Học sinh sẽ sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ 2026

VHO - Sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm 2026 đang là chủ đề nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các bậc phụ huynh, nhà giáo và toàn xã hội.

Khẳng định trách nhiệm của nhà nước với giáo dục

Ngay trong năm học 2026-2027, học sinh sẽ sử dụng bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc. Đây là mục tiêu quan trọng của Chương trình hành động vừa được Chính phủ ban hành để thực hiện Nghị quyết 71.

Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo tiếp tục nhấn mạnh giáo dục là quốc sách hàng đầu, động lực then chốt để phát triển đất nước.

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt các Nghị quyết của Bộ Chính trị ngày 15.9, Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa khẳng định đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai của dân tộc, bồi đắp "nguyên khí quốc gia".

Một trong những chủ trương được đánh giá là mang tính đột phá cho giáo dục và đào tạo đặt ra trong Nghị quyết 71 là xây dựng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 281/NQ-CP Chương trình hành động để triển khai Nghị quyết 71 này, trong đó giao Bộ Giáo dục và Đào tạo rà soát, hoàn thiện Chương trình giáo dục phổ thông, tăng thời lượng các môn khoa học, công nghệ, tin học, nghệ thuật; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027; thực hiện lộ trình đến năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

Việc triển khai một bộ sách giáo khoa toàn quốc được nhiều chuyên gia, giáo viên, phụ huynh kỳ vọng sẽ tạo sự công bằng, thống nhất, đồng bộ trong chất lượng giáo dục trên cả nước, giảm tình trạng lãng phí sách giáo khoa. Đây là bước đi quan trọng, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của người dân.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, nhấn mạnh: “Bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc khẳng định trách nhiệm của Nhà nước đối với việc chăm lo cho giáo dục phổ thông”. Theo bà, đây là chính sách thể hiện tính ưu việt của chế độ, hợp lòng dân, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo phụ huynh, học sinh.

Đổi mới tư duy và phát triển

Một bộ SGK hiệu quả phải đạt nhiều mục tiêu. Với học sinh, đó là cuốn sách dễ tiếp cận, khuyến khích đặt câu hỏi và dẫn lối tới tri thức mới. Với giáo viên, đó là tài liệu chuẩn mực, đồng thời đủ linh hoạt để đổi mới phương pháp. Với xã hội, SGK hiệu quả là bộ sách công bằng, chi phí hợp lý, ai cũng có thể tiếp cận, đồng thời phản ánh chuẩn mực tri thức quốc gia.

Và với quản lý giáo dục, SGK hiệu quả phải bảo đảm quy trình biên soạn - in ấn - phát hành minh bạch, tránh thất thoát, lãng phí, để đồng tiền đầu tư cho giáo dục được sử dụng đúng mục đích. Một hệ sinh thái đồng bộ là điều kiện cần.

Trước hết ban hành bộ tiêu chuẩn SGK hiện đại làm thước đo xuyên suốt: tính khoa học, khả năng phát triển năng lực, mức độ gợi mở, liên thông số và dễ tiếp cận. Tiếp đến là quy trình phản biện hai vòng: học thuật (giới khoa học, sư phạm) và thực tiễn (giáo viên, học sinh ở nhiều vùng), có thí điểm lớp học thật để chỉnh sửa và cần phát triển bản số cùng với sách in.

Đồng thời phải bồi dưỡng giáo viên bởi SGK chỉ phát huy hiệu quả khi người thầy biết dùng nó linh hoạt. Cần kho "kịch bản dạy học" minh họa nhiều cách tiếp cận để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm cùng với chính sách hỗ trợ thiết bị - kết nối để không ai bị bỏ lại phía sau.

Cốt lõi của một bộ SGK thống nhất là thống nhất trong đa dạng: thống nhất ở chuẩn kiến thức - kỹ năng và mạch nội dung xuyên suốt nhưng đa dạng ở phương pháp giảng dạy, ở cách tiếp cận học liệu và trong khả năng mở rộng sang công nghệ, AI. Khi đó, SGK trở về đúng vị trí: công cụ hữu ích trong hệ sinh thái học liệu chứ không phải "pháp lệnh" duy nhất.

Nghị quyết 71 đã chỉ rõ định hướng. Việc còn lại là làm đúng trình tự: đánh giá khoa học Chương trình giáo dục phổ thông 2018, ban hành chuẩn, biên soạn với bản quyền Nhà nước, đấu thầu in ấn minh bạch, triển khai có lộ trình, bồi dưỡng giáo viên.

Nếu làm chắc từng bước, Việt Nam có thể có một bộ SGK hiệu quả với người học, thiết thực với giáo viên, công bằng với xã hội, minh bạch với quản lý và hiện đại để nuôi dưỡng sáng tạo.