Khẳng định nỗ lực của Việt Nam trong giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozone

VHO - Tính đến tháng 8.2025, Việt Nam đã đóng ngăn ngừa phát thải khoảng 240 triệu tấn CO tương đương. Đây là một thành tựu nổi bật, minh chứng cho nỗ lực thực hiện Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, đồng thời thể hiện đóng góp của Việt Nam trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu.

Ngày 16.9 được chọn là Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone, năm 2025 là năm đánh dấu 40 năm Công ước Vienna với chủ đề "Từ khoa học đến hành động toàn cầu". Nhân dịp này, cộng đồng quốc tế cùng nhìn lại những thành tựu đã đạt được và khẳng định quyết tâm tiếp tục hành động vì tương lai.

Kỷ niệm Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone năm 2025, ngày 15.9 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường  đã tổ chức hội thảo quốc gia với chủ đề “Hoạt động bảo vệ tầng ozone hướng tới chuyển đổi xanh: Thúc đẩy hợp tác liên chính phủ, hợp tác công - tư”.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, từ năm 1990 đến nay, thế giới đã nỗ lực giảm phát thải, tương đương 135 tỉ tấn CO₂  đóng góp khoảng 25% vào mục tiêu toàn cầu hạn chế mức tăng nhiệt độ trái Đất.

“Đây là minh chứng sống động cho thấy thành công của việc gắn kết khoa học, chính sách và hợp tác quốc tế để tạo nên những thành công to lớn trong việc bảo vệ sức khỏe con người, các hệ sinh thái và phát triển kinh tế - xã hội bền vững”, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.

Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal từ năm 1994. Trong hơn ba thập kỷ qua, với sự hỗ trợ tích cực của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, Ngân hàng Thế giới, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc và các đối tác phát triển khác, Việt Nam đã loại trừ thành công nhiều chất làm suy giảm tầng ozone, thực hiện quản lý, loại trừ HCFC, HFC theo đúng lộ trình cam kết.

Sự hợp tác cũng đã hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang công nghệ thân thiện với khí hậu, thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững. Năm 2023, Việt Nam đã tham gia Cam kết làm mát toàn cầu.

Nội dung bảo vệ tầng ozone đã được thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và nhiều văn bản dưới luật, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, Nghị định số 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.

Gần đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và các bên liên quan trong quá trình thực hiện.

Theo ông Lê Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Luật Bảo vệ môi trường hiện hành đã quy định cụ thể các nội dung về bảo vệ tầng ozone tại Việt Nam. Về loại trừ tiêu thụ và sử dụng các chất, Luật quy định quản lý hoạt động sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, tiêu thụ và loại trừ các chất được kiểm soát trong khuôn khổ điều ước quốc tế về bảo vệ tầng ozone mà Việt Nam là thành viên.

Về quản lý các chất theo vòng đời bao gồm các quy định về thu gom, tái chế, tái sử dụng hoặc tiêu hủy các chất được kiểm soát trong thiết bị chứa chất này khi không còn sử dụng nữa.

Theo thống kê của Ban Thư ký ozone quốc tế, tính đến tháng 8.2025, Việt Nam đã đóng ngăn ngừa phát thải khoảng 240 triệu tấn CO tương đương. Đây là một thành tựu nổi bật, minh chứng cho nỗ lực thực hiện Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, đồng thời thể hiện đóng góp của Việt Nam trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu.

Trong giai đoạn tới, thực hiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone và các chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát giai đoạn 2024-2045, Việt Nam dự kiến giảm trực tiếp hơn 11 triệu tấn CO₂ tương đương từ hoạt động tiêu thụ các chất HFC.

Nếu thực hiện các biện pháp bổ sung như quản lý thiết bị theo lộ trình hướng tới sử dụng các chất có chỉ số nóng lên toàn cầu thấp hoặc bằng 0; quản lý vòng đời thông qua thu gom, tái chế, tái sử dụng và tiêu hủy đúng cách; cùng với thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững, lượng phát thải khí nhà kính sẽ giảm hơn nhiều, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Các đại biểu tại hội thảo khẳng định, các hoạt động bảo vệ tầng ozone của Việt Nam không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho việc khôi phục tầng ozone mà còn gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu quốc gia khác.

Việc kiểm soát và loại trừ các chất này đã được lồng ghép trong lộ trình giảm phát thải quốc gia, hỗ trợ thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC). Quá trình chuyển đổi công nghệ, thu gom và tái chế môi chất lạnh (chất làm lạnh, gas lạnh) cũng mở ra cơ hội tham gia thị trường trao đối tín chỉ carbon, tiếp cận các cơ chế tài chính quốc tế và huy động thêm nguồn lực cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ.

Hoạt động bảo vệ tầng ozone còn gắn liền với việc thúc đẩy chương trình làm mát bền vững, nâng cao hiệu quả năng lượng, đồng thời tạo nền tảng cho chuyển đổi xanh toàn diện, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Ngoài ra, các đại biểu cũng tập trung thảo luận liên quan đến hợp tác liên chính phủ, công - tư trong bảo vệ tầng ozone và làm mát bền vững; công cụ hỗ trợ tuân thủ và triển khai Nghị định thư Montreal.

Hội thảo cũng có không gian trưng bày sản phẩm, công nghệ lạnh - điều hòa tiên tiến, thân thiện môi trường, và trình diễn công nghệ thu gom, tái chế môi chất lạnh.