Hoạt động mua bán người khu vực biên giới - Những phương thức vượt biên mới

VHO - Trong bối cảnh tội phạm mua bán người tiếp tục diễn biến phức tạp, các tuyến biên giới Việt Nam - Lào; Việt Nam - Campuchia; Việt Nam - Trung Quốc... đang trở thành những địa bàn nóng, nơi các đường dây tội phạm liên tục thay đổi thủ đoạn để đưa nạn nhân ra khỏi lãnh thổ. Sự tinh vi trong cách thức hoạt động, kết hợp giữa tổ chức xuyên quốc gia và công nghệ cao, đang đặt ra nhiều thách thức lớn đối với công tác kiểm soát, bảo vệ an ninh biên giới.

Thủ đoạn vượt biên ngày càng tinh vi, biến hóa

Thực tế hiện nay cho thấy, các đối tượng mua bán người không còn sử dụng các phương thức truyền thống. Thay vào đó, chúng áp dụng những thủ đoạn tinh vi, khai thác tối đa các đường mòn, lối mở, khu vực giáp ranh với địa hình hiểm trở. Chúng thậm chí kết hợp nhiều cách di chuyển khác nhau như đường rừng, đường sông, đường bộ, chỉ dẫn bằng tọa độ GPS để tránh sự kiểm soát của các lực lượng chức năng, giảm thiểu tối đa nguy cơ bị phát hiện.

Đáng chú ý, tội phạm mua bán người cũng không bỏ qua không gian mạng. Chúng lợi dụng các nền tảng như Zalo, Facebook và Telegram để tiếp cận và lừa gạt nạn nhân. Tạo vỏ bọc là những người tuyển dụng lao động, bạn tình hoặc người quen trên mạng xã hội, chúng đưa ra lời hứa hẹn về công việc nhẹ nhàng, lương cao tại các quốc gia như Thái Lan, Campuchia, Lào… Khi nạn nhân đồng ý, chúng tổ chức đưa họ xuất cảnh trái phép qua các tuyến biên giới hẻo lánh, sau đó bán vào các ổ nhóm lừa đảo, đánh bạc trực tuyến.

Tình trạng này đặc biệt phức tạp tại tỉnh Hà Tĩnh, nơi nhiều đối tượng lợi dụng mạng xã hội để tuyển dụng người đi làm tại Thái Lan, Campuchia với mức lương 25-50 triệu đồng/tháng. Sau khi bị lừa, nạn nhân bị đưa qua đường mòn sang Lào và bị bán vào các “công ty” do người Trung Quốc điều hành. Tại đây, họ bị cưỡng bức làm việc 12-15 tiếng mỗi ngày, bị quản thúc nghiêm ngặt và thậm chí bị đánh đập nếu có hành động chống đối. Trong một số trường hợp, nạn nhân phải nộp từ 3.500- 5.000 USD để được trả lại tự do và trở về Việt Nam.

Một ví dụ điển hình là vụ án xảy ra vào tháng 6.2024 tại Hà Tĩnh, khi lực lượng Cảnh sát Hình sự phát hiện Lê Xuân Thành (sinh năm 1989, trú tại thị xã Kỳ Anh) cùng đồng bọn tổ chức đưa nhiều người sang Lào rồi bán vào các đường dây lừa đảo quốc tế tại Đặc khu Tam giác vàng. Sau khi bị bán, các nạn nhân bị ép buộc tham gia các hoạt động lừa đảo online, đánh bạc xuyên biên giới và bị quản thúc gần như tuyệt đối.

Vì sao tuyến biên giới trở thành “điểm nóng”?

Tuyến biên giới đang ngày càng trở thành “điểm nóng” của các hoạt động tội phạm mua bán người và điều này không phải ngẫu nhiên. Nhiều yếu tố khách quan và chủ quan đang biến những khu vực này thành môi trường lý tưởng để tội phạm hoành hành.

Hàng trăm ki lô mét biên giới kéo dài qua những vùng rừng núi, sông suối, với dân cư thưa thớt, đã tạo nên những thử thách lớn cho công tác kiểm soát. Việc tuần tra, giám sát liên tục là điều vô cùng khó khăn, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi thời tiết xấu - chính là thời điểm mà tội phạm thường lợi dụng để qua mặt lực lượng chức năng.

Hoạt động trao đổi hàng hóa và thăm thân qua các lối mở biên giới vốn đã tồn tại từ lâu, tạo thành một thói quen tự nhiên trong cộng đồng. Đây là điều kiện lý tưởng để các đối tượng tội phạm trà trộn, đưa người qua biên giới mà không gây sự chú ý, thậm chí là hợp pháp trong mắt cộng đồng.

