Nghiên cứu kinh điển: Tại sao việc đáp ứng mọi nhu cầu ngay lập tức lại khiến trẻ yếu ớt trước cuộc đời?

VHO - Nghe nghịch lý nhưng lại rất đúng đấy!

Vào những năm 1960, Giáo sư Walter Mischel tại Đại học Stanford đã thực hiện một trong những nghiên cứu tâm lý học quan trọng nhất thế kỷ XX mang tên "Thí nghiệm kẹo dẻo".

Những đứa trẻ tham gia được đưa vào một căn phòng trống, đặt trước mặt một viên kẹo dẻo và nhận được một thỏa thuận đơn giản: nếu trẻ có thể đợi giáo sư quay lại mà không ăn viên kẹo, trẻ sẽ được thưởng thêm một viên nữa. Ngược lại, nếu trẻ ăn ngay, trẻ sẽ không có thêm viên thứ hai.

Hàng chục năm sau, khi theo dõi cuộc đời của những đứa trẻ này đã trưởng thành, kết quả thu được đã khiến cả thế giới kinh ngạc. Những đứa trẻ có khả năng trì hoãn sự sung sướng, biết kìm nén ham muốn tức thời để chờ đợi phần thưởng lớn hơn, lại là những người thành công hơn hẳn. Họ có điểm thi đại học cao hơn, chỉ số cơ thể lành mạnh hơn, khả năng chịu đựng áp lực tốt hơn và đặc biệt là ít gặp phải các vấn đề về tệ nạn hay tâm lý xã hội.

Khả năng tự kiểm soát không phải là một tố chất bẩm sinh may mắn, mà là một "cơ bắp" tâm lý cần được rèn luyện từ thuở nhỏ.

Ngày nay, nhiều cha mẹ vì quá yêu thương và không muốn con phải chịu cảm giác thiếu thốn nên đã vô tình tạo ra môi trường "thỏa mãn tức thì". Khi đứa trẻ vừa đòi một món đồ chơi mới, cha mẹ lập tức mua ngay. Khi đứa trẻ thấy khó khăn lúc làm bài tập, cha mẹ liền làm thay để con không phải cau mày. 

Chính sự nhanh chóng đáp ứng này đã vô tình tước đi của trẻ cơ hội quý giá nhất để rèn luyện sự kiên nhẫn và lòng kiên trì. Khi mọi nhu cầu đều được đáp ứng ngay lập tức, bộ não của trẻ sẽ hình thành một tư duy mặc định rằng thế giới này có nghĩa vụ phải xoay quanh mình và mọi thứ phải có được một cách dễ dàng.

Hệ lụy của việc được nuông chiều quá mức chỉ thực sự bộc phát khi đứa trẻ bước ra khỏi vòng tay bảo vệ của gia đình. Cuộc đời thực tế không giống như cha mẹ, nó không có nhiệm vụ phải làm hài lòng bất kỳ ai ngay tức khắc. Những đứa trẻ vốn quen với việc "muốn là có" sẽ cảm thấy vụn vỡ trước những thất bại đầu đời. 

Thay vì tìm cách vượt qua nghịch cảnh, chúng dễ dàng rơi vào trạng thái nản chí, lo âu hoặc thậm chí là trầm cảm vì không có kỹ năng đối mặt với cảm giác thất vọng. Khả năng tự kiểm soát yếu kém chính là nguồn cơn khiến trẻ trở nên yếu ớt, dễ bị cám dỗ và khó duy trì các mục tiêu dài hạn trong sự nghiệp cũng như cuộc sống.

Để giúp con xây dựng bản lĩnh, cha mẹ cần học cách nói "không" hoặc "chưa phải lúc này" một cách nhất quán. Yêu thương con không đồng nghĩa với việc biến mình thành một chiếc máy bán hàng tự động. Hãy để con trải nghiệm cảm giác chờ đợi, để con hiểu rằng phần thưởng chỉ dành cho những người nỗ lực và kiên nhẫn.

Những bài học nhỏ như việc phải hoàn thành việc nhà mới được xem tivi, hay phải tiết kiệm tiền tiêu vặt để mua món đồ mình thích, chính là những viên gạch đầu tiên xây dựng nên nền tảng của một nhân cách vững vàng.

Nuôi dạy một đứa trẻ không phải là tạo ra một con đường bằng phẳng không có chông gai, mà là trang bị cho con một đôi giày thật tốt để con tự tin bước đi trên mọi địa hình. Đôi khi, việc từ chối đáp ứng một yêu cầu của con chính là cách cha mẹ trao cho con món quà lớn nhất: sự tự chủ.

Bởi sau cùng, thành công và hạnh phúc bền vững của một con người không nằm ở những gì họ được ban tặng, mà nằm ở khả năng họ biết kiểm soát bản thân và kiên trì theo đuổi những giá trị đích thực của cuộc đời.