Hội chứng tiêu dùng rối loạn tích trữ thường mắc phải

VHO - Khoảng 14 triệu người Mỹ mắc chứng rối loạn tích trữ, và tỷ lệ này tương tự ở các nước phương Tây khác.

Bà Kim thường có thói quen đến các buổi bán đồ cũ để lấy những gì còn sót lại.

“Tôi thường chất đầy xe những món đồ miễn phí bên đường, từ quần áo đến những thứ cần sửa chữa,” bà chia sẻ trên CNN.

Chỉ khi mọi chuyện trở nên tồi tệ, bà Kim (53 tuổi) mới nhận ra bản thân đang gặp phải một vấn đề quá quen thuộc: hội chứng rối loạn tích trữ mà bà đã mất nhiều năm tìm kiếm giúp đỡ.

“Tôi thường có thói quen tích trữ đồ đạc từ khi còn nhỏ nhưng không hề nhận ra bản thân đang gặp phải hội chứng này”, bà nói.

Ban đầu, bà Kim chỉ chất đống đồ đạc quanh giường và khắp phòng ngủ, rồi dần lấn sang các khu vực khác trong nhà, bao gồm cả phòng khách và hiên nhà.

Bà còn thu thập thêm đồ đạc tại các cửa hàng tiết kiệm và những món đồ mà bà nói rằng gia đình đã cho bà để giữ lại.

Tích trữ là gì?

Hiện tại, bà Kim đang điều hành nhóm hỗ trợ trên Facebook, gồm có 2.100 người mắc chứng rối loạn tích trữ.

Tổ chức Y tế Thế giới đã phân loại người mắc hội chứng này vào nhóm sức khỏe tâm thần vào năm 2018. Rối loạn tích trữ được hiểu là tích trữ quá nhiều đồ đạc và khó khăn trong việc xử lý chúng.

Bản thân bà Kim chỉ tìm kiếm sự giúp đỡ khi mọi thứ trở nên không an toàn. "Đồ đạc bắt đầu chất đống, lối đi trở nên hẹp hơn, và bà bắt đầu vấp ngã trong chính ngôi nhà của mình", Kim - một người mẹ đơn thân này chia sẻ.

"Việc bỏ đồ vào thùng rác cũng là một cuộc đấu tranh lớn”, bà Kim nói.

Những thứ mọi người tích trữ đều khác nhau, và bà Kim tập trung chủ yếu vào sách..

Theo báo cáo của Thượng viện Mỹ năm 2024, 2/3 số người mắc chứng rối loạn tích trữ sẽ đi kèm với các bệnh lý đi kèm như viêm khớp và tiểu đường rất phổ biến.

Khoảng 14 triệu người Mỹ bị ảnh hưởng bởi chứng rối loạn tích trữ, tỷ lệ tương tự ở các nước phương Tây khác.

Các chuyên gia cho biết, việc tích trữ đồ đạc có thể gây ra vô số biến chứng. Phòng tắm và nhà bếp có thể trở nên không sử dụng được, ảnh hưởng đến chế độ ăn uống và vệ sinh cá nhân.

Ngoài ra còn có nguy cơ đe dọa tính mạng. Đồ đạc quá nhiều, đặc biệt là sách vở và giấy tờ, gây ra nguy cơ hỏa hoạn nghiêm trọng và cản trở nỗ lực cứu hộ chặn đường thoát hiểm.

Rối loạn tích trữ

Theo Nick Neave, Giáo sư khoa tâm lý học tại Đại học Northumbria ở Vương quốc Anh và là Giám đốc Nhóm Nghiên cứu Tích trữ của trường đại học, thói quen sưu tầm đồ đạc có thể nằm trong chính DNA của chúng ta.

“Xuyên suốt lịch sử, tài sản luôn rất quan trọng. Bạn thấy người ta chôn cất đồ dùng cá nhân cùng với đồ tùy táng. Nhu cầu sưu tầm đồ đạc đó là một phần tính cách, văn hóa của cá nhân. Vì vậy, việc tích trữ là bình thường. Tất cả chúng ta đều có những thứ mình không cần đến”, Giáo sư Nick Neave nói.

Theo Giáo sư Neave, khác biệt giữa sưu tầm thường xuyên và tích trữ quá nhiều có thể ảnh hưởng bởi chấn thương tâm lý.

“Tất cả những người tích trữ mà tôi từng gặp đều có tuổi thơ đầy biến cố, có thể là bị bạo hành thể xác, bị lạm dụng tình dục, bị bỏ rơi, hoàn cảnh gia đình hỗn loạn, hay thiếu vắng cha mẹ”, Giáo sư Neave nói thêm.

Điều này cũng tương tự với bà Kim, người đã mắc hội chứng tích trữ sau khi trải qua mối quan hệ bạo hành, chứng kiến cái chết của một người bạn và một chẩn đoán y khoa nghiêm trọng.

"Tôi đã cố gắng lấp đầy khoảng trống trong trái tim và tâm hồn bằng những thứ đó", bà Kim nói thêm.

Giáo sư Neave cũng cho biết bệnh tích trữ có thể khắc phục rất hiệu quả ban đầu nhưng, sẽ phát triển nhanh chóng sau khi đối mặt với hội chứng nghiện nghiêm trọng.

Can thiệp bằng Thực tế ảo (VA)

Bác sĩ Rodriguez của Đại học Stanford hiện đang thử nghiệm phương pháp can thiệp thực tế ảo.

"Nhiều phương pháp điều trị hiện nay tập trung vào các kỹ năng liên quan đến việc vứt bỏ và ra quyết định loại bỏ đồ đạc, có thể được thực hành ngay tại nhà bệnh nhân", bà Rodriguez chia sẻ.

Trong nhiều trường hợp, việc vứt bỏ đồ đạc ngoài đời quá khó khăn hoặc hỗ trợ bác sỹ điều trị đến tận nhà đều không khả thi.

“Thực hành buông bỏ đồ đạc là một kỹ năng vô cùng quan trọng cần phát triển, vì vậy chúng tôi muốn tạo ra một môi trường ảo và an toàn để thực hiện điều đó”, Bác sĩ Rodriguez nói thêm.

Chín người tham gia được yêu cầu chụp ảnh 360 độ tại căn phòng bừa bộn nhất trong nhà, cũng như 30 món đồ cần bỏ đi.

Sau khi tạo ra những hình ảnh tương đương ảo, người tham gia có thể di chuyển xung quanh bằng kính thực tế ảo (VR) và bộ điều khiển cầm tay.

“Với những người cảm thấy đau khổ khi cố gắng từ bỏ đồ đạc, họ có thể thực hành hoạt động này trong không gian ảo để xử lý cảm xúc riêng”, bà Rodriguez, người hy vọng sẽ mở rộng dự án, cho biết.

Trong những buổi học kéo dài một giờ này, người tham gia đã học cách hiểu rõ hơn về quá trình gắn bó với các đồ vật và thực hành bỏ chúng vào các thùng rác ảo để tái chế, quyên góp hoặc vứt bỏ. Thùng rác sau đó sẽ được một xe chở rác ảo mang đi.

Các buổi học này được tổ chức như một phần của chương trình trị liệu nhóm “Chôn vùi trong kho báu”.

Dựa trên cuốn sách cùng tên của nhóm tác giả David Tolin, Randy Frost và Gail Steketee, đây là một sáng kiến kéo dài 16 tuần tại nhiều quốc gia, bao gồm Mỹ, Canada và Úc.