Cùng với đó, các đường dây buôn bán người cũng được tổ chức một cách bài bản, với sự phân cấp rõ ràng: Tuyển mộ, vận chuyển, giao nhận và cưỡng bức lao động. Chúng có sự phối hợp chặt chẽ giữa trong và ngoài nước, khiến công tác điều tra và ngăn chặn gặp phải vô vàn khó khăn, không chỉ từ yếu tố địa lý mà còn từ sự tinh vi trong cách thức hoạt động.

Một trong những yếu tố quan trọng khiến các đường dây buôn bán người trở nên khó bị phát hiện chính là sự lỏng lẻo trong công tác quản lý hành chính và xuất nhập cảnh. Một số đối tượng tội phạm lợi dụng giấy tờ giả, tạm trú không đăng ký hoặc sử dụng danh nghĩa “xuất khẩu lao động tự do” để che giấu hành vi phạm tội của mình.

Và yếu tố không thể bỏ qua trong vấn đề này là sự hạn chế về nhận thức của người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, nơi có nhiều người chưa hiểu hết được mối nguy hiểm của các lời dụ dỗ như “việc nhẹ, lương cao” hay những lời hứa hẹn hấp dẫn qua mạng. Chính sự thiếu hiểu biết này đã trở thành miếng mồi béo bở cho tội phạm lợi dụng.

Những mô hình hiệu quả trong cuộc chiến chống tội phạm mua bán người

Tại Hà Tĩnh, lực lượng Công an tỉnh đã triển khai hàng loạt biện pháp mạnh mẽ trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, đặc biệt là mua bán người. Từ năm 2021-2025, công an tỉnh đã mở nhiều đợt cao điểm, triệt phá thành công nhiều đường dây tội phạm, xử lý hàng chục vụ việc liên quan.

Bên cạnh đó, lực lượng chức năng cũng tăng cường rà soát các lĩnh vực dễ phát sinh tội phạm như xuất nhập cảnh, dịch vụ có điều kiện về an ninh trật tự và kết hôn có yếu tố nước ngoài.

Giám đốc Công an tỉnh Hà Tĩnh khẳng định, nhiệm vụ trọng tâm là kết hợp các biện pháp phòng ngừa, cảnh báo và đấu tranh hiệu quả, đồng thời khai thác tối đa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Đề án 06 để nhận diện sớm các đối tượng nghi vấn.

Tại Điện Biên, Bộ đội Biên phòng đang triển khai đợt cao điểm lớn nhất trong năm 2025-2026. Tại bản Tá Miếu (Sín Thầu), lực lượng biên phòng không chỉ tăng cường tuyên truyền trực tiếp mà còn phát “Tiếng loa Biên phòng” và sử dụng mạng xã hội để lan tỏa cảnh báo, đồng thời duy trì đường dây nóng tiếp nhận tố giác tội phạm.

Sự tham gia của già làng, trưởng bản và người uy tín trong cộng đồng được đánh giá là “mắt xích quan trọng” trong việc giúp lực lượng chức năng nắm vững địa bàn, phát hiện các biểu hiện bất thường từ sớm, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa.

Ngoài công tác kiểm soát biên giới, Bộ đội Biên phòng Điện Biên còn hỗ trợ sinh kế cho người dân, cung cấp giống cây trồng, vật nuôi, hỗ trợ giảm nghèo bền vững. Đây là một giải pháp từ gốc nhằm hạn chế tình trạng người dân dễ bị dụ dỗ tham gia vào các hoạt động phi pháp.

Trước những yêu cầu mới, lực lượng chức năng đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong giám sát và quản lý biên giới. Các hoạt động tuần tra, kiểm soát được tăng cường, đồng thời mở thêm đợt cao điểm tấn công tội phạm. Tuyên truyền cộng đồng được thực hiện qua cả hình thức trực tiếp và mạng xã hội, trong khi hợp tác quốc tế, đặc biệt với lực lượng Công an Lào và Campuchia, cũng được chú trọng.

Xây dựng “lá chắn biên giới” bền vững không dừng lại ở công tác kiểm soát mà còn thông qua việc hỗ trợ an sinh và sinh kế cho người dân. Sự phối hợp giữa Công an, Biên phòng, chính quyền địa phương, cộng đồng đã và đang chứng minh là chìa khóa quan trọng giúp ngăn ngừa tội phạm mua bán người ngay từ gốc, bảo đảm an ninh trật tự tại các tuyến biên giới trọng điểm.