt kỹ thuật của Quân chủng Hải quân. Nhiều loại máy móc ngủ quên nhiều năm cần được đánh thức. Đây không chỉ là minh chứng làm chủ vũ khí trang bị và thực hành tiết kiệm, mà còn khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu, tinh thần sáng tạo, ý thức trân trọng cơ sở vật chất cho học viên. Máy tàu phải khỏe thì tàu mới đủ sức vươn xa trên biển dài ngày. Động cơ Diesel ЯM3-238 chính là trái tim của con tàu, trái tim khỏe thì tàu mới chạy được”.

Cảm xúc vỡ òa trong tiếng động cơ

Sau thời gian “vừa chẩn bệnh, vừa điều trị”, động cơ Diesel ЯM3- 238 đã nổ giòn trước sự chứng kiến của hàng trăm học viên và giảng viên. “Nổ máy rồi!”, “Sống lại rồi các đồng chí ơi!”... Tiếng hô vang dội trong niềm vui sướng tột độ. Khi mọi người vỡ òa trước âm thanh rộn rã của cỗ máy sau nhiều năm “ngủ yên”, thầy Dũng chỉ lặng lẽ nhìn trân trân vào “trái tim” thép ấy.

Giấu cảm xúc dâng trào, thầy tâm sự: “Vậy là thành công rồi. Tất cả nhờ sự sáng tạo, miệt mài nghiên cứu và sửa chữa. Nhưng quan trọng hơn cả là chúng ta đã đánh thức được trí tuệ của học viên, truyền cho các em niềm đam mê nghiên cứu khoa học, sự chịu khó và tinh thần miệt mài học tập. Những học viên trực tiếp tham gia phục hồi máy sẽ trở thành những kỹ thuật viên, nhân viên máy - những người giữ nhịp tim cho mỗi con tàu khi ra khơi, góp phần bảo đảm khả năng sẵn sàng chiến đấu”.

Chia sẻ về những lần “giải phẫu” máy tàu hỏng hóc, thầy Dũng bộc bạch: Việc khôi phục động cơ không chỉ đơn thuần là tiết kiệm tài nguyên, nhiên liệu hay chi phí; điều đáng quý hơn là rèn luyện cho học viên tình yêu vũ khí trang bị, ý thức bảo quản, giữ gìn và sự “nhẫn nại, kiên trì, sáng tạo” trong xử lý tình huống. Những động cơ Diesel ЯM3-238 được hồi sinh đã giúp nhà trường tiết kiệm rất lớn. Từ nay, học viên có thể thực hành trực tiếp trên máy thật, giảm lý thuyết, tiết kiệm thời gian học tập. Chất lượng học viên hôm nay chính là sức mạnh chiến đấu của đơn vị ngày mai; những em trực tiếp tham gia phục hồi máy sẽ trở thành những người giữ nhịp vận hành của mỗi con tàu khi vươn ra biển lớn.

Không phụ tinh thần “dám sửa chữa, dám chịu trách nhiệm”, hàng chục động cơ Diesel ЯM3-238 của Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải quân đã được hồi sinh dưới bàn tay kỹ thuật và sự sáng tạo không mệt mỏi của thầy Dũng. Chính thầy đã đánh thức niềm tự hào nghề nghiệp, tinh thần cống hiến và khát vọng làm chủ khoa học - kỹ thuật quân sự cho học viên toàn trường. Những động cơ sau nhiều năm “đắp chiếu” giờ đã hoạt động trở lại, lắp lên những thân tàu Hải quân vững vàng vượt sóng, vươn xa hơn trên các vùng biển - đảo của Tổ quốc.

Thành quả ấy là minh chứng rõ nét cho tinh thần “tự lực - tự cường”, phù hợp chủ trương xây dựng Quân chủng Hải quân “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” trong giai đoạn mới.